‘Het is gemakkelijk om wat ze heeft gedaan kwaadaardig te noemen’: in de Oscars-inzending van Denemarken, over een seriekindermoordenaar | Films

Thij burgers van Denemarken genieten van een reputatie voor het leiden van een uitzonderlijk stressvrij bestaan. Dit is voor een groot deel te danken aan het ongewoon eenvoudige systeem van de kleine Scandinavische staat voor toegang tot overheidsdiensten. Elke Deense of Deense inwoner heeft een CPR-nummer (Centraal Personenregister), bestaande uit de geboortedatum en vier extra cijfers, dat wordt gebruikt voor allerlei zaken, van bankieren tot belastingaangiften, gezondheidszorg en het lenen van bibliotheekboeken.

Het is gemakszucht met een grimmig achtergrondverhaal: de Deense sociale voorzieningen zijn zo gestroomlijnd omdat raden sinds 1924 bij wet verplicht zijn bevolkingsregisters bij te houden, een maatregel die werd gekatalyseerd door een van de meest gruwelijke seriemoorden in de geschiedenis van het land. Drie jaar eerder, 33 jaar oud Dagmar Overdag bleek negen baby’s onder haar hoede te hebben gedood (en werd verdacht van de moord op nog eens zeventien), de meeste van hen waren pleegkinderen wier verdwijning niet in de nationale archieven was opgedoken.

Magnus von Horns film Het meisje met de naalddie gebaseerd is op de gruwelijke daden van de vrouw die later “de Engelenmaker” werd genoemd, is naar voren geschoven als de Deense inzending voor de Oscars van dit jaar. Maar het valt te betwijfelen of het nationale bureau voor toerisme veel inspraak heeft gehad in het nominatieproces, want als er één ding is dat de film van Von Horn niet is, dan is het wel hygge.

“’Oh, het gaat over een vrouw die baby’s heeft vermoord’”, zo herinnert de Zweedse regisseur zich het idee dat Deense producenten hem voorlegden. Het verhaal van Overbye, die ongewenste kinderen wurgde, verdronk en verbrandde die ze beweerde te hebben opgenomen, maakte hem aanvankelijk bang, niet in de laatste plaats omdat zijn tweede kind pas onlangs was geboren. “Ik weet niet wat ik zou doen als er iets met mijn kinderen zou gebeuren. Ik kan mezelf in een zwart gat van wanhoop draaien als ik er alleen maar aan denk.

Hij voelde zich ongemakkelijk bij het voeden van de eindeloze honger van kijkers naar biopics over seriemoordenaars, terwijl zijn geweten hem vertelde dat er iets “een beetje moreel twijfelachtig” was aan de hausse aan podcasts over waargebeurde misdaden en het succes van Netflix’s Jeffrey Dahmer-serie, Monster. De filmmaker was het er alleen mee eens omdat hij genrefilms wilde uitproberen. “Ik voelde dat dit soort angst een goede brandstof is voor horror, en ik wist dat ik wilde proberen een horrorfilm te maken.”

The Girl With the Needle is opgenomen in verbluffend, nauwgezet geënsceneerd zwart-wit dat knipoogt naar de expressionistische klassieker van kindermoord. Fritz Langs Mmaar het moodboard is er een van geurige bruintinten en gangreneuze geeltinten. De jonge fabrieksarbeider Karoline (Vic Carmen Sonne) woont in het Kopenhagen van na de Eerste Wereldoorlog, waar de lakens smerig zijn en de daken lekken, waar mensen in roestige emmers urineren en leven van niet-identificeerbaar waterig afval.

Nu haar man vermoedelijk in de oorlog is omgekomen, belooft een affaire met de knappe burgerlijke eigenaar van haar textielfabriek, Jørgen, haar uit haar lijden te verlossen, maar zijn moederfamilies zeggen hun huwelijk af en Karoline besluit dat ze het kind dat ze draagt ​​niet kan opvoeden. in haar – en dat is waar het grotesk oversized naai-instrument uit de titel binnenkomt.

Als de abortus mislukt en er een kind wordt geboren, schiet de charismatische Dagmar (Trine Dyrholm) te hulp. Ze biedt aan om via haar ondergrondse adoptiebureau de zorgzame en welgestelde ouders van de baby te vinden en geeft Karoline werk als voedster. Maar nadat haar echtgenoot Peter (Besir Zeciri) zwaar misvormd maar nog springlevend uit de oorlog terugkeert, beginnen haar gevoelens te veranderen.

Peter draagt ​​aanvankelijk een masker om zijn verwondingen te bedekken, maar de scène waarin Karoline zijn verbrijzelde kaak blootlegt, is wanneer de film van Von Horn verandert van periodedrama in volledige lichaamshorror. In Cannes, waar The Girl With the Needle afgelopen zomer in première ging, paste de speelfilm tussen een buitensporig aantal films waarin hoofdrolspelers links en rechts lichaamsdelen verloren, van het smeltende gezicht van Demi Moore in Coralie Fargeat’s De stofvia Anya Taylor-Joy die haar arm afsnijdt Furiosa: Een Mad Max-sagaaan Emma Stone die haar eigen afgehakte vinger aan haar man serveert in Yorgos Lanthimos’ Soorten vriendelijkheid.

De Europese arthouse-cinema heeft nooit bekend gestaan ​​om zijn preutsheid, maar in veel van deze films was lichamelijke verminking meer dan alleen een schokeffect: het is veeleer alleen door schade aan de fysieke buitenkant dat we het authentieke zelf van de personages van binnen gaan zien. Winnaar van de juryprijs van Cannes Emilia PerezDe musical van Jacques Audiard over geslachtsaanpassende operaties is in dat opzicht de meest optimistische film).

Als ik Von Horn in een videogesprek vraag waarom de filmische bijenkorfgeest nu zo gecharmeerd is van gruwelijke verwondingen, haalt hij twee stukjes papier onder zijn bureau vandaan alsof het een teken is, een met een schets van Peters gebroken gezicht dat hij tijdens de voorbereiding heeft getekend. -productie, een van de verfrommelde gezichten van een pasgeboren baby. “Peters gezicht is vervormd door de oorlog, maar als er net een kind is geboren, is het ook vervormd”, zegt hij. In de tweede helft van de film, terwijl Karoline uitgroeit tot haar nieuwe rol als voedster, verandert haar afkeer van haar misvormde echtgenoot in tederheid. “Als ze een nieuwe baby in haar armen houdt, doet het haar aan Peter denken”, zegt hij.

Het is een mentaliteit die vreemd modern aanvoelt: horror is waar allianties worden opgebouwd, in plaats van waar verdeeldheid wordt gezaaid. “In de beste horrorfilms die ik ken, zoals de films van Kiyoshi Kurosawakarakter is belangrijker dan de vorm van het genre”, zegt Von Horn. “Ze zijn romantisch.”

Het voorzichtige gebruik van shockeffecten plaatst Von Horn op gespannen voet met Scandinavië’s meest invloedrijke filmexport van de moderne tijd. Lars von Trier, wiens meest recente film een ​​andere seriemoordenaarfilm was, uit 2018 Het huis dat Jack heeft gebouwdopnieuw uitgevonden cinema tot een bloeddorstig theater van wreedheid, waar vrouwelijke hoofdrolspelers worden gedwongen beproevingen van afschuwelijke onvriendelijkheid te ondergaan.

Ter vergelijking: de cinema van Von Horn is een festival van empathie. “Mijn films zijn wreed in de zin dat de wereld wreed en vol geweld is”, zegt hij. “Maar voor mij gaat (film) altijd over liefde. In het hart is er altijd een verlangen naar genegenheid, nabijheid of acceptatie.” Zelfs in de smerigste en meest armoedige achterafstraatjes van Kopenhagen ontdekt Karoline tederheid. De eerste keer dat ze een jong meisje moet voeden met haar zogende borst, deinst het kind vol walging terug: ‘Ze stinkt.’ Maar tegen het einde van de film is er tussen hen een stille vertrouwensband gegroeid. “Er bestaat een mooi woord in het Pools voor dit soort relaties: vleselijk”, zegt Von Horn. “Het betekent ‘lichamelijk’. Het is niet helemaal biologisch, maar het staat dichtbij ons. Het ontbreekt aan woorden. Het is niet intellectueel.”

Het ongebruikelijke CV van Von Horn verklaart tot op zekere hoogte zijn verhoogde gevoeligheid als regisseur. In 2004 nam de geboren Zweed de ongebruikelijke beslissing om film te gaan studeren, niet in zijn welvarende thuisland, maar in Łódź, Polen, dat toen nog een relatief arme stad was. “Er waren een paar gewelddadige incidenten en berovingen waardoor ik me heel onveilig voelde”, herinnert de 41-jarige zich, die nu in Warschau woont. “Ik vond het vreselijk om daar te zijn. Maar ik voelde op dat moment dat dit was wat ik nodig had. In Zweden vermijden we conflicten zoveel mogelijk. We willen niet dat andere mensen boos op ons worden. In Polen verlangen mensen bijna naar conflicten.” Zijn eerste korte film, Radekwas een documentair portret van een van die conflictzoekende Polen, een kaalgeschoren misdadiger en ex-gevangene wiens intimiderende uiterlijk een kwetsbare ziel vanbinnen verbergt.

Een soortgelijke vergevingsgezinde behandeling van de beruchtste kindermoordenaar van Denemarken zou een grotere opgave zijn geweest. Wanneer Karoline eindelijk de ware aard van Dagmars plan doorziet, zien we haar als een echte slechterik. Niettemin laat Von Horn de Engelenmaker haar zegje doen in de rechtbank. De echte Overbye werd gedreven door egoïstische financiële motieven, waarbij wanhopige moeders werden opgezocht via krantenadvertenties, waarbij ze ermee instemden hun kinderen tegen betaling van een forfaitair bedrag te ‘adopteren’ en ze dezelfde dag nog te vermoorden. In The Girl With the Needle daarentegen mag ze zich tijdens haar proces tegen de toeschouwers keren en hen in plaats daarvan beschuldigen, als leden van een samenleving die harteloos en gedesillusioneerd genoeg was geworden om hun kinderen überhaupt aan haar op te geven.

“Als je Dagmar Overbye alleen maar ziet als een gekke seriemoordenaar, kun je wat ze heeft gedaan gemakkelijk slecht noemen”, zegt Von Horn. “Maar als je de maatschappij om haar heen begint te zien, de tijd waarin ze leefde, wordt dat problematisch. Het is net als in Gotham City: soms hebben we een superschurk nodig die ons de waarheid over onze samenleving vertelt.”