Leedvermaak om superrijken, maar ‘White Lotus houdt ook een spiegel voor’

• Lambert Teuwissen

  redacteur Online

Sawadee khrap. Welkom bij een nieuw seizoen van de populaire serie The White Lotus. Thailand dit keer, maar als gebruikelijk vol materiële overdaad, weelderig natuurschoon, dienstbaar personeel – en weer een moord. En apen. Niet voederen, ze kunnen agressief worden.

“Dat is precies wat ons trekt: dat leven dat perfect lijkt, maar het eigenlijk helemaal niet is”, zegt mediawetenschapper Simone Driessen van de Erasmus Universiteit Rotterdam over wat een breed publiek aanspreekt aan The White Lotus. “Je kan nog zulke mooie naaldhakken dragen, als de hak afbreekt, heb je nog niks.”

De met meerdere Emmy’s en Golden Globes bekroonde serie trapte in 2021 af op streamingdienst HBO met het eerste seizoen, dat zich afspeelde op een luxeresort op Hawaï. Het tweede seizoen trok naar Sicilië en nu is het decor dus Thailand.

Arriverende ugly Americans ditmaal zijn dubieus zakenman Jason Isaacs met zijn gezinnetje vol oedipale ondertonen, drie vriendinnen onder leiding van Michelle Monaghan die echt niet op midlifecisisvakantie zijn en een tegendraadse Walter Goggins die helemaal niets moet hebben van bloemenarmbanden of gentleman’s facials. En masseuse Belinda uit seizoen 1, die als enige echt lijkt te waarderen hoe paradijselijk haar omgeving is.

Driessen had al wat tijd vrijgemaakt voor de eerste aflevering. “Ik heb het eerste half uurtje gezien, dat wilde ik niet laten gaan. Ik zat al helemaal klaar sinds zondag.”

Zoals de titel Same Spirits, New Forms al verklapt is er veel gelijk gebleven aan de succesformule van Mike White, de bedenker van de serie. Weer zijn het de superrijken die in een hemelse omgeving hun eigen hel creëren. Ze proberen op vakantie hun dagelijkse beslommeringen achter zich te laten maar kunnen juist hun eigen karakterfouten niet ontvluchten. “Je bent alweer slachtoffer van je eigen keuzes”, krijgt iemand meteen al te horen.

Het verkneukelen aan die ontrafelende levens draagt ongetwijfeld bij aan de populariteit van de serie. “Zo’n resort is voor de meesten van ons onwaarschijnlijk onbereikbaar, dat leven van de rich and famous. Maar ook daar gaan dingen mis”, redeneert Driessen. “Dat levens die zo perfect lijken dat helemaal niet zijn, bekijken we met een soort van leedvermaak.”

Als voorbeeld haalt Driessen de tragische strapatsen aan van Jennifer Coolidge’s publiekslieveling Tanya, uit de eerste twee seizoenen. Superrijk, maar onbevredigd, wereldvreemd en uiteindelijk prooi voor een misnoegd echtgenoot en zijn “evil gays”. “Zij belandt in allerlei scenario’s die je niet zo snel in een backpackershotel zou zien. Aan de ene kant voel je medelijden met haar, maar aan de andere kant is het ook wel lekker dat die rijken iets overkomt.”

En Tanya mag dan uiteindelijk een moordcomplot ontvluchten na een champagnefeestje op een privéjacht bij een palazzo, veel van de andere problemen zijn een stuk mondainer en dus herkenbaar, betoogt Driessen. Overspel, familierelaties, prestatiedruk, toxische mannelijkheid.

“Het zijn universele problemen. Ruzies of dat vervelende broertje of zusje. Hier in Rotterdam kan ook iemand met de buurman ervandoor gaan, dus dat is herkenbaar. Maar als je dat doet in een cocktailjurkje terwijl de ander op een strandbedje ligt, is het natuurlijk heel iets anders dan in een groezelig kroegje.”

“Dat absurdisme van mensen die zich alles kunnen permitteren, maar toch niet gelukkig zijn, dat verklaart het succes van The White Lotus.”

Driessen vindt dat de serie kijkers daarmee een spiegel voorhoudt. “Doordat het laat zien hoe mensen elkaar behandelen vraag je je af wat je zelf zou doen. Juist omdat het karikaturen zijn, kun je er misschien sneller over nadenken.”

Toch is er ook kritiek dat de serie niet echt oncomfortabele vragen aandurft. Het racisme en de inherent afhankelijke relatie met de locals werd slechts terloops uitgewerkt in seizoen 1 en is nu nog niet uitgesproken behandeld. Driessen noemt het een gemiste kans dat alle superrijken opnieuw witte acteurs zijn en er alleen in het personeel Aziatische castleden zijn, onder wie Lalisa Manobal van K-pop-meidengroep Blackpink.

“Aangezien dit seizoen zich afspeelt in Thailand had je meer kunnen werken met Aziatische acteurs. Waarom introduceer je geen Aziatische familie? Op Netflix zul je niet meer zo’n superwitte cast aantreffen. Daar zit toch vaak wel een karakter van kleur in met een significante rol.”

En al maakt de serie dan die puissant rijken belachelijk, Hawaï en Sicilië zagen eerder een piek in reserveringen. Ook Thailand verwacht een hausse aan toeristen op het toch al drukke Phuket en Ko Samui, alle maatschappijkritiek op toeristisch hedonisme ten spijt. Het meewarig grimlachen om de hoofdpersonages voorkomt blijkbaar toch niet dat we verleid worden.

“De makers hadden daar kritischer mee kunnen omgaan, maar dat hebben ze niet gedaan. Het is iets waar we als maatschappij zelf nog iets mee kunnen. Het is aan popcultuur om een goed verhaal te vertellen en de samenleving moet dan maar zien wat we eruit oppakken.”