Wat is er over van de macht van Murdoch en zijn tabloids?

• 

  Fleur Launspach

  correspondent VK en Ierland

Mediamagnaat Rupert Murdoch trekt zich steeds verder terug uit zijn mediabedrijven, die hij grotendeels overdraagt aan zijn zoon Lachlan. Het roept de vraag op of de Murdoch-dynastie nog even machtig is als vroeger en wat er over is van zijn Britse imperium.

Afgelopen week heeft Murdoch een opzienbarende schikking getroffen met de Britse prins Harry: zijn bedrijf News Group Newspapers betaalt Harry miljoenen en maakt vergaande excuses voor de nietsontziende manier waarop verslaggevers van de tabloids het leven van de prins binnendrongen.

Die zaak is onderdeel van een langlopend afluisterschandaal bij The Sun. Beroemdheden als acteur Hugh Grant en muzikant Elton John zouden zijn gehackt door de tabloidpers. Het schandaal heeft Murdochs bedrijven inmiddels al ruim een miljard euro aan schadevergoedingen gekost.

Daarnaast trof de mediatycoon vorig jaar nog een andere kostbare schikking om te voorkomen dat de vuile was in de rechtszaal zou belanden. Zijn Amerikaanse nieuwszender Fox News was voor de rechter gedaagd omdat medewerkers maar bleven beweren dat er gefraudeerd is bij de presidentsverkiezingen in 2020. Murdoch betaalde omgerekend 711 miljoen euro.

In zijn zeven decennia omspannende zakencarrière verwierf Murdoch invloed in de hoogste politieke kringen. Hij had een krachtig politiek wapen in handen als eigenaar van kranten als The Sun, The Times en The Sunday Times, tv-zender Fox News en zo’n honderd andere mediabedrijven wereldwijd, de meesten van conservatieve snit. Zijn tabloids konden schandalen rond beroemdheden en politici breed uitmeten op de voorpagina’s.

The Sun werd berucht om zijn invloed bij verkiezingen doordat de krant altijd een kandidaat steunde. Beroemd is het verhaal van oud-premier Tony Blair, die in 1995 naar Australië vloog om Murdoch ervan te overtuigen dat die zijn Labour-partij via zijn kranten moest steunen. In de jaren daarna liep Murdoch geregeld via de achterdeur de ambtwoning Downing Street 10 binnen, tijdens de regeringen van Blair, David Cameron en Boris Johnson.

“Een interessante dans tussen kranten en politici”, zegt Guto Harri als hij daarop terugblikt. Hij was voorlichter van Johnson en merkt dat de markt verandert. Door de opkomst van online nieuws en dalende papieren oplages bepaalt The Sun niet langer het politieke debat, zegt Harri.

Murdoch is nog altijd een grote speler in het mondiale medialandschap, vindt hij. “Maar hij is minder machtig dan hij was. Je komt The Sun niet meer elke dag tegen. Ze spelen nu een rol in de marge.”

Ook paparazzo Ashley Sims ziet dat er minder kranten worden verkocht. “Maar er is nog altijd vraag. Mensen willen zien wie vreemdgaat”:

Toen jaren geleden het afluisterschandaal aan het licht kwam werd Hacked Off opgericht, een organisatie die campagne voert voor ordentelijke journalistiek en ageert tegen tabloids als The Sun. Dat is hard nodig, zegt medewerker Nathan Sparkes. “In Europa wordt de Britse pers het minste vertrouwd. En ook wereldwijd krijgt onze pers weinig vertrouwen.”

Hij noemt Murdochs invloed op het Britse medialandschap nog altijd “vernietigend”, bijvoorbeeld omdat een parlementair onderzoek naar de afluisterpraktijken is stopgezet. Volgens critici gebeurde dat onder druk van Murdoch.

Hoewel steeds minder Britten een fysieke krant kopen, is de macht van de tabloids allesbehalve tanende, vreest Sparkes. “Kranten zijn online enorm gegroeid. Dus hebben kranten in het Verenigd Koninkrijk meer lezers dan ooit tevoren.”

Nu Murdoch langzaamaan van het toneel verdwijnt, treden andere rechtse spelers meer op de voorgrond. Trump-vertrouweling Elon Musk, eigenaar van socialemediakanaal X, steekt erbovenuit.

“Hij gebruikt zijn platform om elke dag mijn en jouw leven binnen te dringen”, zegt Guto Harri. “Hij is machtig en herdefinieert momenteel hoe de media van de toekomst eruit gaan zien.”