dit kan een oorzaak zijn

Misschien is het je wel opgevallen: links en rechts klagen mensen dat ze zo moe zijn. En misschien lig jij na een werkdag ook wel uitgeteld op de bank, of stap je om 20.30 uur al je bed in. Hoe kan het dat je ‘opeens’ zo vermoeid bent? Metro ging te rade bij een heuse vermoeidheidsexpert, psycholoog Erik Bijleveld.

Hij schetst ten eerste het griepseizoen dat nu speelt: „Er gaan meer virussen rond in het koudere seizoen, waardoor de kans op ontstekingsreacties toeneemt. Misschien merk je dat vooral in de vorm van een snotneus of een hoestje, maar van die ontstekingsreacties word je ook moe.”

Waarom slaat de vermoeidheid opeens toe?

Er zijn legio redenen voor vermoeidheid, die niet altijd te maken hebben met een ziekte. Sterker nog, vaak zijn het mentale oorzaken. Zo stipt Bijleveld de wintertijd aan, die eind vorige maand inging. Het gebrek aan daglicht en de druilerige dagen kunnen je somber maken, en die sombere stemming gaat regelmatig samen met vermoeidheid.

„Maar er zijn in deze tijd ook veel dingen waar mensen zich zorgen over kunnen maken”, zegt de psycholoog. „Boodschappen zijn duur, er zijn conflicten in Europa, er is geweld in Amsterdam, enzovoort. Zorgen zijn vermoeiend, onder andere omdat ze het moeilijker maken om goed te slapen.” Slaap is zo ongeveer de basis van een goede gezondheid, al moet je ook niet te veel slapen. Ook dat kan je moe maken.

Meer druk

Een stressvolle baan kan je ook flink tegenzitten, zeker nu de feestdagen eraan komen. In veel sectoren neemt de werkdruk dan toe. Volgens Bijleveld kan de technologie ons op sommige vlakken ook tegenwerken: „Het idee bij sommige mensen is dat nieuwe technologie veel soorten werk juist makkelijker maakt, maar de realiteit schetst een ander beeld. Door bijvoorbeeld smartphones en AI moeten we sneller werken en zijn we meer bereikbaar, waardoor de lat hoger komt te liggen.”

Veel banen zijn tegenwoordig mentaal zwaarder dan dat ze vroeger waren, wat je na een drukke werkdag erg vermoeid kan maken. De vermoeidheidsexpert benadrukt dat er een „cocktail aan oorzaken van vermoeidheid” bestaat tegenwoordig. „Het is daarom niet gek dat je juist nu veel mensen hoort zeggen dat ze moe of zelfs helemaal uitgeput zijn.”

Kan ook wijzen op serieuze problemen

Ondanks dat vermoeidheid regelmatig een mentale oorzaak heeft, kan het ook wijzen op een serieuzer probleem. Als je dus echt enórm vermoeid bent en bovenstaande oorzaken grotendeels kunt wegstrepen, kan het absoluut lonen langs een arts te gaan. Zeker als de vermoeidheid gepaard gaat met bijvoorbeeld gewichtsverlies dat je niet kunt verklaren.

Bijleveld: „Vermoeidheid kan heel veel oorzaken hebben, dus is het moeilijk de vinger te leggen op wat het probleem precies is. Dat maakt vermoeidheid ook moeilijk te duiden voor behandelaars, zoals huisartsen en bedrijfsartsen. Het kan zijn dat een vermoeid iemand gewoon verkouden is, of een tijdje te hard gewerkt heeft, of relatieproblemen heeft. Aan de andere kant zou het ook kunnen wijzen op een serieuze mentale of fysieke problemen, denk aan depressie, post-Covidsyndroom, of ME.”

Wat kun je doen tegen vermoeidheid?

Naast een bezoek aan de huisarts stipt de psycholoog ook aan dat het goed is om eerst naar bijvoorbeeld je werkomstandigheden te kijken. „Mensen met zwaar mentaal werk stellen hun pauzes vaak uit, of ze nemen helemaal geen pauzes, zeker als de werkdruk hoog is. Dat is niet handig, want dan bouwt de vermoeidheid zich op tijdens de dag. Het is beter om dan een wekker te zetten en te zorgen dat je wél echt pauzes neemt. Dat is ook beter voor je productiviteit, dus dan sla je twee vliegen in een klap.”

Ook belangrijk is dat je na een dag van inspanning, zoals werken, uitrust. Maar wat dat precies betekent, kan per persoon verschillen. Bijleveld: „Sommige mensen rusten uit van tv kijken, andere mensen worden er juist moe van. Toch werken actieve bezigheden zoals wandelen of sporten over het algemeen beter dan passieve bezigheden zoals scrollen op sociale media.”

Dat is ook wetenschappelijk onderbouwd: onderzoek van Bijleveld en zijn team heeft uitgewezen dat mensen nadat ze hun smartphone hadden gebruikt, juist meer vermoeid en verveeld waren dan daarvoor. Plof na een lange werkdag – zeker als je binnen werkt – dus niet neer op de bank met je telefoon, maar ga een blokje om, stap nog even op de fiets of begin aan een creatieve hobby. Zo laad je je hersenen en lichaam ook weer op.

Restitutiepolis verdwijnt: ‘Ik kan geen honderden euro’s bijbetalen, voel me hopeloos’

Meer bewegen willen we allemaal wel, maar tijdgebrek is onze ‘grootste smoes’

Reacties