Maputo
Salimo Abdula (30) versierde woensdagochtend in alle vroegte zijn auto om naar de ceremonie te rijden waar de nieuwe president van Mozambique zou worden ingehuldigd. Het spandoek dat over de motorkap van Abdula’s auto hing, toonde echter niet Daniel Chapo, de man die woensdag de presidentiële eed aflegde. De beeltenis was van oppositieleider Venâncio Mondlane, volgens Abdula de enige ware president van Mozambique. Abdula maakte zijn rit naar de hoofdstad Maputo dan ook uit protest.
Mozambique, een land met 34 miljoen inwoners in het zuidoosten van Afrika, is al maanden in de greep van de grootste protestgolf na verkiezingen in de geschiedenis van het land. De inzet is de uitslag van de presidentsverkiezingen van oktober, die volgens onafhankelijke waarnemers niet eerlijk tot stand kwam.
‘Zelfs als je hebt gestudeerd, moet je in dit land iemand omkopen om een baan te kunnen krijgen.’
Salimo Abdula
Verkiezingsuitslag
Volgens de officiële uitslag won Daniel Chapo, de kandidaat van Frelimo, de partij die Mozambique al sinds de onafhankelijkheid in 1975 regeert. Oppositieleider Mondlane zou slechts 24 procent van de stemmen hebben gekregen.
Mondlanes aanhangers leggen zich daar niet bij neer. Sinds de verkiezingen door verkiezingswaarnemers als omstreden werden bestempeld, gaan ze massaal de straat op.
De autoriteiten sloegen die protesten snoeihard neer. Volgens mensenrechtenorganisaties kwamen er minstens driehonderd actievoerders om het leven. Meer dan duizend mensen raakten gewond.
‘We hebben wel vaker protesten gezien na verkiezingsuitslagen in Mozambique, maar nog nooit zoiets als deze’, zegt Adriano Nuvunga, politicoloog en directeur van het Mozambikaanse Centrum voor Democratie en Mensenrechten.
Pure frustratie
De jonge Salimo Abdula is een van de mensen die de omstreden verkiezingsuitslag weigeren te accepteren. Hij protesteert deze woensdag voor de 36e keer. Dat de protesten levensgevaarlijk zijn, weet hij maar al te goed.
‘Ik heb bekenden, vrienden en buren zien doodgaan’, schrijft hij in een bericht. ‘We zijn bestookt met traangas, beschoten met echte kogels. Er zijn zelfs momenten geweest waarop de politie huizen binnenging om willekeurige demonstranten op te pakken.’
Waarom hij dan toch de straat op blijft gaan? Uit pure frustratie. Als 30-jarige met een politicologiediploma op zak lukt het hem niet om een baan te vinden. Het is het lot van veel van zijn leeftijdsgenoten in Mozambique. Volgens onderzoek van de Verenigde Naties ligt de jeugdwerkloosheid in stedelijke gebieden op 36 procent.
‘Ons land is rijk aan natuurlijke hulpbronnen en toch leven de meeste mensen in extreme armoede, terwijl een elite wel een fijn leven leidt’, schrijft Abdula. ‘Zelfs als je hebt gestudeerd, moet je in dit land iemand omkopen om een baan te kunnen krijgen.’
De meeste Afrikaanse landen hebben een zeer jonge bevolking: 60 procent van de Afrikanen is jonger dan 25 jaar. De afgelopen jaren ging in meer Afrikaanse landen de jonge bevolking de straat op om te demonstreren tegen de manier waarop hun land wordt bestuurd. Zo protesteerden jongeren in Kenia afgelopen juni wekenlang tegen een omstreden belastinghervorming. Een jaar eerder gingen in Senegal jongeren de straat op toen oppositieleider Ousmane Sonko werd uitgesloten van verkiezingsdeelname.
Straten afgezet
Ondanks alle onrust in Mozambique ging de inauguratieceremonie woensdag door. Daniel Chapo, een provinciegouverneur zonder ervaring in de landelijke politiek, kon zijn eed afleggen omdat de straten richting het presidentieel paleis waren afgezet door het leger, zagen verslaggevers van persbureau AFP.
Of met de inauguratie van Chapo de rust wederkeert, zal moeten blijken. Politicoloog Nuvunga verwacht op basis van het verloop van eerdere verkiezingen geen grote verandering. Regeringspartij Frelimo negeert de protesten meestal tot aan de inauguratie, zegt hij. Daarna zegt de partij open te staan voor een dialoog, maar dat heeft nooit tot substantiële verandering geleid. ‘Ik verwacht er dus nu ook niet zoveel van. Maar ik hoop dat ik het fout heb.’
Nieuwe president of niet, Abdula is niet van plan te stoppen met zijn protestacties, schrijft hij. ‘In een ander land had ik met mijn diploma misschien een klein huis kunnen hebben. Dan had ik een inkomen gehad in plaats van iedere dag te moeten zoeken naar geld om eten van te kopen. We zullen daarom niet rusten voordat ook dit land goede levensomstandigheden heeft.’
