‘Hun lege bedden staarden mij aan’

“Ze dachten dat ze zouden blijven logeren”, blikt Coby terug op de grijze dag begin december 2009 toen haar kinderen naar hun pleeggezin vertrokken. Het bleek een logeerpartijtje van tien jaar te zijn. ‘Heb ik ze uitgezwaaid? Zo kan ik het niet noemen. Ik stamelde dat ik van ze hield voordat ze uit mijn leven verdwenen.’

Dat is inmiddels vijftien jaar geleden. Vijftien jaar waarin Coby ‘moeder op afstand’ is geweest, zoals ze het zelf graag noemt. “Maar je zult nooit meer echt hun moeder worden, hoe goed je ook voor je kinderen bent geweest.”

Nu vult de paar maanden oude kitten Chief Coby’s huis met zijn aanwezigheid. Een echte rakker. “Geen plant is veilig voor hem. Maar wat zijn ze leuk hè?”, lacht Coby. “Ik hou van dieren.”

Een sprookje

Coby groeit op in een klein religieus dorpje binnen een gezin van tien. Gekleed in rokken en zonder televisie dachten haar ouders haar op deze manier te kunnen beschermen tegen de buitenwereld. ‘Iedereen die we kenden was gereformeerd. Ik wist niet beter en leerde van mijn ouders om de wereld buiten de kerk niet te veel te verkennen. Ze vergaten gewoon dat je met die wereld te maken krijgt als je ouder wordt. En daar was ik. was helemaal niet voorbereid.”

“Ik was als puber verschrikkelijk – bijna ongezond – naïef. Mijn leven zou een sprookje worden. Ik kon me niet voorstellen dat dit anders zou aflopen. Ik kende zulke verhalen niet.”

‘Ik was nog niet klaar voor een kind’

Op zestienjarige leeftijd begint Coby te daten met de buurjongen, zes jaar ouder dan zij. Het stel trouwde drie jaar later. ‘Zo was het. Seks voor het huwelijk was niet toegestaan.’ Als Coby nog maar 21 maanden oud is, bevalt ze van haar zoon. “Als ik terugkijk, was ik hier helemaal niet klaar voor. Het voelde als een enorme verantwoordelijkheid die ik nog niet kon dragen.”

Haar huwelijk blijkt nu allesbehalve te zijn wat ze zich had voorgesteld. Volgens haar eigen woorden is de steun van haar man ‘moeilijk te vinden’. “Ik moest alles aan het opvoeden van kinderen alleen doen. Hij leidde zijn eigen leven en kwam nauwelijks thuis. Ik voelde me steeds eenzamer. Af en toe een drankje zorgde ervoor dat ik beter sliep of me een tijdje gelukkiger voelde.”

Zeer ongelukkig

Coby vertelt dat ze vlak na de geboorte van haar dochter, vier jaar later, haar man betrapte tijdens een intiem moment met de kraamverzorgende. “Dat was enorm pijnlijk. Hij gaf blijkbaar de aandacht die ik zo graag wilde, maar kreeg niet bij iemand anders.” Toch probeert Coby te doen wat volgens haar geloof passend is: ze blijft bij hem. Echtscheiding is geen optie. “Dan zou ik iedereen verliezen – inclusief mijn ouders. Uiterlijk deed ik alsof ik een gelukkige moeder was, maar van binnen voelde ik me heel ongelukkig.”

Achter de voordeur ontstaat een vervelende ruzie tussen Coby en haar man. Het drankje – waar Coby steeds vaker naar grijpt – helpt daarbij niet. “Toen ik dronken was, durfde ik mijn mond open te doen.” De ruzies worden steeds intenser en ook fysieker. “Er gingen regelmatig dingen kapot.”

Gedwongen of vrijwillige uithuisplaatsing?

Haar zoon krijgt in die periode ondersteuning van een hulpverlener vanwege zijn autisme. Ze krijgt steeds meer alarmerende signalen over zijn thuissituatie. “Natuurlijk zagen de kinderen ook wat er tussen ons gebeurde. Ik was uitgeput. Ik kon er niet meer genoeg voor de kinderen zijn.”

Al snel wordt duidelijk dat Jeugdzorg het beter vindt als de kinderen van Coby naar een pleeggezin gaan. Coby en haar man besluiten hen vrijwillig te laten gaan. “Dat was een van de moeilijkste keuzes uit mijn leven. Mijn kinderen waren mijn alles, maar ik wilde en kon geen gedwongen uithuiszetting naar ze toe doen. Ik heb ze dus moeten laten gaan. Zo hebben we in ieder geval behouden voogdij.”

‘Hun lege bedden staarden mij aan’

“De periode na de uithuisplaatsing voelde ik mij verdoofd. Mijn dierbaarste bezit was mij ontnomen. Mijn kinderen en ik waren twee handen op één buik.” Coby mag haar kinderen de eerste zes weken niet zien of spreken. “Je komt echt in een soort paniekreactie terecht. Stel je als ouder voor dat je je kind vijf minuten kwijt bent, dan weet je niet waar je het moet zoeken. Elke avond staarden hun lege bedden mij aan. had zoveel pijn en verdriet dat ik me elke ochtend afvroeg hoe ik de dag door zou komen.”

De situatie tussen Coby en haar man wordt er niet beter op nu de kinderen er niet meer zijn. Een paar maanden na de uithuisplaatsing ziet ze haar kans schoon en glipt weg. Ze vindt een huis, maar kan ternauwernood rondkomen. “Ik moest brood stelen omdat ik anders geen eten zou hebben.”

Coby en haar man gaan scheiden. Een ‘betwiste echtscheiding’, noemt Coby het. Ze krijgt geen steun van haar omgeving. “Mensen mijden me. Ze keken me aan alsof ik aids had of iemand had vermoord. Zelfs mijn eigen ouders vroegen niet hoe het met me ging. Scheiden en je kinderen verliezen was zo ongeveer het ergste wat ik kon doen.”

Heel lang slapen

Hoewel Coby haar kinderen inmiddels weer wekelijks ziet – als ze ’s avonds bij het gastgezin eet – overheerst het pijnlijke gevoel als ze ze keer op keer achter moet laten. “Op de terugweg in de auto heb ik geschreeuwd en gehuild. Op die momenten voelde ik me zo machteloos en waardeloos. Ik heb me vaak afgevraagd of ik kinderen op de wereld had moeten zetten.”

Coby raakt zo diep in beslag genomen door haar ellende dat ze zelfmoord probeert te plegen. “Ik wilde vooral slapen. Lang slapen. En dat alles weer goed zou komen als ik wakker werd.” Dankzij een oplettende buurman arriveert de politie net op tijd. Ze belandt in het ziekenhuis en krijgt voor het eerst psychologische hulp aangeboden. “Vanaf dit moment besloot ik ervoor te vechten. Ik besefte dat ik mijn pijn niet op de kinderen moest overbrengen.”

‘Het pleeggezin houdt net zoveel van mijn kinderen als ik’

Ze stopt met drinken en krijgt hulp van de gemeente om haar financiële situatie te verbeteren. Bij de psycholoog leert ze ventileren. “Dat advies geef ik nu aan andere ouders. Deel je verhalen en frustraties nooit met Jeugdzorg, het kan tegen je gebruikt worden. Maar blijf er niet mee rondlopen. Ik ging vaak naar de psycholoog voordat ik mijn kinderen verliet en het opvanggezin kwam op bezoek, zodat ik daar niet met een volle emmer aankwam en echt mijn hart voor hen kon openen.”

Door zich niet langer te verzetten tegen de situatie, verbetert het contact met haar kinderen en het pleeggezin. “Ik werd gevraagd om mee te doen aan gesprekken van tien minuten op school en als ik de kinderen extra miste, mocht ik langskomen. Ik weet nu dat het opvanggezin net zoveel van mijn kinderen houdt als ik. Daar kan ik alleen maar dankbaar voor zijn ze bieden mijn kinderen een veilige omgeving die kan bieden wat ze nodig hebben.

Niet voor niets

‘Blijf niet boos’ is een wijze les die Coby wil doorgeven aan anderen. “Niet op de situatie en niet op jezelf. En probeer het co-ouderschap met het pleeggezin tot een succes te maken.” Om andere ouders hierbij te helpen richtte ze samen met drie andere moeders het online platform op Mijn kind uit huis op. Hier delen zij hun eigen ervaringen met uithuisplaatsing, geven lezingen en workshops en bieden een luisterend oor of advies voor ouders die daar behoefte aan hebben.

“Nu weet ik dat ik destijds een levend verlies heb gerouwd, maar daar was destijds geen aandacht voor. Ik weet hoe zwaar het is en wil dat iedereen zich gehoord voelt. Dat ik er nu iets mee kan, maakt dat ik heb er zin in. Het was niet allemaal voor niets.”

Mam, mag ik naar huis?

En dat is niet het enige. “Er is weinig aandacht voor de ouders die hun kinderen verliezen door uithuisplaatsing. Natuurlijk realiseer ik me nu dat ik ook een rol heb gespeeld in de hele situatie, maar als ik eerder hulp had gehad, was het misschien anders gegaan.” Er was geen optie om aan mijn problemen te werken en met mijn kinderen te vertrekken.”

Om hier meer bekendheid over te creëren deelde Coby haar verhaal in de documentaire Mam, mag ik naar huis?waarin zes moeders vertellen over de impact die de uithuisplaatsing van hun kinderen op hen heeft gehad. “Ik voelde me zo ontzettend in de steek gelaten. Zorg dat er hulp voor ons is na een uithuisplaatsing.”

Fouten maken mag

Coby hoopt dat het delen van haar verhaal ook een deel van de schaamte wegneemt. “Mensen maken fouten. Waarom zou je er niet trots op zijn dat je de alcohol hebt opgegeven en je kinderen weer thuis kunt verwelkomen? Mensen hebben heel snel een vooroordeel.”

Afgelopen november was de première van de documentaire, waar Coby samen met haar zoon bij was: een bijzonder moment. “Hij ziet nu wat het met mij heeft gedaan en hoe hard ik heb gevochten. Sindsdien is onze band veel hechter geworden. Hij geeft mij zo nu en dan een knuffel.”

“Als ik de afgelopen jaren iets heb geleerd, is het dat het loslaten van je kinderen er automatisch voor zorgt dat ze later terugkomen. Hoe mooi is het dat hij nu tegen me zegt dat hij trots op me is? Daar ben ik ontzettend dankbaar voor. “

Zondag interview

Elke zondag publiceren wij een interview in tekst en foto’s van iemand die iets bijzonders doet of heeft meegemaakt. Dat kan een ingrijpende gebeurtenis zijn waar de persoon op bewonderenswaardige wijze mee omgaat. De zondagse interviews hebben met elkaar gemeen dat het verhaal een grote invloed heeft op het leven van de geïnterviewde.

Ben jij of ken jij iemand die geschikt zou zijn voor een zondagsgesprek? Laat het ons weten via dit e-mailadres: zondaginterview@rtl.nl

Lees hier de eerdere zondagse interviews.