‘Zeg het met bloemen’ is niet meer zo vanzelfsprekend als het ooit was. In de gemeenten Zutphen, Den Haag en Amersfoort zijn ceremoniële boeketten verleden tijd. En wie nog wel bloemen krijgt, hoort soms de disclaimer ‘eigenlijk kan het niet meer, maar…’.
Snijbloemen hebben een flinke impact op het milieu. De teelt gaat gepaard met royaal gebruik van pesticiden, hier of elders, die grond en water vervuilen en waar medewerkers niet altijd adequaat tegen beschermd zijn. In Frankrijk kregen ouders een schadevergoeding voor de dood van hun elfjarige dochter. De rechter achtte bewezen dat het kind leukemie kreeg doordat haar moeder, jarenlang bloemist, aan bestrijdingsmiddelen werd blootgesteld.
Ingevlogen vanuit Kenia
Om bloemen te kweken worden in de winter Nederlandse kassen warm gestookt, waarvoor veel gas nodig is. Of de bloemen worden ingevlogen vanuit Kenia.
En dan hangen de stelen na één tot twee weken alweer slap, waarna de bos wordt weggegooid.
“Kiezen voor het mooiste bosje bloemen houdt het gebruik van bestrijdingsmiddelen in stand,” zegt Sanne Janssen van voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal. “Dat komt vooral omdat bloemen geen bruine blaadjes of andere imperfecties mogen hebben.”
Op de markt voor alternatieven voor het bosje verse bloemen is volop keuze. Zo zijn er droogbloemen, die veel langer meegaan dan snijbloemen en nauwelijks onderhoud vergen. Bloemen met een houtachtige steel, zoals rozen en zonnebloemen, zijn geschikt om te drogen, evenals bloemen met een dunne steel, zoals gipskruid.
Chemische behandeling om de kleur te behouden
Narcissen, tulpen, gerbera’s of amaryllissen zijn vanwege hun vochtige steel minder geschikt als droogbloem.
Hoewel drogen de levensduur sterk kan verlengen, zijn droogbloemen nog steeds varianten van verse bloemen. Dat ze langer meegaan, betekent niet automatisch dat de teelt minder impact heeft op het milieu. Sommige droogbloemen ondergaan een chemische behandeling om de kleur en structuur te behouden. Ook zijn de kleur en uitstraling vaak anders dan die van verse bloemen.
Dat is anders voor kunstbloemen, die zijn er in alle soorten en maten. Van opzichtig knalroze tot subtiele zachte blaadjes vol detail, je kunt het zo nep of realistisch maken als je wilt. Af en toe een stofdoek is voldoende om ze fris te houden.
Een nadeel is dat kunstbloemen van plastic zijn. Varianten van harder plastic kunnen schadelijke weekmakers bevatten, voor de soepelheid. De blaadjes van zachte zijden bloemen komen van stoffen als nylon en viscose, eveneens afgeleid van aardolie. Soms zijn giftige brandvertragende stoffen toegevoegd, die moeten voorkomen dat de bloemen vlam vatten als ze onverhoopt te dicht bij een warmtebron staan.
Bloemen met een verhaal
Kunstbloemen zet je liever niet te veel in de zon, omdat ze daardoor kunnen verkleuren. Aan het eind van hun levensduur zijn ze relatief lastig te recyclen. Bovendien kan de prijs voor een realistisch kunstboeket flink oplopen. Een bosje zijden bloemen kost al gauw 100 euro.
Een manier om de kosten van kunstbloemen te spreiden én om afwisseling in huis te halen, is een abonnement. Bij Beloem betaal je 30 euro per maand, met elk kwartaal een wissel van boeket. Bij Reflower kost een abonnement tussen de 20 tot 45 euro per maand, afhankelijk van de grootte van het boeket. Een wissel kost 15 euro. De bloemen van Reflower worden met de (elektrische) bakfiets thuisbezorgd.
Wie gaat voor een abstractere opvatting van bloemen kan kiezen voor vilten bloemen van Sjaal met een Verhaal. Die komen uit Nepal en Thailand. Het bedrijf biedt naar eigen zeggen werk aan duizend vrouwen en helpt hen richting economische zelfstandigheid.
Een andere optie zijn papieren bloemen, verkrijgbaar als boeket of brievenbuspakket. De boeketjes van papier van Bloompost bestaan uit twaalf bloemen, die je in elkaar vouwt en met ijzerdraad verstevigt. Er zijn (online) workshops om papieren bloemen te maken, voor wie eerder fröbelvingers heeft dan groene vingers.
Doe er zo lang mogelijk mee
En dan zijn er nog de bloemen en boeketten van Lego. Een setje zelf in elkaar te zetten mini-orchideeën is er voor 30 euro, een boeket kost 60 euro en een compleet bloemstuk tikt zo 100 euro aan. Op Marktplaats zijn ze goedkoper.
In CO₂-uitstoot lijken kunst- en verse bloemen elkaar niet zoveel te ontlopen. Kunstbloemen en kunstplantenaanbieder Eternal Emerald Green liet een levenscyclusanalyse maken van een aantal populaire bloemen en hun plastic variant. Onderzoekers keken naar de productie, distributie én afvalverwerking. Gemiddeld leverden verse bloemen 0,555 kilo CO₂-uitstoot op en kunstbloemen 0,498 kilo. Het verschil was het grootst bij rozen: 1 kilo CO₂-uitstoot per verse steel tegenover 0,3 kilo per kunststeel.
Milieu Centraal rekende een paar jaren geleden de CO2-uitstoot van verschillende verse bloemen door. Nu niet meer, zegt Janssen. “Kijken naar de CO₂-uitstoot geeft een te eenzijdig beeld. Bestrijdingsmiddelen, kunstmest en watergebruik spelen ook een grote rol.”
Hoewel Milieu Centraal geen gegevens heeft over kunstbloemen, heeft Janssen wel een tip. “Doe er zo lang mogelijk mee, door ze tweedehands te kopen of via een abonnement.”
In de Groene Gids beantwoorden we praktische vragen over milieubewust(er) leven. Heb je zo’n vraag? Mail naar: groenegids@trouw.nl.
