‘Een manier om het dorpsleven te herdenken’: hoe deze Arabische vrouwen de geschiedenis bewaren voor toekomstige generaties – Nieuws

In oktober 2022 maakte curator en kunstenaar Nour Hage een belangrijke verhuizing van Londen naar Dubai, waarbij ze een passie voor kunst en cultureel behoud met zich meebracht. Ze beschrijft de verhuizing als een ‘wederzijdse beslissing’ met haar man, beiden aangetrokken door de levendige kunstscene in de VAE. “Wat er op het gebied van kunst en cultuur in het land gebeurt, is heel spannend”, vertelde de Brits-Libanese kunstenaar.

“Als Arabische kunstenaar vond ik dat ik er deel van moest uitmaken, zowel als verlangen als als plicht.” Met deze roeping heeft Hage het tot haar missie gemaakt om de bijdragen van Arabische vrouwen aan de kunst te vieren en te verheffen – met name op het gebied van textielwerk, een medium dat historisch gezien is gedegradeerd naar de huiselijke sfeer en gecategoriseerd als ‘ambacht’ in plaats van beeldende kunst.

Hage’s nieuwste curatoriële project, ‘Women’s Work: From Craft to Fine Art’, wil de evolutie van textielkunst en haar rol in het vertellen van culturele verhalen over generaties heen eren. Zoals Hage uitlegde: “Vrouwen hebben textielwerk gebruikt als een vorm van expressie, maar ook als een manier om kennis en culturele identiteit van de ene generatie op de andere over te dragen.”

Traditioneel gezien als ‘een aanvaardbare activiteit voor vrouwen’, bleef textielmanipulatie door middel van weven, borduren en andere textieltechnieken vaak beperkt tot thuis of in kleine gemeenschapskringen. Deze beperkingen dienden om het medium zowel te beperken als te definiëren, waardoor de perceptie van textielkunst als een huishoudelijke taak werd versterkt in plaats van als een kunstvorm op zichzelf.

Deze tentoonstelling wil deze diepgewortelde praktijken echter herpositioneren binnen het grotere verhaal van de hedendaagse beeldende kunst, waarbij het werk van Arabische vrouwelijke kunstenaars wordt belicht die het medium naar een hoger niveau hebben getild.

In stukken als ‘Village’ van Fatima Shnesheh zien we borduurwerk niet alleen als decoratie; het wordt een hulpmiddel voor historische documentatie. Shnesheh verbindt het dagelijkse leven van dorpelingen en bewaart hun verhalen op manieren die geschreven woorden of traditionele kunstvormen misschien niet volledig weergeven.

“Het is een manier om het dorpsleven te herdenken voor toekomstige generaties,” voegt Hage toe, wijzend op de gelaagde verhalen die deze stoffen belichamen.

De tentoonstelling wordt georganiseerd op het hoofdkantoor van BEEAH in Sharjah, in samenwerking met de Barjeel Art Foundation, in een opvallend door Zaha Hadid ontworpen gebouw dat zelf een symbool is van Arabische vrouwelijke creativiteit en innovatie. De volledig uit vrouwen bestaande tentoonstelling toont het werk van 14 Arabische kunstenaars en omvat diverse talenten, van Marokko tot Tunesië.

Hage belicht enkele van de andere tentoongestelde stukken en belicht ‘The Weaver’ van Bouchra Khalili, dat een parallel trekt tussen weven en filmmaken. Khalili beschouwt beide als methoden om verhalen te vertellen, generaties te overbruggen en culturele wijsheid over te dragen. “In de Arabische wereld wordt deze overdracht van kennis via textielkunst vaak over het hoofd gezien. Voor veel vrouwen heeft het niet alleen een creatieve uitlaatklep geboden, maar ook een manier om hun culturele identiteit door te geven”, voegt ze eraan toe.

Toch is deze verschuiving van huiselijk ambacht naar galeriewaardige kunst niet zonder uitdagingen verlopen. Hage legt uit dat “de grootste uitdaging was om informatie te verzamelen over sommige kunstenaars”, vooral over degenen die decennia geleden werkten toen textielkunst grotendeels ondergewaardeerd was. “Omdat vrouwelijke kunstenaars lange tijd ondergewaardeerd werden in de Arabische wereld, vooral degenen die met textiel werkten, was het moeilijk om informatie te vinden over sommige van de oudere stukken.” Tentoonstellingen als ‘Women’s Work’ dienen een tweeledig doel: het kunstenaarschap vieren en de geschiedenis documenteren van een medium dat veel te lang is gemarginaliseerd.