dit is hoe dat komt

De ziekte van Parkinson rukt op, maar hoe komt dat eigenlijk? Volgens professor Bas Bloem van het Radboudumc zijn er nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek naar de ziekte. De vraag is: lukt het ons om deze groeiende dreiging te stoppen, of zelfs vóór te zijn?

De ziekte van Parkinson is de snelstgroeiende hersenziekte ter wereld. Parkinson is een ingewikkelde hersenaandoening die niet te genezen is. Mensen met Parkinson hebben last van een tekort aan de stof dopamine in hun hersenen. Dat leidt in eerste plaats tot stoornissen in de motoriek; parkinson wordt daarom als bewegingsstoornis beschouwd.

De snelstgroeiende hersenziekte

Professor Bas Bloem, neuroloog bij het Radboudumc zegt in een college van de Universiteit van Nederland dat Parkinson niet alleen de snelstgroeiende hersenziekte is, maar ook een van de meeste akelige. Maar: het is steeds beter behandelbaar door meer kennis over de hersenen.

Je kunt de ziekte Parkinson herkennen aan de traagheid van het bewegen, het trillen van de armen, wat vaak juist in rust optreedt. Ook is de ‘asymmetrie’ van de ziekte iets dat wetenschappers nog steeds niet goed snappen. Mensen met Parkinson zeggen dat deze problemen met bewegen eigenlijk nog maar ‘het puntje van de ijsberg zijn’, waarbij er nog een groot onzichtbaar deel is. De ziekte geeft namelijk ook problemen met nadenken, slapen en je stemming en het veroorzaakt pijn.

Maar uit onderzoek van de Universiteit van Nederland blijkt dat er een opvallend, vaak onderbelicht symptoom is dat sterk kan wijzen op de ziekte van Parkinson. Het gaat om het meebewegen tijdens het dromen – iets wat normaal gesproken niet gebeurt, omdat je lichaam tijdens de REM-slaap verlamd hoort te zijn. Als die verlamming uitblijft en je dus fysieke bewegingen maakt in je slaap, is de kans 60 tot 70 procent dat je later Parkinson ontwikkelt. Alles draait hierbij om wat er precies in je hersenen gebeurt.

Waarom verspreidt de ziekte zich?

De Universiteit van Nederland deed onderzoek naar de razendsnelle toename van de ziekte van Parkinson. In de afgelopen tien jaar is het aantal gevallen bijna verdubbeld. De verwachting is dat die stijging nog verder zal toenemen. Een steeds ouder wordende bevolking speelt hier zeker een rol in, maar opvallend is dat zo’n 10 tot 20 procent van de patiënten jonger is dan vijftig jaar. Erfelijkheid speelt daarbij een kleine rol, maar wat volgens de Universiteit vooral naar voren komt, is dat omgevingsfactoren zoals vervuiling een veel grotere invloed hebben dan lange tijd werd gedacht.

Volgens professor Bloem is het veelzeggend dat James Parkinson de ziekte voor het eerst beschreef tijdens de industriële revolutie in Engeland. Een vergelijkbare ontwikkeling zien we volgens de professor nu in China, waar momenteel een soortgelijke industriële revolutie plaatsvindt. Daar is het aantal Parkinson-diagnoses in de afgelopen tien jaar explosief gestegen. Dat wijst volgens Bloem op een link tussen industrialisatie, vervuiling en het ontstaan van de ziekte.

Bestrijdingsmiddelen

Tegenwoordig raakt Parkinson mensen uit alle lagen van de bevolking, en dat is geen toeval. Sinds de Tweede Wereldoorlog gebruiken we op grote schaal landbouwbestrijdingsmiddelen om de snelgroeiende wereldbevolking te voeden. Vooral boeren lopen hierdoor een verhoogd risico op Parkinson. Maar deze chemische stoffen verdwijnen niet zomaar: ze komen via de voedselketen uiteindelijk ook bij de mensen terecht die het kopen. Vooral melkproducten blijken een opvallende risicofactor te zijn. Weten hoeveel bestrijdingsmiddelen er op groente en fruit zitten? Daar is een handige manier voor.

Het gevolg van deze giftige stoffen is dat ze een specifiek deel van de hersenen aantasten. Dat leidt tot een afname van dopamine, een essentiële stof voor onze hersenfunctie. En dat tekort wordt na verloop van tijd alleen maar groter.

Hoe voorkom je Parkinson?

Naast dat de symptomen van Parkinson steeds beter met medicijnen behandeld kunnen worden, zijn er ook nieuwe, veelbelovende behandelmethoden in opkomst. Dopamine, het stofje dat bij Parkinson langzaam verdwijnt, speelt hierin een grote rol. Het zorgt er onder andere voor dat we plezier ervaren. Maar simpelweg dopamine aanvullen is wel risicovol: het kan leiden tot gedrag dat bij een verslaving past.

Daarom ziet professor Bas Bloem een andere aanpak als effectiever: het inzetten van antilichamen. Die zouden in een vroeg stadium van de ziekte preventief kunnen werken, door het ziekteproces te vertragen of zelfs stil te zetten. Maar er is wel een grote uitdaging. Parkinson ontwikkelt zich vaak ongemerkt, en het kan tientallen jaren duren voordat de eerste duidelijke symptomen opduiken. Het kan namelijk tientallen jaren duren voordat je dit merkt en een diagnose krijgt.

Daarnaast is het volgens Bloem nodig om onze omgeving te ‘reinigen’ en moeten we af van toxische stoffen. Om te voorkomen dat ‘iedereen’ Parkinson krijgt, zijn deze stappen volgens Bloem echt nodig.

Ook in deze artikelen schreven we over hersenziektes:

Reacties