Elegante soul van Sault, en een Debussy alsof het gisteren geschreven is

Sault blijft lichtvoetig en elegant, ondanks een gebrek aan nieuwe ideeën

Het grondgebied van Sault is heilige grond. Bijna alles wat het Britse gezelschap de afgelopen vijf jaar heeft uitgebracht, was ontroerend en activistisch, sober en stijlvol. Muzikaal spaarzaam maar vol emotie, zo heeft Sault tot nu toe hun elf albums gevuld.

Sault gaf zijn eigen interpretatie aan de ziel. De ingetogen instrumentatie klinkt organisch en akoestisch. De bekende ingrediënten van de soul worden weggelaten: geen orgel, geen blaasinstrumenten of jubelende koorzang. Met minimale middelen creëerde Sault optimale spanning: romige baslijnen laveren tussen spaarzaam tikkende drums en een zangstem die precies de juiste dosis liefde lijkt uit te drukken. Eromheen hoor je schetsen van een krakende gitaar, alsof een windvlaag tegen de snaren schuurt.

De lome schoonheid wordt regelmatig doorbroken door dansbaar springerige baslijnen en stuwende zang, om vervolgens met een licht activistische toon te verrassen over aspecten van ‘black-zijn’, in fantastische liedjes van Zonder titel (zwart is) uit 2020, zoals de ‘Bow’ met Michael Kiwanuka, versierd met Afrikaanse gezangen en drumpatronen, en het spoken word-nummer ‘Black Is’, dat wordt samengevat door rapper Kid Sister (Melissa Young) – „Zwart is lief/zwart is van ons– maakt zowel pijn als trots voelbaar.

Wie er achter de naam Sault zat, bleef de eerste jaren een mysterie. Inmiddels is bekend dat Sault geen bedrijf is maar een duo, oftewel het project van producer Inflo en zijn vrouw en zanger Cleo Sol. Inflo is het pseudoniem van Dean Josiah Cover, die al naam maakte als producer voor Michael Kiwanuka en rapper Little Simz. Eind 2023 trad Sault samen met vrienden en vaste medewerkers voor de eerste en enige keer op in Londen, en hoewel alle muzikanten en deelnemers onzichtbaar bleven, verborgen achter schermen of door het verbergen van kleding, leidde het concert tot enthousiaste reacties.

Ruim drie uur lang werden bekende nummers als ‘Wildfires’ en ‘Color Blind’ gespeeld en werd voor het eerst een nieuwe verzameling nummers ten gehore gebracht. Die collectie was afgelopen zomer kort te downloaden vanaf hun website en verscheen tijdens Kerstmis onder de naam op streamingplatforms Geloofsdaden. Na de vijf albums die Sault in 2022 gelijktijdig uitbracht (waaronder Luchtwaar Inflo woordeloze koren liet weerklinken over krachtige orkestpartijen), was de vraag waar Sault nu stond. De inhoud lijkt te verwijzen naar geloof en God, en naar de behoefte aan een ‘mooie ziel’. De nummers zijn elegant en luchtig, zoals Sault anno 2020 klonk Geloofsdaden een klein stapje terug.

Het is moeilijk om Sault de schuld te geven, want ondanks het gebrek aan nieuwe ideeën is er nog steeds zoveel uitzonderlijks over. De genereuze tederheid vloeit nog steeds uit de vingers van Inflo, de zang van Cleo Sol lijkt meerdere generaties gospelzangers samen te smelten tot één barmhartig geluid en de bijdrage van Jamar McNaughton alias reggaezanger Chronixx geeft een koerend accent aan het nummer ‘I Look For You’. Dat Geloofsdaden iets minder aantrekkelijk is niet het gevolg van te weinig kwaliteit, het is een vorm van verzadiging.

Hester Carvalho

Debussy alsof het gisteren geschreven is

Na de première eind december 1893 van Claude Debussy StrijkkwartetZijn eerste volwassen kamermuziek beschreef een criticus het als “een uiterst verleidelijk stuk, tegelijkertijd eenvoudig en complex.” En wie de vertolking van vier muzikanten van het Britse Nash Ensemble hoort, begrijpt waarom. Hier suist het langzame, derde deel sensueel in je oren en bijna zichtbaar op de benen die – wie zei dit ook alweer? – “met tegenzin omhoog houden onder de oksels.”

Het album bevat vier meesterwerken waarmee Debussy de kamermuziek verrijkte. Behalve het Strijkkwartet zijn dat de Viool Sonatevan Cellosaat in van Sonate voor fluit, altviool en harp. Maar het begint met een bewerking van het zwoele orkestwerk Opmaat naar de middag van een faunwaarvoor Debussy zich liet inspireren door poëzie van Stéphane Mallarmé over een mythologische bosgod die, liggend in de zomerse hitte, droomt over prachtige nimfen.

Fluitiste Philippa Davies lijkt met haar soepele spel bij uitstek geschikt voor Debussy’s vaak ongrijpbare en bijna vloeibare geluid. Zij is de trillende horizon in de zomerhitte en een Peter Pan-achtig wezen dat in de zomer leeft Sonate voor fluit, altviool en harp vliegt soms speels en glijdt overal heen. Het Nash Ensemble, waar Davies lid van is, bestaat ruim zestig jaar. Het is vernoemd naar de Nash Terraces rond de Royal Academy of Music in Londen, waar de oprichters studeerden. Het is een huisgezelschap van de beroemde Wigmore Hall, de zaal voor kamermuziek in Londen.

Het Nash Ensemble voerde ruim driehonderd wereldpremières van nieuwe muziek uit. De groep heeft zelf de opdracht gegeven voor de meeste hiervan. De componist Harrison Birtwistle noemde Nash daarom ‘engelen gezegend met gouden vleugels’. Door de jaren heen heeft veel Brits talent bij dit bedrijf zijn volledige potentieel kunnen benutten. Zoals veel toporkesten ontwikkelde het een eigen geluid dat de som van de individuele muzikanten overstijgt. De ruime ervaring met modern repertoire maakt dat het Nash Ensemble bestaande klassiekers speelt vanuit een brede muzikale visie, waardoor het in zijn uitvoeringen vaak nieuwe wegen vindt. En met de zestien muzikanten kan Nash talloze combinaties maken: op het album van Debussy varieert dat van twee tot twaalf.

Kenmerkend voor de Britse muziekwereld is van oudsher dat orkesten en ensembles vaak met goede freelancers werken. Het leidt tot een competent en betrouwbaar geluid, maar toch ontbreekt er vaak een geïnspireerde vonk. Het gaat erom elkaar blindelings te vinden, zodat alle aandacht kan worden gevestigd op de uitdrukking van het verhaal en de gevoelens in een werk. Want dan hoor je niet alleen de noten zelf, maar ook de geheime betekenissen ertussen. Het Nash Ensemble duikt in deze diepten. Het levert Debussy-interpretaties op die eigentijds en fris klinken, alsof de stukken gisteren zijn geschreven.

Joost Galema

Knal
Onhandig ik Unalaska

Awkward I (Djurre de Haan) zingt liedjes alsof hij verhalen vertelt. Zijn liedjes slingeren, totdat hij ze uiteindelijk een melodieus zetje geeft dat tekst en muziek bij elkaar brengt. De prettig rustige woordenstroom die hij ontwikkelde voor dit vierde soloalbum wordt begeleid door akoestische gitaar en soms wat spookachtige geluidseffecten, zoals in ‘One Time Only’. (HC)

R&B
SZA SOS Deluxe: Lana

SZA, de Amerikaanse koningin van de gevoelige R&B, omarmt popsongs, vrolijk humeur en verrassende uitstapjes op de ‘extended’ versie van haar hitalbum Sos (2022). Met zestien nieuwe nummers (aangevuld met de meeste van Sos) dit had ook haar derde album kunnen zijn. SZA komt hier uit haar schulp. (HC)

land
Ringo Starr Kijk omhoog

Uiteindelijk heeft iedereen ‘zijn hele leven’ van het land gehouden. Ex-Beatle-drummer en zanger Ringo Starr zet graag zijn cowboyhoed weer op – al in 1970 tekende hij solo voor country op Beaucoups van Blues. Met producer T Bone Burnett en een trio countrymuzikanten creëerde Nashville een aangenaam puffend, pedal steel album. De 84-jarige Ringo geniet hoorbaar en onverminderd nasaal. Een ongewassen countryrocker als ‘Rosetta’ valt op. (Amanda Kuijper)

Jazz
McCoy Tyner en Joe Henderson
Natuurkrachten: Live At Slugs’

Zeg: ‘Live at Slugs’, en je zou wensen dat je erbij was geweest, in dat hippe jazzsalon van Slugs’ New York, halverwege de jaren zestig. Waar op een avond het kwartet van pianist McCoy Tyner en tenorsaxofonist Joe Henderson, met bassist Henry Grimes en drummer Jack DeJohnette, het dak op zijn kop zette. Deze herstelde, opgefriste live-opnames tonen jazzworkouts van waanzinnig vlammend hoog niveau in een fel versneld tempo. Jazz als lava. (AK)

klassiek
Oude stijl
Palestrina – Missa Papae Marcelli

Het Britse koor Stile Antico nam de opname op Mis van Paus Marcellus uit Palestrina op. Een mis voor paus Marcellus de Tweede, die in 1555 slechts drie weken regeerde voordat hij stierf aan nierfalen. Opgenomen zoals het hoort: in een kring staan ​​in een oude kerk, met zangers die elkaar in de ogen kijken. Stile Antico levert opnieuw een meesterwerk van zuiverheid en religieuze ervaring af. (JG)

Om te delen





E-mail de redacteur