Stel je bent somber of moe. Verkouden, grieperig. Of je hebt iets ernstigers: reumaknieën bijvoorbeeld. Of een longziekte. In dat geval moet je het medische circuit in, langs wachtkamers, artsen en apothekers. Maar je kunt daarnaast ook iets anders doen: lezen.
Voor lezen-als-medicijn is een woord: bibliotherapie. Dat weet ik dankzij een aankondiging van een conferentie in de Utrechtse bibliotheek, op maandag 3 maart 2025. Een boek kan zelfreflectie bevorderen en zo (enigszins) bijdragen aan herstel, is het idee. Als het maar het juiste boek is voor de patiënt. Dat kan een zelfhulp- of non-fictieboek zijn, maar ook een roman.
Gecertificeerde opleidingen
Bibliotherapie – ik had er nog nooit van gehoord. Toch bestaat het al heel lang, vertelt hoogleraar boekwetenschap Lisa Kuitert: het woord werd in Amerika in 1916 voor het eerst gebruikt, en in Nederland in de jaren dertig. In de Verenigde Staten bestaan al een halve eeuw gecertificeerde opleidingen tot bibliotherapeut.
Maar in Nederland is de leesgeneeswijze nog geen booming business, begrijp ik uit de congresinformatie. Daarom willen de organisatoren een ‘ecosysteem’ creëren, van boekaanbieders en hulpverleners, waarin geneeskrachtige boeken sneller bij patiënten terechtkomen.
Er is al een bibliotherapeutische site voor kinderen en jongeren, leesjebeter.nl. Voor reumaknieën wordt Bezoek van mister P. van Veronica Hazelhoff voorgeschreven. En voor longziekte Laat me niet stikken van Ruben Prins.
Libris-shortlist
Een vergelijkbare site voor volwassenen lijkt me een goed idee. Het is overigens te hopen dat ook sombere boeken een therapeutische werking hebben. Want volgens Sheila Sitalsing, voorzitter van de Librisjury, is het ‘donker’ in de Nederlandse roman. Ze had vaak gehuild tijdens het lezen voor de longlist, en moedigde schrijvers aan om iets vaker ‘het licht aan te doen’. De shortlist volgt op 10 maart.
Iris Pronk en Jann Ruyters berichten wekelijks over boekennieuws en ander rumoer uit het literaire circuit.
