De verborgen gevaren van het achtervolgen van weelde voor eigenwaarde
Als CEO en oprichter van ‘s werelds meest exclusieve behandelingscentrum – en iemand die zich zelf heeft overgegeven aan luxe – heb ik gezien hoe het nastreven van weelde mensen vaak hol en onvervuld voelt. Bij Paracelsus Recovery, ongeacht waarom iemand een behandeling zoekt, is een afhankelijkheid van luxe goederen als een maat voor zelfworth bijna altijd naar voren. Dit patroon spreekt over iets dieper. Wanneer we afhankelijk zijn van externe objecten om ons waardevol te voelen, vermijden we vaak innerlijk ongemak – emotionele ziekten die nog geen uitlaatklep heeft gevonden. Na verloop van tijd kaapt dit coping -mechanisme onze neurobiologie.
Het dopaminesysteem, ontworpen om ons te motiveren en te beschermen, raakt gevangen in een cyclus van kortetermijnhoogtes en uitputting op lange termijn. We belanden op een hedonische loopband – altijd achtervolgen, nooit aankomen. Het resultaat is een groeiend gevoel van leegte en isolatie, die stilletjes de basis legt voor ernstige uitdagingen op het gebied van geestelijke gezondheid en verslavend gedrag.
Van jongs af aan wordt ons geleerd dat luxe een beloning is-bewijs van succes, verfijning, zelfs zelfzorg. Maar omdat deze link tussen beloning en luxe zo diep is ingeburgerd, kaapt het ons dopaminesysteem en verandert het een overlevingsmechanisme in een hedonische lus. Hoewel dopamine vaak de ‘feel-good chemische stof’ wordt genoemd, gaat het niet over langdurig plezier-het gaat over drive. Het brengt ons ‘s ochtends op. Het is wat ons motiveert om voedsel, onderdak, verbinding te zoeken. Maar in de wereld van vandaag vertalen die oeraandrijvingen zich in een verlangen naar succes, erkenning en materiële waardemarkers. Een designer handtas wordt een moderne vorm van tribale valuta: bewijs dat we wenselijk zijn voor de groep.
De vangst is dat dopamine wordt geactiveerd door anticipatie, geen vervulling. Het is het taak om ons te laten streven, niet tevreden. Voor iedereen die worstelde met verslaving, is het het gevoel vlak voor het drankje, de gok, de high – de belofte van opluchting om de hoek. Zodra het moment verstrijkt, zijn we uitgeput en begint de cyclus opnieuw.
Luxe werkt op dezelfde manier. Het eerste designeritem wekt opwinding op. De tweede biedt minder. Tegen de derde of vierde is het gewoon een kietel – een lege buzz vervangen door het verlangen naar meer. Als je al worstelt met een laag zelfbeeld of een gebrek aan verbinding, versterkt dit alleen de behoefte aan een dopamine-hit. Je overlevingsinstincten trappen harder in en duwen je om “waardevol” voor het peloton te blijven. Als gevolg hiervan kunnen luxe goederen veranderen in een dwangmatige cyclus – hunkering, verwerven en onvermijdelijk teleurstelling. Een horloge wordt een auto, een huis, een jacht, en zoals het geval is bij elke verslaving, beginnen we een tolerantie op te bouwen. Een van de meest pijnlijke delen van elke afhankelijkheid is de overtuiging dat de ‘volgende’ zal helpen. Zelfs wanneer de laatste drank of aankoop niet werkte, overtuigen we onszelf de volgende. Dat “encore -effect” omvat alle verslavingen en houdt ons vast te zitten: eindeloos reiken naar iets dat verlichting belooft maar het lijden alleen maar verdiept.
Met luxe hebben we constant grotere, nieuwere, glanzende dingen nodig om zich gewoon normaal te voelen. Wat eenmaal opgewonden wordt, wordt de basislijn. En zoals elke verslaving, kruipen bijwerkingen binnen-leegte, angst, betekenisverlies. Wat deze cyclus bijzonder gevaarlijk maakt, is hoe genormaliseerd het is. Onze cultuur leert ons dat geluk leeft net na de volgende aankoop. “Zodra ik die auto heb, die tas, die outfit … dan zal ik gelukkig zijn.” Maar deze mentaliteit berooft ons van het heden. We verlangen niet naar het object zelf – we verlangen naar een gevoel: een gevoel van waarde, veiligheid, bewonderd of gezien worden. We denken dat we het item willen, maar wat we eigenlijk willen is de emotionele toestand die we geloven dat het zal brengen. Dat gezegd hebbende, dit is geen argument tegen luxe zelf. Mooie dingen verrijken het leven. Een goed gemaakt object of zorgvuldig ontworpen ervaring kan echte vreugde brengen. Ik weet dat ik niet zonder hen kon gaan. Maar de sleutel ligt in het hebben van een gevoel van controle over hoe en waarom we consumeren.
Neuroscience laat zien dat bewuste reflectie de hersenen opnieuw kan bedraden. Wanneer we pauzeren om te vragen, wat hoop ik dat deze aankoop me zal voelen? We creëren ruimte – ruimte om het ongemak te ontmoeten dat we probeerden te ontsnappen. Die verschuiving – van vermijding tot bewustzijn – is wat ons beschermt tegen diepere cycli van verslaving en nood. Als je niet zeker weet hoe je moet beginnen, probeer dan jezelf af te vragen: waar ben ik dankbaar voor vandaag? Wat vond ik leuk? Hoe voelt mijn lichaam zich nu aan? Deze kleine check-ins gronden ons in het heden en verplaatsen ons voorzichtig van “Ik wil meer” naar “Ik ben genoeg.
(De schrijver is de oprichter en CEO van Paracelsus Recovery)