:format(jpeg):background_color(fff)/https%3A%2F%2Fwww.metronieuws.nl%2Fwp-content%2Fuploads%2F2024%2F07%2FANP-485029279.jpg)
Eén op de zeven vrouwen in Nederland krijgt borstkanker. Dat zijn er ontzettend veel, maar borstkanker is vaak goed te genezen als je er op tijd bij bent. Toch rijst dan de vraag: is het krijgen van borstkanker een soort Russisch roulette of kun je zelf stappen ondernemen om goed voor je borsten te zorgen? Wat zijn de risicofactoren? En waar moet je op letten als het op borstkanker aankomt?
Metro spreekt met twee experts over dit onderwerp.
Borstkanker in Nederland
Borstkanker is onder vrouwen de meest voorkomende vorm van kanker in Nederland, blijkt uit cijfers van het Integraal Kankercentrum Nederland. 18.000 vrouwen per jaar krijgen ermee te maken, dat zijn vooral vrouwen tussen de 45 en 74 jaar en dus krijgt de Nederlandse vrouw vanaf 50 jaar een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek borstkanker.
Helaas neemt het aantal vrouwen dat borstkanker krijgt toe, laat Marjolein de Jong weten. De Jong is voormalig chirurg, bestuurder van het in borstzorg gespecialiseerde Alexander Monro Ziekenhuis (AMZ) en oprichter van Stichting Breast Care Foundation (BCF). „Die stijging heeft er grotendeels mee te maken dat we ouder worden, maar ook is 20 tot 25 procent van de nieuwe gevallen van borstkanker jonger dan 50.”
Steeds meer jonge vrouwen
En die groep jonge vrouwen met borstkanker groeit ook. Dat blijkt onder meer uit een recente Amerikaanse studie onder ruim 210.000 vrouwen van 20 tot 49 jaar. De oorzaak? Die kan voornamelijk worden toegeschreven aan een toename van tumoren die gevoelig zijn voor oestrogeen. Onder de onderzoekers leeft daardoor het vermoeden dat voeding en leefstijl hier een grote rol in spelen.
Leefstijl en voeding
De rol van voeding en leefstijl staat dan ook steeds meer in de belangstelling. Maar wat de rol van alle factoren precies is, is volgens De Jong nog niet vastgesteld. „Er zijn een aantal leefstijlfactoren waarvan we weten dat ze het risico op borstkanker verhogen en een aantal leefstijlfactoren waarvan we vermoeden dat ze een rol spelen bij de ontwikkeling van borstkanker, maar met de nadruk op ‘vermoeden’.
Risicoloos leven kan niet. Op persoonlijke factoren heb je geen invloed, maar het is belangrijk om te weten dat je wel invloed hebt op bepaalde leefstijlfactoren, waardoor je mogelijk het risico op borstkanker kunt verkleinen.”
Wat zijn de risicofactoren?
Het is volgens De Jong belangrijk om je bewust te zijn van die leefstijlfactoren. Dan kun je zelf kiezen om er wat aan te doen. „Ten eerste loop je als vrouw het risico op borstkanker, simpelweg omdat je vrouw bent en wordt blootgesteld aan hormonen. Mannen kunnen ook borstkanker krijgen, maar dat zijn er aanzienlijk minder,” zegt De Jong.
„Daarnaast vergroten factoren als een verstoord slaapritme, alcoholgebruik, tekort aan lichaamsbeweging, overgewicht (met name na de overgang), overmatig en langdurig hormoongebruik, dicht borstklierweefsel, je familiegeschiedenis en bepaalde genetische kenmerken je risico op borstkanker.”
Tenslotte zijn er een aantal onderwerpen die worden onderzocht waarvan wordt vermoed dat ze een relatie hebben met het ontstaan van borstkanker en andere ziekten, zoals een vitamine D-tekort, bepaalde voeding en je microbioom.
„Die factoren gelden voor alle leeftijden, maar je ziet wel dat de jongere generatie zich door de jaren heen aan meer factoren blootstelt. We krijgen bijvoorbeeld minder en later kinderen, geven minder borstvoeding, bewegen minder en drinken meer alcohol.”
Wat zijn mogelijke tekenen van borstkanker?
Hoe eerder je borstkanker ontdekt, hoe groter de kans op genezing. Dat maakt het belangrijk om je borsten en de mogelijke veranderingen aan je borsten te leren kennen. „Dat gaat verder dan het knobbeltje waar we mee zijn opgegroeid, maar veel mensen zijn zich daar niet van bewust”, zegt De Jong. Daarom startte het AMZ en BCF de campagne Ken je borsten om Nederland bewust te maken van de twaalf symptomen van borstkanker:
- Verharding
- Kuiltje in de borst
- Korst op de tepel
- Rode of warme plek op de borst
- Vocht uit de borst
- Huidbeschadiging
- Bultje
- Dikke, opliggende ader
- Ingetrokken tepel
- Verandering van vorm/grootte van de borst
- Sinaasappelhuid
- Hard knobbeltje
De symptomen wijzen niet per definitie op borstkanker, maar kunnen een aanwijzing zijn dat er iets mis is. Twijfel je of merk je een aanhoudende verandering in of bij je borst op? Ga altijd naar de huisarts.
Hoe doe je zelf een borstonderzoek?
Hoe je je borsten op de twaalf symptomen onderzoekt? De Borstkankervereniging adviseert om voor de spiegel te staan en je borsten eerst goed te bekijken en te controleren op de twaalf veranderingen. Vervolgens voel je je beide borsten. Leg je rechterarm in je nek en voel met je vlakke linkerhand je rechterborst. Met ronddraaiende bewegingen check je of je veranderingen (knobbeltje, verharding of andere veranderingen) voelt op en rond je borst, oksel en tot aan je sleutelbeen. Herhaal dit bij je linkerborst.
Wanneer je daarmee zou willen beginnen? „Vanaf het moment dat een vrouw volwassen is”, zegt de Jong. „Als je je borsten goed leert kennen, herken je het ook sneller als er iets verandert. Dat bewustzijn is belangrijk.”
Wat als je een verandering in je borst opmerkt?
Dan is het belangrijk dat je niet wacht met je klacht, maar naar de huisarts gaat, onderstrepen Appelman en De Jong. De huisarts controleert je borsten en stuurt je bij een verdenking door voor verder onderzoek in het ziekenhuis. Dat is bijna altijd een mammografie, gevolgd door een echo ter plaatse van de klacht.
Maar de mammografie is niet voor iedere vrouw een prettig onderzoek, waardoor vrouwen – vaak onnodig – nerveus zijn. Kan dat anders? Volgens Appelman, die met collega’s van het Radboudumc onderzoek doet naar de effectiviteit van gerichte echografie en de meerwaarde van mammografie, zijn de eerste resultaten hoopgevend voor jonge vrouwen met lokale klachten.
Appelman: „Mammografie is van oudsher het eerste beeldvormend onderzoek op het gebied van borstzorg. Dat verander je niet van vandaag op morgen, daar gaat jaren onderzoek aan vooraf. Vooralsnog is en blijft dit dus het eerst aangewezen onderzoek. Wel wordt er hard gewerkt om de screening in de toekomst op maat aan te bieden.”
Wanneer dat gaat gebeuren, is nog niet bekend. „Voorlopig zijn we nog niet zover. Bij zo’n beslissing zijn immers veel mensen betrokken die er een mening over moeten vormen en dat kost tijd. Toekomstmuziek dus, maar als je het mij vraagt, gaan we de richtlijn aanpassen.”
Nieuwe berekeningen tonen aan: rookvrije toekomst kan 120.000 kankerdiagnoses voorkomen
