In zijn conferentie ‘Niet nu’ viert Pieter Derks het oude jaar met een geestige mix van groot en klein nieuws

Halverwege zijn oudejaarsconferentie stelt Pieter Derks zijn publiek een vraag: “Vraag je je af of ik de hele avond PVV’ers ga bashen?” En het publiek antwoordt in koor: “Ja!”

Derks had zijn optreden al geopend met een woord van dank aan het nieuwe rechtse kabinet dat “deze conferentie mogelijk had gemaakt”. Vervolgens maakte hij genereus ruimte voor radicaal-rechtse politici. Als de cabaretwet van Wim Kan nog steeds zou gelden voor politici – als je als politicus wordt genoemd op de oudejaarsconferentie, dan doe je er toe – had de PVV een topavond gehad met asielminister Marjolein Faber als grote ster en premier Dick Schoof als goede tweede.

Derks had niets over GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans. De uitspraak was misschien wel de moeilijkste grap van de avond: op een avond als deze moest Derks zich helaas beperken tot de mensen die relevant waren geweest.

Morele oproep

Al Het verrassende beeldexperiment van Micha Wertheim tijdens de conferentie van vorig jaarwaarin hij meerdere opnames uit meerdere theaters afwisselde, bevond de oudejaarsconferentie van Pieter Derks zich inmiddels weer in vertrouwd vaarwater: een overvolle terugblik op groot en klein nieuws, hyperpolitiek en grapjesgeoriënteerd. Met Derks als slimme, geestige, linkse commentator, die alle zin en onzin van 2024 soepel met elkaar in verband bracht.

Uiteraard nam Derks je mee terug naar de chaotische formatie en de verrassende keuze van ambtenaar Dick Schoof als premier. Grappig was de vergelijking die hij maakte met Guy Goma, een sollicitant voor een IT-baan bij de BBC die werd aangezien voor een expert en ondanks zijn zichtbare verbijstering en ongemak live commentaar op tv.

Derks is het type cabaretier dat in zijn satire meteen tegenargumenten aandraagt. Want waarom een ​​asielcrisis uitroepen, terwijl het land niet tot stilstand komt? En is de echte asielcrisis niet dat mensen die de oorlog ontvluchten in de open lucht moeten slapen? Wat ongemakkelijk was bij alle inhoudelijke kritiek op minister Faber was de grap over haar uiterlijk: een vergelijking met een paard. Kort daarna deed Derks een morele oproep aan mannen om veranderingen in gang te zetten. Sprekend over de jarenlange verkrachting van Gisèle Pelicot, de Française die zichtbaar had gemaakt wat ogenschijnlijk “normale mannen” haar hadden aangedaan, stelde Derks dat “dit begint met heel kleine dingen die we als normaal zijn gaan beschouwen onder het mom van zo – mannelijkheid genoemd.” Is het bespotten van de verschijning van vrouwen op hoge posities geen praktijk van zogenaamde mannelijkheid?

Derks legde de oorlog in Gaza vast in een lied over de zesjarige Prijs Rajabdie werd vermoord toen ze met familie in een auto vluchtte, en die vóór haar dood urenlang telefonisch om hulp had gesmeekt. Dat was een mooie ode, met de kanttekening dat hij de woorden moord en Israël vermeed. De beul, die graag mens en paard noemt, draaide er plotseling omheen en interpreteerde de dood van het meisje als een stom verhaal, zonder moraal, dat hij niet begreep. Is die voorzichtigheid (voor sommigen) of lafheid (voor anderen) ook niet kenmerkend voor dit jaar?

Doornroosje borstvergroting

Als reactie op het lijden in de wereld bracht Derks veel kleiner nieuws naar voren – van Joost Klein tot de wolf. Door sap we houden het allemaal, merkte hij op, niet zonder plezier te beleven aan het navertellen van allerlei onzin en bizar nieuws. In die categorie had ik bijvoorbeeld gemist dat Doornroosje tijdens de verbouwing een borstvergroting in de Efteling had gehad. Als “weinig nieuws” maakte Derks ook melding van de racistische ophef over de eerste gekleurde inwoner van Duckstad. Dat feit draaide hij mooi om naar de vraag hoe het mogelijk was dat één persoon in die stad überhaupt zomaar een huis kon krijgen – de enige grap over de veelbesproken woningnood van dit jaar. Bovendien kreeg je als elitaire idioot nog een herinnering dat je deze zomer echt… B&B vol liefde had moeten kijken.

Derks’ aandacht voor sap ging allemaal om een ​​bredere observatie: dat we ons te vaak zorgen maken over kleine, waargenomen en overdreven onrechtvaardigheden. Dat was voor hem het grote thema van het jaar. Mensen gebruiken woede wanneer het hen uitkomt, waardoor hoofd- en bijzaken door elkaar worden gehaald. We zijn ‘selectief verontwaardigd’, merkte hij op, en we laten ons daarin niet belemmeren, omdat de algoritmen en de politiek onze verontwaardiging alleen maar aanwakkeren.

Bij reguliere shows is het identificeren van een overkoepelend idee een van de sterke punten van Derks, maar deze conclusie voelde niet als de meest opwindende of inzichtelijke analyse van dit turbulente jaar. Mogelijk heeft dit ook te maken gehad met het feit dat Derks er geen dwingend raamwerk van heeft gemaakt. Daardoor bleef het hele idee in de lucht hangen.

Gelukkig had Derks genoeg grappen en is hij uiterst bedreven in het samenstellen van zijn materiaal. Het stuk over het woord ‘ribbels‘, alsof je meewerkt, terwijl je in werkelijkheid dingen frustreert. Het kwam terug op hoe frisdrankfabrikanten en supermarkten omgaan met statiegeld op blikjes, waaraan hij een hilarisch persoonlijk verhaal koppelde over het sparen en inleveren van blikjes. Wilt u een aanbetaling doneren? “Fuck dat spul. Ik heb er hard voor gewerkt.”

Kortademigheid knallen

Het waren de grappigste momenten van deze oudejaarsavond: momenten waarop Derks afweek van kortzichtig gebons over politiek en nieuws en zichzelf voorstelde in zijn verhalen.

Zoals in de absurdistische uitweiding over hoe hij ervoer hoe hooligans vuurwerk voetbalstadions binnen kunnen smokkelen, terwijl ze toch grondig worden gefouilleerd. Zijn antwoord – dat ze het in hun kont verstoppen – leidde tot een grappige fantasie over het anaal inbrengen van rookbommen en het weer verwijderen ervan. Als Derks meer zou durven vertrouwen op de kwaliteit van zijn eigen anekdotes Niet nu een evenwichtiger debuut – en ook een conferentie waarin hij zelf hoofd- en bijzaken beter had verdeeld.

Nu moest hij aan het einde abrupte aanpassingen maken om zijn felbegeerde, hoopvolle einde te bereiken. Want ja, de wereld is een puinhoop, zei hij, maar “als we echt iets gedaan willen krijgen, doen we het voortaan zelf.” Tot slot hield hij een hartstochtelijk rijmpje dat militant terugschreeuwde naar de rechtse kiezers en politici van het land: ‘Blijf dromen van een eng, klein land. Wat je buigt, zal op een dag terugveren. In je gezicht.”

Om te delen





E-mail de redacteur