In Duitsland lijken de grenscontroles effectief: er zouden dit jaar al ruim 53.000 mensen zijn tegengehouden. Daarvan is bijna de helft teruggestuurd. Ook zijn er bijna 1200 mensensmokkelaars opgepakt.
De Duitse politievakbond is tevreden over de controles, die in de eerste negen maanden van dit jaar werden uitgevoerd aan de grens met Zwitserland, Polen, Oostenrijk en aan de Franse grens. “We hebben een daling van meer dan 14.000 illegale mensen in vergelijking met september vorig jaar”, zegt Manuel Ostermann van de Duitse federale politievakbond.
De Duitse grenscontroles vragen wel veel politie-inzet. Volgens Ostermann kan de politie het aan en gaan ze niet ten koste van andere taken. “We moeten op de lange termijn wel meer technologie gebruiken, zodat we minder mensen nodig hebben aan de grenzen.” Aan de grens met Nederland controleren de Duitsers pas sinds half september.
Hinder
In Duitsland was de vrees voor terrorisme een van de argumenten om weer over te gaan tot grenscontroles, maar ook de strijd tegen illegale migratie is een belangrijke drijfveer voor Duitsland. Nederland wil de controles aan de Nederlandse grenzen met Duitsland en België vooral inzetten tegen irreguliere migranten en asielzoekers die elders al eerder asiel hebben aangevraagd. Al vindt het kabinet het ook belangrijk dat economisch verkeer er geen hinder van ondervindt.
Elisabeth Post, bestuursvoorzitter van Transport en Logistiek Nederland, vreest dat die controles toch zullen leiden tot opstoppingen. “Dat leidt tot heel veel economische schade voor de transportsector.”
Die schade door vertragingen kan volgens Post makkelijk oplopen tot 75 miljoen euro per maand. “En dan heb je het alleen over de directe schade. Want er is natuurlijk ook schade als je vanuit Duitsland naar Hoek van Holland wilt om de boot te halen. Als je die boot mist, dan komt die schade er nog eens bij. Dat kunnen we lastig becijferen”, zegt Post.
Voorrangsregeling
Het tijdelijk invoeren van grenscontroles mag volgens Europese regels als het land de Europese Commissie tenminste van tevoren inlicht. Duitsland heeft dat gedaan en voert nu ruim een jaar controles uit.
Transport en Logistiek Nederland pleit voor een voorrangsregeling voor het vrachtverkeer. Post: “Dat hebben we tijdens corona ook gehad en ook tijdens het WK-voetbal in Duitsland. Toen waren de vertragingen ook groot. Als het vrachtverkeer dus nu voorrang kan krijgen.”
In Nederland moet de Koninklijke Marechaussee gaan controleren, binnen de beperkt beschikbare capaciteit van personeel. Maar de ruimte om op te schalen lijkt beperkt. Ieder voertuig controleren vanuit Duitsland en België is daarom wellicht onmogelijk.
Open grenzen
Hoe lang de Nederlandse grenscontroles gaan duren, is nog onduidelijk. De controles kunnen steeds met een half jaar worden verlengd. Duitsland gaat er nog zeker een jaar mee door. Ostermann: “Zolang er geen brede Europese oplossing is en we zien dat Schengen binnen Europa heeft gefaald.”
Voorlopig neemt dus elk land z’n eigen maatregelen, zegt Post. “Van het hele begrip ‘open grenzen’ is eigenlijk niets meer terug te vinden. En als je dan ook niet weet wanneer het eindigt, dan kun je daar dus geen plannen op maken. Dat maakt het voor transporteurs en logistieke dienstverleners ontzettend ingewikkeld.”
