Het is acht jaar geleden dat ik mijn oproep tot verandering de wereld in stuurde via LinkedIn en die werd vervolgens gepubliceerd door FashionUnited. Hoewel veel van de inhoud gisteren nog lijkt te zijn geschreven, is de tijd rijp voor een vervolg. Niet alleen in woorden maar, zoals ik ook destijds heb gedaan, in daden. Vooruitkijken met de kennis van nu maar vooral ook vanuit de historie en eigen verleden.
Ellen Haeser is een specialist in diversiteit, een boodschapper en verbinder met textiel als haar medium. Ze verzamelt, filtert en visualiseert wat ze ziet en intuïtief voelt in de samenleving. Door kennis en kunde toe te voegen, geeft ze betekenis aan inzichten en vertaalt ze deze naar visie voor de mode business en onderwijs in het veranderende modelandschap.
Er zijn zeker stappen gemaakt, veel zelfs. Er is onderzoek en data over wat we weggooien, het is bekend wat de sociale impact is bij de makers in de lageloonlanden en er is innovatie op gebied van recycling. [Het artikel van Esmee Blaazer](https://fashionunited.nl/nieuws/mode/waar-blijft-de-systeemverandering-in de-modebranche/2024071861489) vormde voor mij een sleutelmoment om nieuwe stappen te zetten en bij te dragen aan wat mij het meest roert en beweegt; de noodzaak van hoe we als consumenten kijken naar kleding, mode, trends. Kortom: een gedragsverandering. Het artikel benoemt innovatieve duurzame ontwikkelingen en verbindt de situatie van fast fashion met onder andere de voedselindustrie. Het brengt de problematiek realistisch in beeld: grote spelers creëren en domineren de verleiding om veel te kopen voor weinig geld. Esmee refereert ook aan het boek en de beweging ‘Morele Ambitie’ van Rutger Bregmans als ‘de wil om de wereld drastisch te verbeteren’. Zijn boodschap aan de lezer: “maak werk van je idealen”.
Zoals ik in 2017 schreef;
Mode is verworden om te consumeren maar we hebben daarmee ook het besef van waarde (zowel materieel als betekenis) laten vervagen. ‘Het kost bijna niets, dus kan het ook niet veel zijn’ is de algemene gedachte. Alles is uitgehold in het systeem om kleding en schoenen maar goedkoper en goedkoper te laten worden.
De afgelopen jaren heb ik mijn werkveld verplaatst naar het (mbo) onderwijs. Want waar kun je beter het modelandschap verkennen en ontdekken wat de mogelijkheden zijn dan met jonge professionals “in wording”? Leren onderzoeken, duiden en betekenis geven en vanuit de nog onbekende toekomst het juiste doen; multidisciplinair samenwerken, experimenteren en “leren door doen”.
- esthetisch : betoverend door schoonheid (vakmanschap en kwaliteit).
- psychologisch; door wetenschappelijk onderzoek weten we dat kleding kan veranderen hoe je eruitziet, hoe je je voelt, hoe je naar jezelf kijkt, hoe je je gedraagt en dat kleding kan beïnvloeden hoe je presteert. (Enclothed Cognition door Adam Golinsky)
- maatschappelijk: door bij te dragen aan de transitie.
De modeindustrie is onderdeel van het probleem en worstelt daarnaast met haar eigen identiteit. Mode is vervlakt, vervuilend en schreeuwt om een radicaal andere rol en aanpak om weer betoverend, spraakmakend en betekenisvol te zijn.
Het is tijd dat we kleding een stem geven.
Een kledingstuk van betekenis wordt geboren uit grondstof, gemaakt, verwerkt, mooier gemaakt door handen en machines…. en voorzien van een hart en ziel. Dat bepaalt de startwaarde van het product, maar deze wordt neemt toe door de verhalen die het kledingstuk letterlijk met zich meedraagt.
Het recent gepubliceerde boek ‘Textiel uit Hollandse bodem’ van Martine Benoit-Teunissen en Marijn Stolk werkt als een nieuw geschiedenisboek met daarin onderzoek naar historische kleding en archeologische vondsten. Het brengt de geschiedenis tot leven en daarmee ook bewustwording over wat allemaal komt kijken bij het tot stand brengen van een kledingstuk. Toen al een enorm proces, maar hoe is het dan nu? Die constatering vormt een brug naar de krankzinnige mode-industrie van nu.
Onbekend maakt onbemind. Er is werk aan de winkel voor alle generaties, van Gen Alpha tot Boomers. Zij hebben de handvaardigheden nog geleerd op school en thuis. In die tijd was er in 3 van de 4 huishoudens een naaimachine aanwezig. Daaropvolgende generaties zijn niet opgegroeid met die waarden en educatie, dus moeten we het in beeld brengen en overdragen van toen naar nu. Met nieuwe technologie en bevlogenheid, en dat kan met kleine stapjes, maar de tijd is rijp.
- MANUALS die consumenten verleiden tot bewust kopen en positieve zuinigheid.
- MANUALS die je als consument verder laten ontwikkelen in kennis en handigheid met gebruik van techniek en vaardigheid.
- MANUALS die bij halfproducten, bijvoorbeeld worden geleverd, samen met specifieke diensten en service toepasbaar zijn op het product en het gebruik ervan.
Minder maar beter verkopen en toch je omzet behouden is wellicht nog een zoektocht maar er zijn kansen. Juist het wettelijk verplichte digitale paspoort schept ook mogelijkheden de klant te blijven verbinden aan het verkochte kledingstuk en aan het bedrijf met service van repareren, decoreren en re-stylen en zelfs weer re-designen.
Deze tijd vraagt moed en vertrouwen in het volgen van intuïtie en omarmen van het “niet weten”. Voor mij vormt dit al decennialang mijn kompas en sterkt mij om dit jaar ideeën vorm te geven en inhoud Met als doel onderwijs, bedrijfsleven, consumenten te stimuleren en te overtuigen dat een verandering van gedrag kan.
Hoe? Dat komt eraan. Wordt vervolgd!
