Freek de Jonge is ouderwets goed – flexibeler en relaxter dan hij in jaren is geweest

Freek de Jonge is op tachtigjarige leeftijd nog steeds een van de beste verhalenvertellers van het land. Dat is de overheersende gedachte als je naar buiten loopt na bijna twee uur optreden met zijn nieuwste show Vrede op aarde. Terwijl hij vertelt over vrienden en buren die hij in het verpleeghuis bezoekt, omdat hij in die leeftijdsfase zit, dartelt en racet hij met indrukwekkende energie over het podium, alsof zijn batterij leeg is.

Zoals gebruikelijk heeft zijn vrouw Hella hem opnieuw gekleed in een kleurrijke outfit van botsende kleuren, wat de clowneskheid van zijn optreden benadrukt. Fysiek speelt hij zijn rol als nar prachtig uit, met expressieve gezichtsuitdrukkingen, grote gebaren en springerige bewegingen.

Daarmee onderstreept hij zijn wervelende verbazing en overvloeiende verbijstering over de huidige tijd. Het nieuwe kabinet geeft hem meer reden dan ooit om wanhopig te worden van ongeloof en onbegrip. Maar ook in een grapje over Starbucks imiteert hij op geestige wijze het gezoem en gezoem van een koffieautomaat.

Vrede op aarde is deels een actuele, politieke show, culminerend in de best uitgewerkte grap over premier Dick Schoof die tot nu toe in de theaters te horen was. Freek bouwt, mede met hulp van het publiek, zorgvuldig een lange, ingenieus gevlochten aanloop op voordat hij geheel onverwacht met een climax komt, die Schoof treffend in beeld brengt. Meesterlijk.

Dood serieus

Hij opent het programma met venijnige portretten van NSC-politicus Pieter Omtzigt en PVV-leider Geert Wilders. Hij heeft kritiek op het asielbeleid en ook de boeren krijgen kritiek. Hij lijkt bloedserieus als hij zich boos maakt over de politici die hebben bijgedragen aan de ‘hekserij’ en de uitzetting van D66-lijsttrekker Sigrid Kaag. Dat hij zich ook toestaat grappen te maken over het optreden van vrouwelijke politici als PPV-minister Marjolein Faber en BBB-leider Caroline van der Plas strookt hiermee niet.

Het is krachtig hoe Freek aangeeft dat de nieuwe politiek het voorkomen van problemen wil ‘voorkomen’. Maar soms is een bespotting niets meer dan het terugkaatsen van de bal. In tegenstelling tot de retoriek van Wilders, die Nederland terug wil geven aan de Nederlanders, stelt hij dat we Nederland moeten heroveren op de Nederlanders. Dat helpt niet. En soms voelt een idee te onontwikkeld. Gevraagd naar goedbedoelde initiatieven die alleen maar discussie oproepen, zoals de herintroductie van de wolf en de introductie van de VAR, haalt de derde in de lijst arbeidsmigranten 50 jaar geleden binnen. Dat is een gedurfde vergelijking die meer aandacht verdient.

Een andere lijn op het programma zijn wandelingen door zijn dorp en door Utrecht, die hem een ​​platform bieden voor allerlei geestige observaties, associatieve zijpaden en opvallende speldenprikken over de huidige tijd. Zoals de aanleg van glasvezelkabel in zijn straat, een analyse van het moderne verkeer en een ontmoeting met een ‘dakloze’ in de supermarkt. Een antikapitalistische parabel over grondbezit, met een kolonist en een nomade in de hoofdrollen, koppelt hij moeiteloos aan de opkomst van AI.

De onderliggende vraag is altijd: “Waar zijn we in beland?” Hoe is iemand als Martin Bosma in vredesnaam voorzitter van de Tweede Kamer geworden? Keer op keer verheft zijn stem zich op karakteristieke wijze om de waanzin in het land te illustreren.

Messias-complex

Bij het aankondigen Vrede op aarde De Jonge stelde dat dit programma min of meer spontaan uit een improvisatie ontstond. Dat lijkt voelbaar, want het oogt en klinkt relaxter en soepeler dan het in jaren is geweest. Met een rechts-radicaal kabinet aan de macht en een stemming in het land waarin links onmiskenbaar de underdog is, voelt De Jonge zich wellicht prettig uitgedaagd. Nu wordt eeuwige rivaal Youp van ‘t Hek in een gunstige context eigenlijk als collega genoemd. En zelfs de routineuze en altijd dubbelzinnige zelfspot over zijn Messiah-complex klinkt weer fris.

In Vrede op aarde Kortom, Freek doet het uitstekend en hoewel zijn vitaliteit als tachtigjarige bewondering afdwingt, stimuleert dit niet de waardering van zijn programma. Hij is ouderwets, zou ik zeggen, en voor iemand met zijn staat van dienst is dat een enorme aanbeveling.

Om te delen





E-mail de redacteur