Mosul – Abir Jassem is druk bezig met het bereiden van gevulde groenten in een keuken in het Irakese Mosul, waar na jaren van onrust een door vrouwen gerunde cateringservice alleenstaande moeders zoals zij heeft geholpen financiële zekerheid te verwerven.
De 37-jarige, die haar man verloor terwijl de stad onder controle stond van Islamitische Staat (IS), zei dat ze een baan moest zoeken om eten op tafel te zetten voor haar en haar kinderen.
“Als ik niet zou werken, zouden we niets te eten hebben”, zei Jassem.
Ze is nu een van de ongeveer dertig medewerkers van ‘Taste of Mosul’, dat lokale delicatessen viert en in 2017 werd opgericht nadat de Noord-Iraakse metropool was bevrijd van IS-jihadisten.
De meeste arbeiders – zowel koks als twee bezorgers – zijn weduwe of gescheiden.
De inwoners van Mosul zijn allemaal aan het bijkomen van het brutale IS-bewind en de oorlog om het te verslaan, maar voor vrouwen in de grotendeels conservatieve en patriarchale samenleving van Irak zijn de uitdagingen vaak groter.
Voor Jassem, wiens echtgenoot aan hepatitis overleed, heeft de horecazaak een reddingslijn geboden.
Haar familie had geweigerd dat ze in een gemengde ruimte zou werken, “maar ik wilde werken zodat ik van niemand afhankelijk zou zijn”, zei ze.
Nu verdient ze 15.000 dinar ($11) per dag door maaltijden te bereiden die vervolgens bij klanten worden bezorgd.
Haar specialiteit is kibbeh in Mosul-stijl, een gehaktgerecht.
‘Noch Syriërs, noch Libanezen kunnen enkele van de recepten waar haar Iraakse stad bekend om staat, maken’, pochte Jassem, terwijl andere vrouwen naast haar aan een grote blauwe tafel het dagmenu aan het klaarmaken waren.
Eén kok rolde wijnbladeren. Een ander vulde uitgeholde paprika’s rijkelijk met oranjekleurige rijst en een derde maakte vleesbeignets.
– ‘Sterke vrouw’ –
Volgens een rapport uit juli 2022 van de Internationale Arbeidsorganisatie is slechts iets meer dan 10 procent van de 13 miljoen vrouwen in de werkende leeftijd in Irak op de arbeidsmarkt.
Toen de oorlog in Mosul in de zomer van 2017 eindigde, schatte de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties UNHCR het aantal ‘oorlogsweduwen’ op duizenden.
“Hun echtgenoten waren vaak de enige kostwinners van de gezinnen”, aldus het VN-agentschap.
“Zonder inkomen en vaak met kinderen om te onderhouden, behoren de oorlogsweduwen van Mosul tot de meest kwetsbaren die ontheemd zijn geraakt tijdens de maandenlange strijd voor de eens zo bloeiende stad.”
Mahiya Youssef, 58, startte ‘Taste of Mosul’ om vrouwen toegang te geven tot de arbeidsmarkt in de gehavende stad.
“We moeten realistisch zijn”, zei ze. “Als zelfs mensen met een universitair diploma werkloos zouden zijn, vroeg ik me af met wat voor soort werk ze “in de behoeften van hun kinderen zouden kunnen voorzien en sterke vrouwen zouden kunnen zijn”.
Het initiatief werd gelanceerd met slechts twee koks en is sindsdien gegroeid en biedt nu ook werkgelegenheid aan jonge afgestudeerden, zegt Youssef, een getrouwde moeder van vijf kinderen.
Voor- en hoofdgerechten op het menu kosten het equivalent van $1-10, en de maandelijkse winst bedraagt $3.000, volgens Youssef, die van plan is uit te breiden.
Ze zei dat ze hoopt een restaurant te openen of soortgelijke projecten in andere delen van Irak op te zetten.
– ‘Uniek’ –
Youssef zei dat haar passie “oude recepten was die restaurants niet maken”, zoals hindiya, een pittige courgettestoofpot met kibbeh, of ouroug, gebakken balletjes van bloem, vlees en groenten.
Een van haar medewerkers, Makarem Abdel Rahman, verloor haar man in 2004 toen hij werd ontvoerd door Al-Qaeda-militanten.
De moeder van twee kinderen, nu in de vijftig, bezorgt eten in haar auto, wat volgens haar enige kritiek heeft opgeleverd.
“Mijn kinderen steunen mij, maar bepaalde familieleden zijn er tegen” dat ze gaat werken, zei ze.
Maar Abdel Rahman heeft zich daar niet door laten tegenhouden en zei dat ze in ‘Taste of Mosul’ een ‘tweede thuis’ heeft gevonden.
Veel klanten bestellen opnieuw, maar sommigen zijn bijzonder loyaal geworden.
Al meer dan twee jaar bestelt Taha Ghanem zijn lunch twee tot drie keer per week bij “Taste of Mosul”.
“Vanwege ons werk zijn we ver van huis”, zegt de 28-jarige café-eigenaar.
“Soms missen we onze huisgemaakte keuken, maar we hebben deze service”, zei hij, terwijl hij “de unieke smaken” van de keuken van Mosul prees.
