De nieuwe versie van de Nederlandse klassieker ‘Cloaca’ boven de snelweg is een spetterende tragikomedie

Wat een genot om één van de hoogtepunten uit de Nederlandse theaterliteratuur weer opgevoerd te zien. Cloacaeen tekst van Maria Goos, was een theaterhit uit 2002mede dankzij het spel van Pierre Bokma, Gijs Scholten van Aschat, Peter Blok en Jaap Spijkers. Het werd verfilmd en speelde daarna ook veel in het buitenland. Nu is er een nieuwe versie, van het jonge acteercollectief Dronken Mensen. Ze spelen met een flinke dosis esprit en bruisend enthousiasme, waardoor het beste uit het stuk naar voren komt. Het resultaat is een knallende tragikomedie.

De locatie van de voorstelling is allesbehalve de luxe loft die Maria Goos beschrijft, maar wel inspirerend. Deze versie speelt zich af in een kale, betonnen ruimte, in een bruggebouw over de ringweg A10 van Amsterdam, zodat het publiek zicht heeft op een stroom gele en rode lichten in de diepte. De ruimte is ingericht met stoelen naast tafels, alsof je in een komediekelder zit. Op de tafels staan ​​her en der borrelplanken en koelemmers met witte wijn, zodat er toch een sfeer van overvloed heerst.

Cloaca ontleedt met chirurgische precisie het afbrokkelen van een oude vriendschap. Vier veertigers, ooit studievrienden, worden na jarenlang sporadisch contact door omstandigheden bij elkaar gedreven. Het begint ermee dat ambtenaar Piet te horen krijgt dat ze op haar werk 21 jaar verjaardagscadeautjes moet inleveren. Jaarlijks maakte zij een selectie uit de afgeschreven kunst die in de kelder van het gemeentehuis lag opgeslagen. Nu wil de gemeente, tot haar grote ongenoegen, de werken terug.

Dan stormt Joep haar huis binnen, dat efficiënt wordt vertegenwoordigd door niets meer dan een grote draaitafel. Joep, politicus, is een tijdje weg van zijn vrouw en komt logeren. Piet neemt vriend Tom als advocaat voor haar zaak, maar die blijkt net uit een kliniek te komen waar hij werd opgenomen nadat hij onbewust in zijn onderbroek door Barcelona liep. Tenslotte presenteert Maarten, sterregisseur, zich vlak voor een première.

Zielige mannelijkheid

In de kern zijn het personages: de pompeuze politicus, de snobistische advocaat en de ijdele regisseur die tevens een seksueel roofdier is. Maar Goos brengt ze tot leven met zoveel kleurrijke details dat ze er bovenuit stijgen en beginnen te vliegen.

Wat ze gemeen hebben is dat het volledig door zichzelf geobsedeerde mannen zijn. Geen van allen luistert naar de wanhopige Piet. Haar woorden zijn ruis die ze hooguit als adempauze in hun monoloog toestaan. Al die gebrekkige dialogen zijn om van te smullen. Met alles wat ze zeggen, onthullen ze meer van hun misstappen, wangedrag en hypocrisie, en laten ze zien hoe lelijk ze eigenlijk over hun vrienden denken. Zo pelt Goos vernislagen af ​​en komt tot een geestig en venijnig portret van zielige en gruwelijke mannelijkheid.

Justus van Dillen excelleert als windzak Joep, een door en door opportunistische politicus, die zijn relatiebreuk vooral een probleem vindt omdat zijn naam als mogelijke minister in de formatie wordt genoemd. “Helaas voor een ander feest dan ik had gepland”, is een van die gouden uitspraken van Goos die de man optimaal definieert. Het is hilarisch hoe Van Dillen zijn gedachtegang strak en ongestoord voortzet nadat iemand anders iets zegt en hoe verbaasd hij is als hem op fouten wordt gewezen. Even knap is hoe Xander van Vledder de hectische nervositeit van de manische Tom in beeld brengt. Zijn waanzin blijft navolgbaar.

Hoewel Linde van den Heuvel Piet subtiel neerzet, blijft het een verarming dat Piet (‘Pieter’ in het origineel) nu een vrouw is. In Cloaca De vriendschap tussen mannen ligt op de snijtafel, maar tegenover drie mannelijke apen staat nu geen bange, hulpeloze man, maar een bange, hulpeloze vrouw. Dat geeft minder diepgang en contrast met wat mannen kunnen zijn. Toch doet het de impact van deze moderne klassieker niet veel af. De kans is groot dat je als publiek helemaal vergeet je wijn te drinken.

Om te delen





E-mail de redacteur