Hoe Audrey Hepburn een geheime spion werd tijdens de Tweede Wereldoorlog

Als tiener die opgroeide in Nederland bracht de Oscar-winnende actrice moedig boodschappen uit voor het Nederlandse verzet tijdens de nazi-bezetting.

Op de BBC Radio 4-podcast De jongste helden uit de geschiedenisNicola Coughlan werpt een licht op buitengewone verhalen over rebellie, risico en de radicale kracht van de jeugd, en vertelt de verhalen van jonge mensen door de geschiedenis heen die de wereld hebben veranderd.

De laatste aflevering concentreerde zich op Audrey Hepburn, die in de jaren vijftig en zestig een film- en mode-icoon werd. Ze werd genomineerd voor vijf Oscars en won in 1953 de prijs voor beste actrice voor haar rol in Roman Holiday. Toch speelde ze als tiener tijdens de Tweede Wereldoorlog een heel andere rol: het opvoeren van geheime balletvoorstellingen om geld in te zamelen voor het Nederlandse verzet tegen de nazi-bezetting.

Hepburn werd in 1929 in Brussel geboren als zoon van een Nederlandse barones, Ella van Heemstra, en een Brits-Oostenrijkse zakenman, Joseph Hepburn-Ruston. In Londen voelden haar ouders zich aangetrokken tot Oswald Mosley, leider van de gewelddadige antisemitische British Union of Fascists (BUF). Van Heemstra schreef een artikel voor het tijdschrift van de BUF over wat zij zag als de glorie van nazi-Duitsland. Hepburn-Ruston verliet het gezin toen Hepburn zes jaar oud was. Hij zou later worden gearresteerd als “een medewerker van buitenlandse fascisten” en de oorlog in Britse gevangenissen doorbrengen.

“Zelfs als klein meisje was ze extravert, lachte, speelde en acteerde. Mijn grootvader noemde haar ‘aappuzzel'”, vertelt Luca Dotti, de jongste zoon van de actrice, aan Robert Matzen, auteur van Dutch Girl, waarin Hepburns leven wordt beschreven. leven tijdens de Tweede Wereldoorlog, in een interview voor History’s Youngest Heroes.

“Audrey’s moeder besloot dat Engeland in het algemeen en Kent in het bijzonder geen plaats was voor Audrey vanwege de plotseling dreigende dreiging dat de Duitsers door Frankrijk zouden stormen en een invasie van Engeland zouden lanceren”, zegt Matzen.

Van Heemstra haalde haar dochter van haar Britse kostschool. Ze verhuisden naar een familielandgoed in Nederland, en Audrey schreef zich in voor een dansschool, onder de meer Nederlands klinkende naam, Adriaantje van Heemstra (ze zou later haar achternaam veranderen in Hepburn toen ze begon met acteren). Haar moeder bewonderde Adolf nog steeds. Hitler en geloofde dat hij “haar” land nooit zou binnenvallen.

“Naar Nederland verhuizen betekende niet verhuizen. Ze sprak geen Nederlands. Ze moest naar een Nederlandse school zonder een enkel woord te verstaan, terwijl nieuwe kinderen haar belachelijk maakten”, zegt Dotti over de ervaringen van zijn moeder in Nederland.

Hitler viel Nederland binnen en bezette het in mei 1940. “Het Oostfront was een oven waar je niet snel genoeg grondstoffen in kon stoppen. De Duitsers hadden voedsel nodig voor de troepen, ze hadden kleding nodig voor de troepen, en dat werd allemaal uit de lucht gehaald. Nederlanders en de andere bezette landen”, zegt Matzen over de situatie.

Hepburns oom, graaf Otto van Limburg Stirum, nam een ​​principieel standpunt in tegen de nazi’s. In 1942 probeerde een verzetsgroep bij Rotterdam een ​​Duitse trein op te blazen. Hoewel van Limburg Stirum er niet bij betrokken was, werd hij gearresteerd omdat hij een prominente anti-nazi-figuur was. Nazi-agenten dreven hem en vier anderen het bos in, schoten hen neer en dumpten hun lichamen in ongemarkeerde graven. Hepburn hield van haar oom als surrogaatvader en was er kapot van door zijn moord. “Het werd een nationaal incident, een opruiend punt voor het Nederlandse volk”, zegt Matzen.

Hoewel haar familie bevoorrecht was, leidden de nazi’s voedsel en middelen weg uit Nederland, en de familie Van Heemstra leed honger. Toen Hepburn 15 werd, kreeg ze de opdracht zich bij de nazi aan te sluiten Kamer van Cultuurde kunstenaarsvakbond, of geef het publiekelijk uitvoeren van dans op. Ze koos ervoor om te stoppen met optreden.

“Door dans kon ze dromen, ze kon vliegen, ze kon vergeten. Het was de manier waarop ze aan de realiteit ontsnapte”, zegt Dotti over de passie van zijn moeder. Hepburn danste in een veilig huis met gesloten jaloezieën en alleen een kaars als licht, zodat ze niet ontdekt zou worden. Terwijl zij optrad, speelde een piano heel zacht, maar er kon geen sprake zijn van applaus. Aan het einde van de show werd er geld ingezameld voor het verzet.

In het voorjaar van 1944 meldde Hepburn zich vrijwillig aan als assistent van een arts – Hendrik Visser ‘t Hooft – die lid was van het verzet. Hoewel de moeder van Hepburn algemeen werd gezien als een collaborateur met de nazi’s, had Visser ‘t Hooft dringend hulp nodig om duizenden mensen te ondersteunen die ondergedoken zaten voor de nazi’s. Hij vertrouwde haar genoeg om haar binnen te halen.

Op 17 september 1944 was Hepburn in de kerk toen de hymne werd onderbroken door het geronk van motoren. Operatie Market Garden, een plan van de geallieerden om negen bruggen over de Rijn te veroveren, was begonnen – en toen ze naar buiten rende en opkeek, zweefden duizenden geallieerde troepen met parachutes naar beneden.

Helaas hergroepeerden twee zwaar gepantserde nazi-divisies zich in het gebied. Nazi-tanks rolden voor het huis van de Van Heemstra’s. Hepburn en haar familie verstopten zich in de kelder terwijl de strijd negen dagen duurde. Toen ze tevoorschijn kwamen, was het nieuws dat de nazi’s hadden gewonnen. Ze hoorde geschreeuw uit een gebouw waar de nazi’s represailles uitvoerden: het martelen en vermoorden van leden van het Nederlandse verzet.

Toen geallieerde piloten op weg naar Duitsland een noodlanding in Nederland moesten maken, stuurde Visser ‘t Hooft Hepburn het bos in om een ​​Britse parachutist te ontmoeten met codewoorden en een geheime boodschap verborgen in haar sok. Ze maakte een afspraak, maar toen ze het bos verliet, zag ze de Nederlandse politie naderen. Ze bukte zich om wilde bloemen te plukken en presenteerde ze vervolgens flirterig aan de politie. Ze waren gecharmeerd en ondervroegen haar niet verder. Daarna droeg ze vaak boodschappen voor het verzet.

“Ze geloofde heel erg dat er een strijd is tussen goed en kwaad en dat je partij moet kiezen”, zegt Dotti.

‘De Duitsers namen kinderen niet serieus. ‘Ga maar uit de weg, jongen.’ Weet je, dat soort dingen. De Nederlanders waren praktisch genoeg om ervoor te zorgen dat de kinderen, omdat ze nergens van verdacht werden, degenen konden zijn die de berichten verspreidden, die deze essentiële dingen voor het verzet deden, en de kinderen liefhadden. Het was spannend, het was gevaarlijk en ze werden helden van het verzet”, voegt Matzen toe.

In februari 1945 werd gemeld dat wekelijks 500 Nederlanders stierven van de honger. Net als zoveel anderen hadden Hepburn en haar familie een wanhopig tekort aan voedsel. Ze werd ernstig ziek met bloedarmoede, geelzucht en oedeem.

Terwijl er opnieuw hevige gevechten woedden buiten hun voordeur, verstopten Hepburn en haar familie zich drie weken in de kelder. Uiteindelijk werd het op 16 april 1945 stil. Ze rook tabak, die tijdens de oorlog in Nederland niet verkrijgbaar was. Ze beklom de trap vanuit de kelder en opende de deur en zag vijf Canadese soldaten sigaretten roken en machinegeweren op haar richten. Onmiddellijk begon ze in het Engels tegen hen te praten. Eén riep: “We hebben niet alleen een stad bevrijd, we hebben ook een Engels meisje bevrijd!”

Hepburn vertelde haar zoon later dat ze haar moeder nooit had vergeven dat ze fascistische sympathieën had. Toen de oorlog voorbij was, verdiende ze een studiebeurs voor Ballet Rambert in Londen. Hoewel ze getalenteerd was, werd haar gestel permanent beschadigd door ondervoeding, en ze had niet het uithoudingsvermogen om ballerina te worden. In plaats daarvan wendde ze zich tot acteren, met kleine rollen in West End-theater en films als The Lavender Hill Mob.

In 1953 won ze haar eerste hoofdrol in Roman Holiday. Het was een enorm kritisch en commercieel succes, en naast haar Oscar voor die film zou Hepburn ook Emmy-, Grammy- en Tony-prijzen verdienen. Gedurende haar hele carrière bleef ze liefdadigheidswerk verrichten, met name als goodwill-ambassadeur voor Unicef. Zij stierf in 1993.

“Audrey’s instincten werden tot in de puntjes aangescherpt door de oorlog en alles wat ze meemaakte, en ze had zoveel ervaring waar ze uit kon putten dat ze zichzelf in deze verschillende karakters kon verplaatsen”, zegt Matzen.

* Dit artikel is aangepast naar een script van Alex von Tunzelmann.

** In De jongste helden uit de geschiedenisactrice Nicola Coughlan vertelt twaalf waargebeurde verhalen over rebellie en de radicale kracht van de jeugd. Eerdere afleveringen belichtten Nelson Mandela, Lady Jane Gray en Terry Fox. De serie toont de inspirerende verhalen van zowel vergeten als beroemde jonge helden die lieten zien hoe jonge mensen de geschiedenis kunnen veranderen.