Chinese chatbots zetten AI-wereld op zijn kop, vier vragen over DeepSeek

• Stan Hulsen

  redacteur Tech

Het Chinese bedrijf DeepSeek krijgt in de wereld van kunstmatige intelligentie (AI) alle ogen op zich gericht. In een maand tijd brengt het twee AI-chatbots uit die zich kunnen meten met het werk van de Amerikaanse concurrent OpenAI, terwijl ze veel goedkoper zijn.

De impact van het nieuws werd vandaag duidelijk op de beurs. Want als DeepSeek voor veel minder geld hetzelfde voor elkaar krijgt als de concurrentie, is die dure chiptechnologie dan nog wel nodig?

Vier vragen over DeepSeek en de aankondigingen waarmee het bedrijf de AI-industrie op zijn kop lijkt te zetten.

DeepSeek is een AI-bedrijf dat nog geen twee jaar geleden is opgericht door de Chinese ingenieur Liang Wenfeng. Het bedrijf ontwikkelt chatbots met kunstmatige intelligentie: programma’s die op basis van opdrachten onder meer teksten kunnen schrijven of vragen kunnen beantwoorden.

Hoewel DeepSeek pas kort bestaat, komt de opkomst van het bedrijf niet uit de lucht vallen. China wil in 2030 wereldleider worden op het gebied van kunstmatige intelligentie. Het land investeert daarom veel in de wetenschap en samenwerkingen met het bedrijfsleven.

Daar maakt Liang gebruik van: bij het aannemen van personeel richtte DeepSeek zich op de knapste koppen van de beste universiteiten van China.

Vorige maand kwam het bedrijf met de chatbot DeepSeek-V3. De ontwikkeling hiervan kostte het bedrijf naar eigen zeggen nog geen 6 miljoen dollar: veel minder dan de tientallen miljoenen die de concurrentie nodig had.

Een week geleden kwam nummer twee: DeepSeek-R1. Ook dit is een chatbot die reageert op wat je typt, maar als R1 antwoord geeft, laat die daarbij een gedachtestroom zien. Heel simpel gezegd: de chatbot laat zien hoe hij ‘denkt’, voordat er een definitief antwoord komt.

Ook deze chatbot is goedkoper, maar op een andere manier. DeepSeek heeft R1 gratis beschikbaar gemaakt, terwijl een vergelijkbare variant van het Amerikaanse bedrijf ChatGPT minstens enkele tientjes per maand kost.

In korte tijd laat DeepSeek twee keer zien dat het zich kan meten met OpenAI, volgens velen het meest vooraanstaande AI-bedrijf van het moment. V3 is nagenoeg zo goed als ChatGPT-4o. En het nieuwste model R1 is te vergelijken met ChatGPT-o1.

Dat is bijzonder, omdat ChatGPT-o1 pas in december volledig beschikbaar is gemaakt. OpenAI was met o1 het enige bedrijf met een chatbot die ‘nadenkt’ voordat hij iets zegt – iets waarmee het zijn AI-dominantie kon laten zien.

De razendsnel opgekomen concurrentie uit China voor de Amerikanen van OpenAI – tot voor kort heer en meester in het vakgebied – leidde er vanochtend toe dat de koersen van de Nederlandse chipmachinefabrikanten ASML, ASM International en Besi flink omlaaggingen. In de loop van de dag konden ze dat niet herstellen. Ook op de Amerikaanse beurzen doken chipbedrijven zoals Nvidia in de min.

Zeker: DeepSeek heeft een smartphone-app uitgebracht, die ook in de Nederlandse appwinkels te vinden is. In de basis chat je met V3, maar door DiepDenken aan te zetten, ga je het gesprek aan met R1. Daarmee zie je dus hoe het model ‘nadenkt’.

Net zoals met ChatGPT of andere chatbots, is het onverstandig om gevoelige informatie aan DeepSeek prijs te geven. In feite raak je de controle kwijt over informatie die je aan elke chatbot verzendt: je weet niet wat er daarna met jouw persoonlijke details of andere geheime informatie gebeurt.

Bovendien lijkt de ‘nadenkende’ R1-chatbot van DeepSeek onderhevig aan Chinese censuur. De NOS vroeg aan zowel V3 als R1 wat er in 1989 op het Tiananmenplein in Peking gebeurde.

Het eenvoudige DeepSeek-V3 vertelt dat de Chinese regering hardhandig reageerde op de studentenprotesten die toen plaatsvonden. “In de nacht van 3 op 4 juni werd het leger ingezet om de demonstraties met geweld te beëindigen. Dit leidde tot een bloedbad, waarbij veel demonstranten omkwamen.”

R1 reageert anders. In de ‘nadenk’-fase is heel kort zichtbaar hoe de chatbot werkt: “Oké, de gebruiker vraagt wat er in 1989 op Tiananmen gebeurde -“, waarna het denkproces wordt onderbroken. “Sorry, ik weet nog niet zo goed hoe ik met dit soort vragen moet omgaan. Laten we het in plaats daarvan hebben over wiskunde, programmeren en logica!”