Het dystopische kantoordrama ‘werkt op dezelfde magie, maar is nog verbijsterender’
Toen de surrealistische werkplekshow van Apple TV+ in 2022 in première ging, was hij een hit. Nu is het eindelijk terug – en van de speelse verhalen tot de gelaagde uitvoeringen, er is veel om van te genieten.
In het tweede seizoen van Severance oefent één personage urenlang hoe je paperclips op de juiste manier aanbrengt (blijkbaar is er een goede en een verkeerde manier). Andere personages vinden een kamer vol geiten in hun kantoorgebouw, en buiten het kantoor vindt iemand een werkende telefooncel op straat, alsof dat iets alledaags is. Toch weten kijkers van seizoen één van de serie – een van de meest verkwikkende en fantasierijke van de afgelopen jaren – dat de bizarre wereld ervan ook herkenbaar is voor iedereen die zich ooit heeft verveeld op zijn werk.
Met een perfecte balans tussen het echte en het surrealistische volgt de show vier werknemers die getallen sorteren die op hun computerschermen zweven bij Lumon Industries, en die ervoor kiezen een chip in hun hersenen te laten plaatsen die hun herinneringen doormidden snijdt. De persoon die binnen het kantoor werkt, de innie genaamd, weet niet wie hij of zij is buiten de muren – en zijn externe tegenhanger, of outie, heeft geen herinnering aan de werkdag. Identiteitscrisis kan het niet beschrijven. De maker van de show, Dan Erickson, was dat ook geïnspireerd door te wensen dat zijn saaie uitzendbaan op kantoor, terwijl hij nog een worstelende scenarioschrijver was, voorbij kon zoomen alsof het nooit is gebeurd, en zijn idee om je hersenen uit te kunnen schakelen resoneert vooral goed in onze tijd van informatie-overload.
Die draai aan het vertrouwde uitgangspunt van de kantoorshow is een geweldige hook. Maar de ware alchemie van de serie, en het geheim van het succes en de bijval ervan, is hoe goed het onze emotionele band opbouwt met de personages in Lumons Macrodata Refinement Department, die nu beseffen dat ze een vreselijke fout hebben gemaakt. De cast maakt ze zo geloofwaardig dat het gemakkelijk is om je in te leven in de verdrietige weduwnaar Mark (Adam Scott), de kieskeurige en verliefde Irving (John Turturro), de rebelse Helly (Britt Lower) en Dylan (Zach Cherry), een kantoordrone die leek ongelukkig totdat hij dat niet meer was. Sommige series schudden de boel tussen de seizoenen radicaal op, maar dit is een naadloze voortzetting die dezelfde magie teweegbrengt met nog meer verbijsterende wendingen.
Het plot begint vijf maanden na de ingrijpende gebeurtenissen die we voor het laatst zagen, toen Dylan achterbleef bij Lumon Industries en moeizaam een schakelaar vasthield waarmee de andere drie even toegang kregen tot hun werkherinneringen terwijl ze buiten waren. Mark ontdekte dat zijn vrouw Gemma mogelijk nog leefde en iemand was die hij op zijn werk tegenkwam zonder hem te herkennen. Irv is een kunstenaar die om de een of andere reden documenten over Lumon-werknemers verborgen heeft in zijn appartement. Het meest opzienbarende van alles is dat Helly Helena Eagan is, erfgenaam van het Lumon-fortuin, die een ‘ontbinding’ heeft ondergaan, zoals het proces wordt genoemd, als een publieke blijk van vertrouwen erin.
Ze keren terug naar kantoor met al die kennis bij zich, maar het vertellen van verhalen is nu lastiger en speelser. Vanaf het begin van de show hebben we zowel de binnen- als de buitenwereld gezien, en wisten we dus meer over de personages dan zij over zichzelf. Maar dit seizoen zijn we minder zeker dan we waren (of dachten te zijn) over de motieven van sommige personages. Wat is hun spel, wat verbergen ze, en zijn ze zo verenigd als ze lijken? Iedereen is, althans voor een tijdje, een onbetrouwbare verteller, die op slimme wijze spanning toevoegt.
Sommige dingen zijn hetzelfde. Scott is nog steeds hartverscheurend als Mark, zo gebroken door het verlies van zijn vrouw dat hij zich heeft aangemeld om gescheiden te worden om de pijn van die herinnering een deel van de dag te vermijden. En zoals gedesillusioneerd in Mark, komen zijn sarcastische antwoorden aan zijn bazen met vlijmscherpe duidelijkheid terecht.
Lower heeft nu een nog meer gelaagde rol en speelt die met perfecte subtiliteit als Helly/Helena, met haar immens gecompliceerde dubbelleven. Turturro heeft nog nooit een betere rol gespeeld of een sterkere prestatie geleverd, wat het vuur onder de ogenschijnlijk saaie Irv suggereert. Hij blijft dol op Burt, de voormalige Lumon-medewerker, gespeeld door Christopher Walken, die heerlijke, pure Walken-regellezingen levert. Niemand anders kan een uitnodiging voor een diner met de tekst ‘We have a ham’ hetzelfde laten klinken. Tramell Tillman keert terug als Lumon-baas Milchick, met een huiveringwekkende glimlach dan ooit. Ben Stiller regisseert met visuele flair en contrasteert de donkere, besneeuwde buitenwereld met het claustrofobische, verblindende witte doolhof van gangen bij Lumon.
De meeste verschillen kunnen nog niet worden onthuld. We komen onder meer meer te weten over de familie van Dylan en ontdekken dat het mogelijk is om binnen de kantoren van Lumon een geheime plek te vinden om seks te hebben. Gastacteurs stromen af en aan, waaronder Gwendoline Christie, Merritt Wever, Bob Balaban en Alia Shawkat.
Apple TV+ stuurde critici slechts zes afleveringen van tien, dus ik zou niet meer kunnen zeggen over het laatste deel van het seizoen, ook al zou ik dat willen. Maar halverwege heeft het verhaal een wending genomen waarbij de chips in de hersenen van de medewerkers betrokken zijn, en hoewel dat de inzet verhoogt, is de verhaallijn niet zo meeslepend als zou moeten zijn, althans nog niet. Te veel sciencefiction dreigt de perfecte balans van de show te doen doorslaan.
En al die tijd is er te weinig aandacht besteed aan het sekte-achtige aspect van Lumon, waar iedereen de 19e-eeuwse oprichter, Kier Eagan, als een profeet behandelt, en wiens bedrijfshandboek wordt beschouwd als een religieus, Bijbelachtig document. De onderdanige manier waarop de medewerkers Milchick altijd ‘Mr Milchick’ noemen, alsof ze schoolkinderen zijn die een leraar aanspreken, is nog maar het begin. Wat er ook gebeurt in de laatste afleveringen, er is veel om van te genieten, inclusief de perfecte minachting in de stem van Innie Mark als hij zegt: “Praise Kier”.
De eerste twee afleveringen van seizoen twee van Severance worden op 17 januari uitgebracht op Apple TV+, met wekelijks nieuwe afleveringen.