Gezondheidswetenschapper waarschuwt chronische ontsteking

De Belgische gezondheidswetenschapper en fysiotherapeut dr. Len de Nys (34) hoort op jonge leeftijd dat hij moet leven met chronische rugpijn. Maar hij verdiept zich in de wetenschappelijke materie over chronische ontsteking en past zijn leefstijl aan. Rugpijn heeft hij inmiddels niet meer en hij schreef er het boek Waar Rook is, is vuur over, voor iedereen die worstelt met vage klachten. Volgens hem zijn chronische ontstekingen namelijk een verborgen boosdoener achter veel moderne gezondheidsproblemen.

3 op de 5 mensen overlijden aan ziektes die te maken hebben met chronische ontsteking, zoals hart- en vaatziekten, kanker, obesitas en diabetes. Eerder kaartte ook huisarts Staf Hendrickx tegen Metro aan dat dit soort ziektes een relatie hebben met ultrabewerkte voeding.

Chronische rugpijn als twintiger

De Nys doet op jonge leeftijd aan volleybal en beachvolleybal op topsportniveau en fascineert zich voor het menselijk lichaam en gezonde leefstijl. In zijn begin twintiger jaren heeft hij chronische rugpijn. „De dokters opperden dat ik cortisonen in mijn rug liet spuiten en als dat niet hielp, moest ik leren leven met chronische rugpijn. Ik was nog jong en dacht: ‘Is dit dan mijn leven?’.”

Maar het waren niet de spieren, gewrichten of botten die de rugpijn bij De Nys veroorzaakten. „Het lag aan iets anders. Toen ben ik in de literatuur gedoken en bij mezelf gaan experimenteren met leefstijl. Ik kwam erachter dat de anti-inflammatoire aanpak hielp. Tien jaar later keek ik terug en herkende ik dat ik tijdlang een inflammatoire leefstijl leefde, waardoor de chronische rugpijn ontstond en in stand werd gehouden. Ik leerde kijken naar een breder plaatje; naar de oorzaak in plaats van het symptoom.”

Overigens wil de gezondheidswetenschapper niet met een vinger wijzen richting de reguliere medici. „Een arts wordt opgeleid om symptomen aan te pakken. Tegenwoordig is er ook meer aandacht voor onderliggende oorzaken. Artsen doen wat ze moeten doen en dat is acuut verlichting geven bij een klacht of gezondheidsprobleem. Maar soms helpt een complexe en holistische benadering bij het vinden van de oorzaak. Maar dat vergt tijd. Een huisarts krijgt soms maar 10 minuten de tijd om een patiënt te zien.”

Wat is chronische ontsteking?

Maar het fenomeen ‘chronische ontsteking’ klinkt voor sommigen wellicht wat abstract. Hoe werkt dat precies? „Een acute ontsteking herkennen we beter. Je heb bijvoorbeeld een wondje of snee. Er ontstaat een zwelling, het wordt rood en je ervaart functieverlies. Na drie weken geneest het wondje vanzelf. Ook als je een enkel verzwikt, komt er bijvoorbeeld een ei op. Dat hoort bij het helingsproces.” De Nys vergelijkt het met een kampvuur waar een omheining omheen zit. „Koorts is bijvoorbeeld goed. Dan kan het vuur zijn gang gaan en dooft het uiteindelijk vanzelf.”

Maar bij chronische ontsteking kan dat ‘vuur’ te lang z’n gang gaan. „Het vuurtje tast dan van alles aan in het huis, maar het brandalarm gaat niet af. Waardoor je vage klachten in je lichaam ervaart die er langzaam insluimeren. En uiteindelijk raken weefsel en bloedvaten aangetast.”

Gezondheidswetenschapper Len de Nys benoemt signalen chronische ontsteking

Welke signalen wijzen er volgens De Nys op dat er mogelijk chronische ontsteking op de loer ligt? Hij somt er een aantal op:

„Moodswings, hersenmist, concentratieproblemen of depressieve episodes zijn een signaal. Ontsteking vertaalt namelijk ook naar ons brein. Maar ook vermoeidheid en energiegebrek, zelfs na een goede nachtrust, moet je serieus nemen”, aldus de gezondheidswetenschapper. Hij vervolgt: „Ook spier- en gewrichtspijn, zeker als het op een vage plek zit en niet te herleiden lijkt naar een specifiek gewricht of spier. En een van de belangrijkste is wellicht de spijsvertering. Dat je darmen niet goed werken en je bijvoorbeeld vaak naar de wc moet. Maar ook gewichtstoename, moeite met afvallen, problemen met de vrouwelijke cyclus, acné en eczeem kunnen wijzen op chronische ontsteking.”

Eerder sprak Metro ook met fertiliteitsarts en hormoontherapeut Kimiko Kleiman, die benadrukte dat vrouwen klachten met hun cyclus en hormonen veel serieuzer moeten nemen.

‘Imuunsysteem blijft op high alert’

De gezondheidswetenschapper legt uit in welke mate deze ontstekingen dan weer die bovengenoemde ziekten veroorzaken. „Bij bijvoorbeeld hart- en vaatziekten speelt chronische ontsteking een rol bij de plaque. Bij kanker beschadigt de ontsteking het DNA en bij de ziekte van Alzheimer tast ontsteking het brein aan.”

Wat essentieel is om ontstekingen buiten de deur te houden, is je immuunsysteem, benadrukt De Nys. „Het immuunsysteem is het verdedigingsmechanisme. Dat kun je bij een acute ontsteking snel herkennen. Er komt dan een snelle reactie van het afweersysteem op een stof die binnendringt, deze wordt aangevallen en gaat weg.” Maar bij chronische ontsteking vecht het lichaam tegen iets dat er niet per se is. „Het lichaam is chronisch alert, maar het is niet duidelijk waar het tegen vecht. Bijvoorbeeld door chronische stress, slaaptekort of te weinig beweging blijft het lichaam in de high alert-modus. Het imuunsysteem wordt daarmee in de hoogste schakel gezet, waardoor jouw lichaam chronisch ontstoken blijft.”

Ontstoken tandvlees

Onder meer tandvleesontsteking is iets dat we volgens De Nys vaker serieus moeten nemen. „Iedereen heeft weleens bloedend tandvlees. Als je dat hebt, heb je niet per se een chronische ontsteking in je lichaam. Maar chronisch ontstoken tandvlees heeft wel gevolgen. Het heeft te maken met leefstijlgewoonten. Onze darmbacteriën hebben bijvoorbeeld een link met de bacteriën in onze mond. Werken de darmen niet goed? Dan kun je dat herkennen aan ontstoken tandvlees.”

Hij vervolgt: „Bij een gezond gebit én tandvlees bloedt het tandvlees niet als je erin prikt. Heb ik minder goed geslapen en meer stress, dan zie ik dat mijn tandvlees meer ontstoken is.”

Boek Waar rook is, is vuur

Hoewel dokters tegen De Nys in zijn jongere jaren vertellen dat hij moet leren leven met chronische rugpijn, bewijst hij het tegendeel met zijn verhaal. „Ik kan alles doen, ook sporten. Maar ik moet wel rekening houden met mijn persoonlijke belasting. Drink ik bijvoorbeeld alcohol en slaap ik slechter, dan krijg ik meer last van mijn darmen en voel ik mijn rug weer opspelen. Leg ik dan weer de focus op een gezonde leefstijl, dan voel me weer oké.”

Het boek Waar rook is, is vuur schreef De Nys ook een beetje voor zijn jongere ik, van tien jaar geleden. „Dat had mij destijds geholpen om de juiste strategie te vinden.” Maar volgens de gezondheidswetenschapper is het boek ook bedoeld om in deze tijd van een overvloed aan influencers en misinformatie ook een beetje duidelijkheid te scheppen. „Alles is mijn boek is wetenschappelijk onderbouwd. Maar dit boek hoeft geen bestseller te zijn. Als ik er één persoon mee op weg kan helpen, is het al goed.”

Overigens benadrukt De Nys dat niet alles valt of staat met een gezonde leefstijl. „Sommige mensen hebben auto-immuunziekten of allergieën en daarbij werkt het allemaal anders. Maar mijn boek is gericht op het brede publiek.”

Weinig ziek

Volgens De Nys is er niet één oorzaak of oplossing als het gaat om een aandoening. „Vaak is het een complex probleem en een samenloop van omstandigheden.” Zoals dat ook het geval was bij zijn rugpijn. „Achteraf gezien denk ik dat het studentenleven niet goed voor mij was, met veel alcohol, slechte voeding en weinig slaap.”

Hij vertelt dat hij tegenwoordig weinig ziek is. „En als ik ziek ben, is het heftig en snel over. Ook als je vatbaar bent voor infecties en vaak ziek bent, kan het het zijn dat dat onderliggende vuurtje (te vaak of lang) brandt.”

Leefstijl aanpakken

Volgens de gezondheidswetenschapper zijn voeding en stress van die factoren die we in de smiezen moeten houden. „Voeding is informatie voor ons lichaam en heeft effect op onze fysiologie. Dat geldt ook voor stress. Die twee hebben invloed op ons hele systeem, rust en hormonen. En in de natuur zijn of ons begeven in een natuurlijke leefomgeving heeft impact op ons lichaam, systeem en ontstekingsproces.”

Maar waar begin je als je chronische ontsteking buiten de deur wilt houden? De Nys: „Ik adviseer daarin: ‘Begin bij het laaghangende fruit’. Oftewel: wat is er echt nodig om aan te pakken en wat kun je veranderen? Ik dronk voorheen bijvoorbeeld iedere week alcohol en at regelmatig gefrituurde voeding. Vervang bijvoorbeeld je witbrood met chocoladepasta door yoghurt met bessen. Ervaar je stress? Zorg er dan voor dat je meer in de natuur bent. Beweeg je te weinig? Maak dan vaker een wandeling. Begin daarin met kleine stapjes.”

Meer weten over de adviezen van dr. Len de Nys? Ook in zijn podcast Je Levensstijl als Medicijn praat hij over dit thema.

DJ Lex van Berkel (The Boy Next Door) ‘draaide letterlijk door’ en belandde in psychiatrische kliniek: ‘Kwam soms de dag niet door’

Medicijn dat Alzheimer geneest? Daar heeft deze neuropsycholoog een hard hoofd in, maar dít kun je wel doen om risico op dementie te verlagen

Reacties