‘Historisch’, ‘een serieuze crisis’, ‘een pas op de plaats’. De woorden die Jumbo-baas Ton van Veen donderdag gebruikt op de persconferentie van Nederlands tweede supermarktketen liegen er niet om. De omzet van Jumbo is vorig jaar met 2,7 procent gedaald, tot 10,7 miljard euro.
Daarbij verloor de Veghelse keten ook een 0,5 procent marktaandeel – de heilige graal voor succes in de supermarktwereld. Welke plagen troffen Jumbo vorig jaar?
Het tabaksverbod
De grootste slag was het tabaksverbod. Dat er vanaf 1 juli geen sigaretten en pakjes shag meer verkocht mochten worden in de supermarkten, leverde een omzetverlies van 400 miljoen op. Het waren de tankstations die deze omzet erbij kregen, aldus Van Veen. ‘En daar hebben andere ketens wel vestigingen, waardoor ze het konden opvangen, maar wij niet.’
Ook andere supermarkten ondervonden last van het verkoopverbod, analyseerde ING. De omzet van de sector kromp vorig jaar met maar liefst 1,5 procent, berekende de grootbank.
De lege schappen
Maar daar bleef het niet bij. Klanten van Jumbo werden vorig jaar verscheidene keren geconfronteerd met lege schappen; de supermarktketen ging in zee met een internationale inkoper om lagere prijzen te kunnen uitonderhandelen met leveranciers van A-merken.
Een noodzakelijke zet, volgens Van Veen, want ‘we kochten gewoon duur in. We moesten het spel beter gaan spelen.’ Wellicht broodnodig, maar het leidde wel tot conflicten met leveranciers en lege schappen. Kosten: nog eens 25 miljoen.
Lagere prijzen en niet langer stunten met vlees
In de slag om de klant verlaagde Jumbo de prijzen, wat de keten 150 miljoen kostte. Daarnaast besloot Jumbo als eerste supermarkt in Nederland vorig jaar jaar te stoppen met tijdelijke aanbiedingen op vlees.
Maar wat bedoeld was als een goed voorbeeld voor de gehele supermarktsector, werd ‘een commerciële aderlating’. Klanten kochten ineens veel minder vlees bij de keten. Concurrent Albert Heijn volgde namelijk niet, en reageerde juist door vlees meer te promoten, en wist zo te profiteren. Kosten: 13,9 miljoen.
De verkoop van LaPlace
Ook verkocht Jumbo afgelopen zomer het merk LaPlace. De koffiebonen en saucijzenbroodjes van het voormalige V&D-merk bleven te koop bij Jumbo omdat de keten La Place behield in de nieuwe bv. De verzelfstandiging leverde wel een eenmalige afboeking op van 15 miljoen euro.
De rechtszaak
De rechtszaak tegen oud-topman Frits van Eerd deed het imago van de gele keten geen goed. De CEO en zoon van oprichter Karel wordt beschuldigd van witwaspraktijken. ‘Dat raakte vooral onze trots’, aldus Van Veen. De zaak tegen Van Eerd begint op 27 januari.
Ondanks deze tegenvallers kon het bedrijf toch een bedrijfsresultaat van 113 miljoen op de jaarrekening zetten. Dit bewerkstelligde het bedrijf door het hoofdkantoor te reorganiseren, te stoppen met grote sportsponsoring en goedkoper in te gaan kopen.
Betere vooruitzichten
Maar er is licht aan het eind van de tunnel. De vooruitzichten voor de sectoren zijn dit jaar beter, aldus ING, doordat de prijzen van dagelijkse boodschappen stijgen en ‘consumenten weer wat meer en luxere producten in hun karretje zullen doen’.
Ook voor Jumbo wordt het een beter jaar, voorspelt althans Van Veen. Tijdens de kerstperiode wist het bedrijf het marktaandeel weer te verhogen, onder meer door een spectaculaire carpaccioverkoop. ‘Het is nog niet zeker of we in 2025 herstel van de markt zullen zien. Daarvoor zijn de economische en politieke omstandigheden nog te onzeker. Maar we willen terug naar een omzet van 11 miljard, zonder tabaksverkoop. En we zijn alweer bezig met overnames voor nieuwe winkels.’
Ook ING-econoom detailhandel Dirk Mulder is optimistisch. Jumbo mag dan een moeilijk jaar achter de rug hebben, de keten blijft sterk, zegt hij. ‘Jumbo was de focus wat verloren en met de prijzen te veel opgeschoven in de richting van Albert Heijn.’
Door de prijzen te verlagen en te snijden in andere kosten is het bedrijf volgens de econoom de weg omhoog ingeslagen. ‘Het is nu zaak om meer consumenten te trekken die vaker gaan komen. Met de nieuwe prijsafstand tot Albert Heijn en de innovatie die ze laten zien, heb je kans dat dat wel gaat lukken.’
