komst AI-chatbot DeepSeek goed nieuws voor ons

• Nando Kasteleijn

  redacteur Economie

Ja, er was turbulentie afgelopen jaar, zegt ASML’s nieuwe CEO Christophe Fouquet. Die werd veroorzaakt door een trager herstel van de chipmarkt. Toch staat het bedrijf er goed voor en behaalde het zelfs een recordomzet, zij het op het nippertje.

Ook het nieuwe jaar begon onrustig: de komst van de Chinese AI-chatbot DeepSeek veroorzaakte begin deze week een dag lang paniek op de beurs. De app is bijna net zo goed als Amerikaanse concurrenten zoals ChatGPT, maar heeft veel minder rekenkracht nodig en is in de praktijk daardoor goedkoper. DeepSeek wordt wel beïnvloed door de Chinese censuur.

Het riep de vraag op of de enorme groei die steeds is voorspeld, niet overdreven is. Ook de koers van ASML ging flink onderuit: in een dag gingen miljarden euro’s aan waarde verloren (inmiddels is die schade alweer flink ingelopen).

Fouquet – die DeepSeek overigens nog niet heeft geprobeerd – maakt zich geen zorgen over de Chinese chatbot. Sterker nog: hij beschouwt de komst ervan als goed nieuws.

Een van de grootste uitdagingen van AI op dit moment zijn de kosten, zegt hij. “Alles wat die naar beneden kan brengen, is goed nieuws. Wat je deze week zag, op een bepaalde manier, is hoe je het trainen van AI goedkoper kan maken.” Verrassingen zoals DeepSeek horen erbij, zegt de CEO, en daar zullen we aan moeten wennen.

Hij verwacht dat zijn bedrijf er ook profijt van zal hebben. “Op de lange termijn gaat goedkopere AI zorgen voor meer toepassingen en meer vraag. En dus zijn er meer kansen voor ASML.”

Fouquet is sinds april vorig jaar de baas bij ASML. Hij is als natuurkundige een technicus in hart en nieren, die bovendien in de praktijk op dat gebied ook eindverantwoordelijk draagt, in tegenstelling tot zijn voorganger Peter Wennink. Vandaag was zijn vuurdoop voor de nationale en internationale pers.

Met de Fransman aan het roer heeft ASML een nieuw gezicht naar buiten die het anders aanpakt. Wennink, schuwde de laatste jaren stevige uitspraken niet, maar het is duidelijk dat we die van Fouquet niet hoeven verwachten.

Wel uit hij zijn zorgen over het tempo van innovatie in Europa. “Als je kijkt naar de VS, naar China, dan zijn dat twee hele sterke blokken. Onze leiders in Europa moeten omstandigheden creëren waaronder bedrijven hier goed kunnen concurreren met China en de VS. En ik denk dat dit steeds belangrijker wordt de komende maanden en jaren erna.”

Hij pleit in het bijzonder voor minder regels. “Ik denk dat dit een van de grootste verschillen is tussen Europa, de VS en China.” Welke regels ASML het liefst geschrapt ziet worden, zegt hij niet, maar hij wijst er wel op dat het voor start-ups in de EU lastiger is om investeringen binnen te halen.

Tegelijkertijd wil hij ook niet te negatief zijn over Europa. “Het is niet allemaal donker. Er zijn een aantal terreinen waarop we het heel goed doen. Onderwijs is er een van, net als talent.”

Vroeg of laat krijgt ASML te maken met de nieuwe regering in de VS. Fouquet zegt desgevraagd dat daarmee nog geen “echt sterk contact” is geweest.

Vorige week nog sprak premier Schoof de verwachting uit dat het nieuwe Amerikaanse landsbestuur- overigens net als de regering van Biden hiervoor – druk zal blijven zetten als het aankomt op exportcontroles. Ook binnen ASML is de verwachting dat dit de komende jaren een onderwerp van discussie blijft. Het is een realiteit waarmee de organisatie al jaren leeft.

Fouquet verwacht geen last te krijgen van handelstarieven. “Tarieven op onze machines maken ze gewoon duurder voor de VS.” Het is vrijwel ondenkbaar dat ASML de machines in Amerika in elkaar gaat zetten. Dat gebeurt nu allemaal in Veldhoven, waarna de machines in onderdelen in speciaal ontwikkelde containers per vliegtuig worden overgevlogen naar de bedrijven die ze afnemen.