Amerikaanse schepen leveren recordvolumes thermische steenkool aan Afrika – Nieuws
Een kolenschip is te zien langs de Monongahela-rivier in Monongahela, Washington County, Pennsylvania. — AFP
Uit scheepsvolggegevens van Kpler blijkt dat de Verenigde Staten in de eerste acht maanden van 2024 een recordaantal van 6,1 miljoen ton thermische steenkool naar Afrika hebben verscheept. Deze steenkool wordt voornamelijk gebruikt voor energieopwekking en in industriële boilers.
Dat totaal was 83 procent meer dan in dezelfde maanden in 2023. Daarmee was de VS in 2024 tot nu toe de grootste leverancier van thermische steenkool aan Afrika, met een recordaandeel van 64 procent van de totale Afrikaanse import van thermische steenkool.
In combinatie met de export van 11,1 miljoen ton naar Azië, de grootste Amerikaanse markt voor steenkool, zorgden de leveringen aan Afrika ervoor dat de totale Amerikaanse steenkoolexport in de eerste acht maanden van het jaar naar het op twee na hoogste niveau ooit steeg.
Deze aanhoudend hoge export van steenkool ondermijnt de Amerikaanse en wereldwijde inspanningen om het gebruik van steenkool voor elektriciteitsopwekking te verminderen. Dit komt doordat steenkool veel hogere emissies genereert dan andere fossiele brandstoffen wanneer het wordt verbrand voor elektriciteit.
De aanhoudende hoge export van steenkool uit de VS vergroot het risico op een tegenreactie van internationale klimaatactivisten. Zij verwachten dat de Verenigde Staten een leidende rol zal spelen in de pogingen om de verkoop en het gebruik van steenkool in te dammen.
Topmarkten
Dit jaar is het het tweede jaar op rij dat de Amerikaanse export de 22 miljoen ton overschreed in september. Dat betekent dat de jaarlijkse kolenexport van het land op weg is naar het tweede of derde hoogste jaar ooit wat betreft kolenleveringen.
Uit gegevens van Kpler blijkt dat het land in 2018 een recordaantal van 39,1 miljoen ton steenkool exporteerde en dat dit in 2024 waarschijnlijk niet zal worden overtroffen.
De grootste markt voor Amerikaanse thermische steenkool dit jaar was India, dat van januari tot en met augustus 7,3 miljoen ton binnenkreeg. India is ‘s werelds op één na grootste steenkoolgebruiker voor elektriciteitsopwekking, na China.
Marokko en Egypte waren dit jaar de op één na grootste afzetmarkten voor Amerikaanse steenkool, goed voor respectievelijk 3 miljoen en 2,9 miljoen ton steenkool tot en met augustus.
China (1,8 miljoen ton), Nederland (1,4 miljoen ton) en Japan (875.000 ton) waren dit jaar tot nu toe de op één na grootste bestemmingen voor Amerikaanse steenkool.
Afrikaanse groei
Volgens Kpler bedroeg de totale import van thermische steenkool door Afrikaanse landen van januari tot en met augustus 9,48 miljoen ton.
Dat totaal was 0,5 procent lager dan in dezelfde maanden in 2023, maar was wel het op twee na hoogste cijfer ooit voor het continent. Het onderstreept dat Afrika een belangrijke markt is voor steenkoolexporteurs.
De afgelopen twee jaar is de import uit Afrika met 12 procent gegroeid. Afrika is samen met Azië de enige grote regio waar de import van thermische steenkool sinds 2022 is toegenomen.
De import in Europa, Noord-Amerika en Oceanië is in die periode met minstens 20 procent gedaald.
Volgens Ember gebruikt Marokko, de grootste steenkoolimporteur van Afrika, steenkool voornamelijk voor de opwekking van elektriciteit en produceert het land ongeveer 64 procent van de elektriciteit van het land met steenkool.
Egypte heeft geen kolencentrales, maar gebruikt thermische steenkool voor de cementproductie en andere industriële processen waarvoor goedkope warmte nodig is.
Zuid-Afrika is veruit de grootste consument van steenkool in Afrika, maar is vanwege de hoge lokale steenkoolproductie een relatief kleine importeur.
Zimbabwe, Botswana en Zambia zijn andere belangrijke Afrikaanse kolenverbruikers voor de industrie en energie. Ze zijn echter allemaal ingesloten door land en worden voornamelijk per vrachtwagen vanuit Zuid-Afrika of via lokale productie bediend.
Gevangen markten?
Dat betekent dat de Noord-Afrikaanse landen Marokko en Egypte de meest haalbare opties zijn voor overzeese steenkoolexporteurs die hun marktaandeel in Afrika willen vergroten.
En die landen zijn vooral aantrekkelijk voor Amerikaanse leveranciers, die de kolenhavens in de regio via een relatief eenvoudige oversteek over de Atlantische Oceaan kunnen bereiken.
Volgens LSEG duurt het iets minder dan 11 dagen voordat een bulkschip dat steenkool vervoert van Baltimore, de belangrijkste exporthaven voor steenkool uit de Verenigde Staten, naar de bulkterminal van Casablanca in Marokko is getransporteerd.
Die reis is bijna een week korter dan vanuit Zuid-Afrika, wat betekent dat Marokkaanse kopers sneller geholpen worden door verkopers in Noord-Amerika dan door mijnwerkers die op hetzelfde continent gevestigd zijn.
Amerikaanse exporteurs kunnen ook sneller steenkool leveren aan Marokko dan verkopers in Colombia en Rusland, en lijken dus een belangrijke leverancier van Marokko te blijven. Marokko importeert ongeveer 750.000 ton thermische steenkool per maand, aldus Kpler.
De reis naar Egypte duurt zes extra dagen varen vanaf Baltimore en vertegenwoordigt dus een langere verbintenis voor Amerikaanse exporteurs.
Uit gegevens van Kpler blijkt dat de gemiddelde importtonnage van Egypte aanzienlijk lager ligt dan die van Marokko, namelijk rond de 400.000 ton per maand (tot nu toe in 2024).
De gemiddelde import is echter 100.000 ton per maand hoger dan in 2023, wat aangeeft dat de totale vraag van Egypte naar steenkool dit jaar tot nu toe met ruim 30 procent is toegenomen.
Daarentegen is de maandelijkse vraag van Marokko naar thermische steenkool ongeveer 8 procent lager dan het gemiddelde van 2023. Dit suggereert dat de totale behoefte aan steenkool in Marokko mogelijk al zijn piek heeft bereikt.
Voor steenkoolexporteurs die hun verkoopvolumes willen maximaliseren, vertegenwoordigt Egypte een zeldzaam lichtpuntje en een potentieel toegangspunt tot andere snelgroeiende economieën in Noord-Afrika die goedkope brandstoffen nodig hebben voor energie en industrie.
Deze groeitrends staan mogelijk haaks op de uitgesproken Amerikaanse ambities om het wereldwijde kolenverbruik te verminderen.
Maar zolang er internationale vraag naar steenkool blijft bestaan, zullen Amerikaanse exporteurs in een sterke positie verkeren om hieraan te voldoen, vooral op markten die dichtbij liggen.
