Topman ASML zegt sorry voor uitgelekte cijfers, bedrijf heeft last van slomer herstel

• Nando Kasteleijn

  redacteur economie

“Allereerst excuses voor de verwarring gisteren”, begon ASML-topman Christophe Fouquet zijn toelichting op de kwartaalcijfers. Het zegt alles over de afgelopen 24 uur, die ze bij het bedrijf in Veldhoven niet snel zullen vergeten.

Ze hadden slecht nieuws, dat wisten ze van tevoren. Maar in plaats dit strak geregisseerd op het afgesproken tijdstip naar buiten te brengen, lag het voortijdig op straat.

“De boodschap was vanochtend net zo onplezierig geweest als gistermiddag”, zegt analist Michaël Roeg van zakenbank Degroof Petercam. “Maar als het tijdens de beurshandel komt, ontstaat de paniek vanuit het niets.” Het leidde ertoe dat het aandeel in zeer korte tijd ruim 15 procent van zijn waarde verloor, omgerekend 50 miljard euro. Vandaag sloot het aandeel nog eens 5 procent lager.

ASML maakt chipmachines, apparaten waarmee chips voor elektronica worden gefabriceerd. Het bedrijf is op dat terrein wereldspeler, de enige die de meest geavanceerde chipmachines kan maken. En er zijn niet zo heel veel bedrijven die deze machines afnemen. Dat betekent dat er sterke een wederzijdse afhankelijkheid is.

Het slechte nieuws van ASML zat niet in de omzet of winst. Waar dat bij veel bedrijven de belangrijkste graadmeters zijn, is dat bij ASML niet het geval. De looptijden van orders zijn lang. Dat betekent dat om te beoordelen hoe goed het gaat, er vooral naar bestellingen wordt gekeken.

Analisten gingen uit van ruim 5 miljard euro aan nieuwe orders, maar dat bleek maar de helft te zijn. Daar komt bij dat de verwachtingen voor volgend jaar slechter zijn dan verwacht. En dat is echt even schrikken voor analisten. Hoewel de vraag naar chips voor AI-toepassingen groot blijft, blijft het herstel bij bijvoorbeeld de autosector en pc’s achter.

Al enkele kwartalen heeft ASML dezelfde boodschap: dit jaar is een tussenjaar, vanaf 2025 gaan we weer flink groeien. Daar hield iedereen zich aan vast. Ook omdat dit nog eens werd bevestigd deze zomer. Financieel topman Roger Dassen zei dat het bedrijf “op de goede weg” was om uit te komen op een jaaromzet in 2025 van zo’n 35 miljard euro. Het bedrijf denkt nu dat het een paar miljard minder wordt.

Een belangrijke oorzaak zijn de problemen bij chipfabrikant Intel. Twee weken nadat ASML analisten er nog van had verzekerd dat alles de goede kant op ging, moest de Amerikaanse gigant op de rem trappen. Intel gaat 10 miljard minder investeren. Anderhalve maand later werd duidelijk dat het direct gevolgen heeft voor de bouw van fabrieken in Duitsland. De plannen worden twee jaar uitgesteld, en dat heeft gevolgen voor het orderboek van ASML.

Maar er speelt meer waardoor de situatie voor ASML er minder rooskleurig uitziet. Ook bij een andere belangrijke afnemer, Samsung, gaat het minder goed. Het Zuid-Koreaanse bedrijf vond het zelfs reden om begin deze maand excuses aan te bieden voor het niet voldoen aan de verwachtingen.

Ook China speelt een rol in de teruggeschroefde verwachtingen. De afgelopen kwartalen kwam tot wel 50 procent van de omzet uit dat land. Na een tijdelijke piek komt dit weer terecht op wat ASML “normale niveaus” noemt, zo rond de 20 procent. Daarnaast is er zoals het bedrijf zelf zegt “speculatie” dat er mogelijk extra exportmaatregelen komen voor de machines die het mag verschepen naar China. ASML zegt dat ook dit een reden is geweest om wat voorzichtiger te zijn met de omzetvooruitzichten.

ING-analist Marc Hesselink stuurde vanochtend een scherp commentaar de wereld in onder de kop “au, dat doet pijn”. Hij wijst erop dat ASML het vorige kwartaal nog zei dat 2025 een sterk jaar wordt en dat raakt in zijn ogen de geloofwaardigheid van het bedrijf. Hij denkt dat het enige tijd gaat kosten om het vertrouwen terug te winnen.

Gerben Everts, van de Vereniging van Effectenbezitters, benadrukt dat ASML “een parel op de beurs” blijft. “ASML heeft een heel goede reputatie, een soort aura van betrouwbaarheid. Juist daardoor krijgt het door een relatief kleine fout een harde tik.” En hoewel 2025 er minder rooskleurig uitziet dan eerder verwacht, blijft ASML benadrukken dat de lange termijn er gewoon goed uitziet.