Werken van Andy Warhol gestolen en zwaar beschadigd bij ‘amateuristische’ kunstdiefstal
Daar lagen ze, met hun gezicht naar de klinkers gekeerd: Koningin Beatrix en Koningin Ntombi Twala van Swaziland, in karakteristieke pop-artstijl geportretteerd door de Amerikaanse kunstenaar Andy Warhol, omringd door glasscherven. De twee zeefdrukken, nog in lijst, zijn vrijdagavond achtergelaten bij een kunstdiefstal in het centrum van Oisterwijk.
Het Brabantse dorp werd die nacht om drie uur opgeschrikt door een zware explosie bij MVP Gallery. Eigenaar Mark Peet Visser (57) werd gewekt door de hulpdiensten, reed naar zijn kunstgalerie en zag de twee portretten. Tientallen meters verderop werd op een zebrapad de deurklink opgeblazen en ook de ruiten van omliggende winkels gingen kapot door de explosie.
De twee dieven lieten Beatrix en Twala, nog steeds koningin van Swaziland, uit pure paniek op het trottoir achter, concludeert Visser uit camerabeelden. Daarop is volgens hem te zien hoe de daders vier frames van 120 centimeter bij één meter in hun auto proppen. Als blijkt dat de eerste twee niet passen, vernielen ze de lijsten en halen ze haastig de zeefdrukken weg. De andere twee blijven achter.
Volgens de galeriehouder raakten de vier werken bij de diefstal allemaal zwaar beschadigd: de gemaakte zeefdrukken werden uit de lijst gescheurd en de achtergebleven werken werden nat op straat. “Zo amateuristisch, het is gewoon slapstick”, zegt Visser op de trappen van zijn galerie. De hele dag is hij bezig met het verzamelen van stukken.
Diepte in het werk van Warhol
Tot de kunstwerken die werden buitgemaakt behoren onder meer de beeltenissen van de Britse koningin Elizabeth II, die twee jaar geleden overleed, en Margarethe II, die begin dit jaar om gezondheidsredenen aftrad als koningin van Denemarken. Samen met Beatrix en Twala waren zij de enige koninginnen ter wereld toen Warhol in 1985 de zeefdrukken publiceerde onder de naam Regerende koninginnen uitgegeven. Het gaat om late werken uit Warhols oeuvre (1928-1987) en geen meesterwerken – volgens biograaf Wayne Koestenbaum beschouwde Warhol ze zelfs als een dieptepunt – maar ze zijn wel bekend.
De wereldberoemde kunstenaar maakte veertig kwartetten, in diverse kleuren. De portretten werden aanvankelijk verkocht als set van vier, maar in de loop der jaren raakten de koninginnen steeds meer uit elkaar. Zoals in het Rijksmuseum en Paleis Het Loo, waar zeefdrukken hangen van Beatrix – de enige koningin van het viertal die enthousiast was om geportretteerd te worden en volgens Warhol “de mooiste van het stel”.
Hoewel veel zeefdrukken hun eigen weg gingen, had Visser al enkele maanden kwartet nummer twaalf van de uitgave in zijn bezit, dat geheel bij elkaar bleef. “Zo’n intact viertal zie je nergens in Nederland”, zegt de galeriehouder, die de geportretteerde koninginnen over drie weken meeneemt naar de beroemde kunstbeurs PAN Amsterdam. Visser wil niet zeggen hoe hij er in bezit is gekomen. Voor Visser was de verwerving ervan het hoogtepunt van zijn 33 jaar als galeriehouder.
Een zeefdruk uit de serie Regerende koninginnen volgens de Franse kunstprijzendatabase Artprice wordt het type dat Visser bezat op veilingen doorgaans verkocht voor 150.000 tot 350.000 euro, met uitschieters tot 500.000 euro. “Dit zijn geen ongebruikelijke bedragen”, lacht Visser als hij met die cijfers wordt geconfronteerd. Hoeveel zijn serie precies waard was, wil de galeriehouder niet prijsgeven.
De twee gestolen portretten zijn niet verhandelbaar omdat ze zullen worden geregistreerd in de internationale databank Art Loss Register, waar kunstbeurzen en veilinghuizen controleren of hun aanbod legaal is verworven. Bij Elizabeth II en Margarethe II kan de nieuwe eigenaar hooguit de kachel aansteken of de slaapkamer versieren, zegt Visser, ook al omdat de zeefdrukken onherstelbaar beschadigd zijn. Evenals die van Beatrix en Twala.
