Na de Artok in het Drent Museum: moet Nederland nu betalen voor de diefstal?

Een kunstmatige verhuizer drijft een kar met schilderijen in door de hoofdingang van het Drents Museum. Een nieuwe tentoonstelling wordt hier over een paar dagen geopend. Het scherm achter het bureau van de museumshop prijst grootouders: ‘Dans on the Barenbruiloft’! Dan springt het scherm naar een telefoontje van de politie. ‘Had je een tip de inbraak in het Drens Museum? Bel de politie of meld misdaad anoniem ‘. Boven, bij de ingang, hebben bezoekers hun steun uitgesproken in een gastenboek. “We leven heel veel bij je”, schrijf Marianne en collega’s. Een Duitse bezoeker trekt een hart.

De schilderijen die binnen worden gedreven, zullen in de Singelzaal hangen, waar ook de nu internationaal bekende tentoonstelling over de Dacians werd opgezet. Het wordt gedemonteerd zoals gepland. De gouden schatten worden in juli verwacht in Krakow, waarna de tentoonstelling daar wordt geopend DACIA – Het vergeten koninkrijk. Het nationale museum daar adverteert nog steeds de gestolen helm van Cotofenesti.

In de nacht van 25 januari werden de vier Dacian -schatten uit het Drens Museum gestolen; Ze zijn nog steeds niet gevonden. Van de drie gearresteerde verdachten werden er twee gemaakt voor een ongebruikelijke keuze: onthul de locatie van de objecten of geef hun privacy op. Ze kozen voor het laatste: de OM publiceerde hun naam en foto.

Op 12 februari worden de verdachten van de kunstrovers gebracht voordat ze bepalen of de voorlopige detentie zal worden uitgebreid. Wat zijn de gevolgen van de overval tot nu toe?

Justitie Samenwerking

Het onderzoek gaat verder: maandag werd aangekondigd dat de Nederlandse en Roemeense gerechtigheid nauwer samen zal werken bij het traceren van de Dacian -schatten. Ze hebben een gezamenlijk onderzoeksteam opgericht. Eerder kondigde de Roemeense premier aan dat hij verantwoordelijk is voor de Nederlandse staat voor de kunst. Een onderzoeksorgaan van de premier concludeert nu echter dat niet Nederland, maar Roemenië heeft gefaald in de lening, meldt Roemeense media. De regels voor het beschermen van erfgoed zouden niet voldoende zijn, en bovendien zouden die regels niet voldoende zijn nageleefd door het National Historical Museum in Boekarest en het ministerie van Cultuur bij het maken van overeenkomsten met het Drents Museum.

Erfgoedspecialist d’uț huțu punctueel krant waarheid Een lichtpunt: nu is er eindelijk aandacht voor de zorgwekkende staat van erfgoedzorg in Roemenië.

Million -Year Garantie

De Nederlanders is ook betrokken bij de lening. De overheid garandeert ook de verzekering. Het ministerie van Onderwijs, cultuur wil niet bevestigen welk bedrag het aangaat, maar volgens informatie van RTV Drenthe Kan de schade voor de overheid 5,8 miljoen bedragen als de objecten niet terugkeren.

Omdat de staat garandeert, wordt het verzekeren van musea goedkoper. De National Service for Cultural Heritage (RCE) voert dat schema uit en merkt dat een dergelijke garantie soms ook vertrouwen onder leningen inspireert: als de Nederlandse staat er vertrouwen in heeft, dan zijn wij ook.

In de praktijk leidt deze garantie zelden tot betaling. Sinds de introductie van de regeling in 1989 tot heden is achtduizend euro betaald, terwijl de staat tientallen miljarden kunstmatige obligaties heeft gegarandeerd.

Museumbeveiliging

In ruil voor het vangnet dat de National Service for Cultureel Heritage biedt, moeten musea hun beveiliging op orde hebben: hiervoor worden de vereisten ingesteld. In de Roemeense media was er ongeloof over het feit dat er ‘s nachts geen bewaker in het museum was, maar volgens museumdirecteur Harry Tupan werd niet gemaakt. Nederlandse musea werken vaker met elektronische beveiliging dan met nachthakkers.

Bovendien bepaalt het groeiende museum zijn eigen vereisten voor de beveiliging van hun werk, zoals een minimumbedrag waarvoor het stuk moet worden verzekerd. Vervolgens maakt de verzekeraar van de leningpartij zijn eigen risicoanalyse en stelt de beveiliging op basis hiervan. Die vereisten kunnen zwaarder zijn dan die van het Lending Museum, of vice versa.

Verzekeraars doen geen uitspraken over hoe ze een risicobeoordeling maken. Op zoek naar brandveiligheid, bijvoorbeeld op de reputatie van museumbeheer, of naar de georganiseerde activiteiten en het ontwerp van het gebouw.

Maar zelfs als een museum voldoet aan de vereisten die de verzekeraar stelt, zoals het geval was met regisseur Harry Tupan in het Drens Museum, kunnen er dingen misgaan. Eén Van Gogh werd bijvoorbeeld gestolen van de zanger Laren in bruikleen in 2020. En dat museum had de voorschriften netjes gevolgd, het werd daarna ook gesloten.

Hoe lang blijven de schatten weg?

Ondanks de grootschalige zoekopdracht zijn de Dacic -stukken nog niet gevonden. Wanneer trek je de conclusie dat de werken niet meer terugkomen?

Van de 48 tussen 1958 en 2020 gestolen werken die journalist Lex Boon voor zijn boek De gestolen van Goghs Onderzocht, vier zijn nog steeds niet geretourneerd. Twee werken kwamen pas na 5042 dagen terug: de langste. Gemiddeld bleven de werken 572 dagen verwijderd. Geen exacte wetenschap, Boon weet het. Maar: het kan lang duren, zelfs met de Dacian -schatten. Als ze niet smelten, lopen een risico dat schilderijen niet lopen.