Anneloes van ‘t Licht deed 25 jaar geleden aangifte van seksueel misbruik binnen haar familie. Ze was toen 15 jaar. Haar vader en broer werden uiteindelijk vrijgesproken. Zij doet, met betrokkenen uit het donkere verleden, vanavond haar verhaal in de indrukwekkende documentaire Ik was een kind. „Ik ben bang dat mensen wegrennen als ze zien hoe zwart mijn binnenkant werkelijk is.”
Metro zag Ik was een kind al voor tv-rubriek Blik op de Buis en we geven aan wie gaat kijken alvast mee: de docu is heftig. Hij maakt deel uit van een EO-reeks 10 geboden en behandelt deze keer het vijfde gebod: ‘Eert uw vader en uw moeder’. De vijf kwartier over Anneloes zijn gemaakt door filmmaker Geertjan Lassche. Hij bracht de afgelopen jaren al meer documentaires op de vaderlandse buis. Duutsers bijvoorbeeld, over hoe mensen in het dorpje Rouveen de Tweede Wereldoorlog beleefden; en Tik van de Meule, over verboden radio-piraten.
Seksueel misbruik werd één keer toegegeven
Anneloes van ‘t Licht is nu een veertiger, iemand die met de meeste familieleden geen contact meer heeft en kind is van het strenge geloof de Gereformeerde Gemeenten. Woorden van haar vader, waarbij hij het seksueel misbruik van zijn dochter toegaf, werden als ‘onterecht verkregen bewijs beschouwd’. Pa, die niet meer leeft, werd vrijgesproken. Ook de kerk hield een onderzoek. De uitkomst was dat men niet kon uitsluiten ‘dat Anneloes zelf het initiatief had genomen’.
Omdat Anneloes in de docu over het seksueel misbruik mensen van weleer wil spreken, stuurt zij haar moeder een brief. Of beter: ze doet hem persoonlijk in haar brievenbus („zodat ik zeker weet dat ze hem heeft”). Haar moeder mailt er over te zullen nadenken, maar haar broers en zussen sturen later dat Anneloes haar moeder met de vraag pijn gedaan heeft. Andere bekenden die benaderd zijn, sturen: „Zoek steun en vergeving bij de Heer om wat je verkeerd hebt gedaan.” Anneloes met grote ogen: „Pardón?!”
Velen doen hun verhaal van 25 jaar geleden
Gelukkig – voor de docu dan – gaan heel wat mensen ook op de uitnodiging voor Ik was een kind in en spreken al dan niet in beeld aan tafel bij Anneloes thuis. Een oom (broer van haar vader) bijvoorbeeld, die toegeeft destijds te hebben weggekeken. Een nicht ook, een hulpverlener van toen, een man die een brief naar de krant stuurde omdat hij het slachtoffer wél geloofde en de gezinsverzorgster uit haar jeugd die nog nooit van incest had gehoord („je was een wat stil en teruggetrokken meisje”). Sterk aan de docu is dat ook een politierechercheur van 25 jaar geleden en de officier van justitie van de rechtszaak aan het woord komen. Ook spreken een groepsleider van het Pieter Baan Centrum, die Anneloes onderzocht en een reclasseringsmedewerker.
We gaan op deze plaats niet melden wat iedereen in de uitzending over het seksueel misbruik vertelt. Maar die laatste twee zijn er niet zomaar. Anneloes is namelijk door een hel gegaan, had de sterke wens om uit het leven te stappen en pleegde zelf een delict. Toen zijn was opgenomen in een jeugdkliniek, vond zij haar kamergenootje dat zich had verhangen. Een isoleercel werd daarop maandenlang haar nieuwe onderkomen, zich voorstellend dat haar matras de zee was. Bij een eerste wandeling buiten besloot Anneloes te ontsnappen. Ze duwde haar begeleidster daarbij in het water. De vrouw brak daarbij beide enkels en ondanks dat – heel dapper – zit zij voor Ik was een kind toch bij Anneloes aan tafel.
‘Meer pijn dan het seksueel misbruik’
De kerk was niet de enige instantie die het verhaal over seksueel misbruik niet geloofde. Veel meer mensen, inclusief familieleden, stonden ‘achter haar vader’. In Ik was een kind komt duidelijk naar voren dat die situatie Anneloes „nog meer pijn deed dat het seksueel misbruik zelf”.
Het gaat 25 jaar later beter met de vrouw. Zij heeft het echt nog wel moeilijk en bij het maken van de documentaire al helemaal. Toch heeft ze nu een fijne echtgenoot en kinderen. „De docu wilde ik voor mezelf en voor die kinderen.” En die Anneloes van ‘t Licht? Dat is de nieuwe naam van dit personage dat haar familie niet meer wilde zien en er ook zeker niet meer bij wil horen. Koningin Willem-Alexander – zo gaat dat – stond haar toe een andere naam aan te nemen.
Aantal blikken uit 5: 4
Ik was een kind is vandaag (31 maart) om 22.20 uur bij de EO op NPO 2 te zien. Terugkijken kan via NPO Start.
Denk jij aan zelfdoding? Je bent niet alleen. Neem contact op met 113 Zelfmoordpreventie via www.113.nl of bel 113 (lokaal tarief) of 0800-0113 (gratis).
Ben je benieuwd naar meer (goed gelezen) afleveringen van Blik op de Buis? Lees dan:
- Uitstekende serie over de (enge) wereld van Big Pharma: Elixer.
- Ook goed van eigen bodem: F*ckulteit, over seksueel overschrijdend gedrag aan een universiteit.
- Een grappige tv-serie is juist Haantjes, die je kunt zien op Netflix.
- Arian en Marieke verloren beide kinderen aan kanker, maar waren dit jaar Prins Carnaval en Prinses.
- Zes jongeren, toen tieners, stellen jarenlang onterecht te hebben vast gezeten voor wat in Nederland bekend werd als de beruchte Restaurantmoord.
- Als je vader of moeder in de gevangenis zit: een interessante docureeks Kind van een Gedetineerde.
