gemiddeld 1100 euro in 2040

• 

  Rob Koster

  verslaggever Economie

• Thom Opheikens

  redacteur economie

Het kabinet onderzoekt hoe de energiekosten voor burgers en bedrijven kunnen worden verlaagd. Ambtenaren van verschillende ministeries hebben hier vandaag ideeën voor aangedragen.

Een gemiddeld huishouden betaalde het afgelopen jaar 400 euro aan zogeheten netbeheerkosten voor stroom. In 2040 loopt dat op naar 1100 euro, is de verwachting. Voor gezinnen met een hoge energierekening en een laag inkomen dreigt dit onbetaalbaar te worden.

Om het stroomnet op land en zee te verstevigen is er tot 2040 naar schatting 195 miljard euro nodig. De manier waarop dat nu gefinancierd wordt, leidt dus tot hoogoplopende kosten voor huishoudens en bedrijven.

Allereerst adviseren de ambtenaren het stroomnet efficiënter te gebruiken. De krapte op het stroomnet beperkt zich tot de piekuren in de namiddag en vroege avond. Maatregelen om die piek ‘plat te slaan’ leiden tot minder hoge investeringskosten. Een hoger stroomtarief tijdens deze uren of apparaten die vanzelf afschakelen als het druk is op het stroomnet, worden genoemd als opties.

Het stimuleren van warmtenetten, zodat er minder elektrische warmtepompen nodig zijn, en energiebesparing in het algemeen worden ook genoemd. Grote bedrijven wordt door netbeheerders al langer gevraagd of ze buiten de piekuren kunnen produceren, met zeer wisselend succes.

Maar dit soort maatregelen leiden in het meest gunstige geval tot een besparing van ruim 20 miljard euro. Het overgrote deel van de rekening blijft daarmee liggen.

De kosten kunnen wel anders worden verdeeld. Ook hier dragen de ambtenaren verschillende opties aan.

Zo kan het kabinet geld aan netbeheerders geven door middel van subsidies. Dat is een eenvoudige, maar dure oplossing voor de overheid. Elke miljard aan subsidie voor de netbeheerders komt neer op een verlaging van 50 euro op de energierekening, berekenden de ambtenaren. Huishoudens compenseren met lagere energiebelastingen kan ook.

Een andere optie is om buurlanden mee te laten betalen. Een flink deel van de elektriciteitsproductie in Nederland gaat naar Duitsland. Door de grote Nederlandse ambities voor wind op zee neemt dit de komende jaren naar verwachting toe.

Maar Duitsland betaalt niet mee aan de investeringen in het elektriciteitsnet, en dat zou anders kunnen, zeggen de ambtenaren. Recent heeft Denemarken gezegd dat het alleen investeert in het stroomnet op zee als Duitsland meebetaalt.

Tot slot kan het kabinet ervoor kiezen meer tijd te nemen om de investeringen terug te betalen. De rekening wordt daarmee vooruitgeschoven.

Het rapport van de ambtenaren is vanmiddag ‘zonder appreciatie van het kabinet’ naar de Tweede Kamer gestuurd. Dat betekent dat de verantwoordelijke ministers hun vingers nog niet aan concrete maatregelen willen branden voorafgaand aan de financiële discussie over de voorjaarsnota. Wel is er overeenstemming dat er iets moet gebeuren aan de energiekosten voor burgers en bedrijven.