Live klimaat: Het tellen gaat moeizaam, maar zeker 22 doden door cycloon op Mayotte
Het tellen gaat moeizaam, maar zeker 22 doden door cycloon op Mayotte
Het is nog altijd onduidelijk hoeveel mensen exact op Mayotte zijn omgekomen als gevolg van cycloon Chido, die daar afgelopen weekend flink huishield. Tot nu toe zijn 22 sterfgevallen in het ziekenhuis bevestigd, maar gevreesd wordt voor veel meer doden.
“Ik kan geen dodental noemen, omdat ik het niet weet. Ik vrees dat het aantal te hoog zal zijn”, zegt de Franse minister Bruno Retailleau van Binnenlandse Zaken. Mayotte is een Franse archipel ten oosten van Afrika. Volgens de lokale autoriteiten kunnen er honderden of zelfs duizenden om het leven zijn gekomen als gevolg van de cycloon.
Officieel telt Mayotte ruim 320.000 inwoners, maar in de sloppenwijken wonen veel illegale migranten die niet worden meegeteld. Bovendien zijn sommige slachtoffers volgens de moslimtraditie direct begraven voordat hun dood officieel geregistreerd kon worden en kunnen de autoriteiten sommige plekken moeilijk bereiken door het puin.
Na Mayotte trok Chido verder over het Afrikaanse vasteland. In Mozambique werden 45 doden bevestigd en in Malawi dertien. Eerder lag het dodental in die landen op respectievelijk 45 en zeven. (Reuters/ANP)
Record aan steenkool verstookt door groeiend stroomverbruik
Het wereldwijde gebruik van steenkool voor het opwekken van elektriciteit is dit jaar gestegen naar een record van 8,77 miljard ton. Bijna een derde daarvan werd verbrand in Chinese energiecentrales, staat in een rapport van het Internationaal Energie Agentschap (IEA).
Volgens de onderzoekers blijft de vraag naar steenkool de komende jaren op het huidige hoge niveau of komt daar zelfs boven. China heeft dit jaar wel meer kerncentrales gebouwd en haalt meer stroom uit windmolens en zonneparken. “Dit zou de toename van het steenkoolverbruik tot 2027 moeten beperken”, aldus het rapport.
Aan deze verwachting zijn enkele belangrijke onzekerheden verbonden, aangezien de opwekking van hernieuwbare energie sterk afhangt van de weersomstandigheden. “Hierdoor kan de vraag naar steenkool in China in 2027 140 miljoen ton hoger of lager uitvallen dan voorspeld”, merken de onderzoekers van de denktank in Parijs op.
In veel landen groeit het elektriciteitsgebruik snel door de energietransitie. Steeds vaker wordt stroom ingezet voor toepassingen zoals elektrische auto’s, het verwarmen van woningen en het laten draaien van stroomintensieve datacenters. (ANP)
Hulpverlening Mayotte komt op gang na cycloon
Op Mayotte wordt onder tijdsdruk gezocht naar slachtoffers. De autoriteiten melden dat over zee en door de lucht hulpgoederen worden aangevoerd nadat een zware cycloon de archipel trof.
Bijna honderd XR-demonstranten aangehouden bij actie op Schiphol
Bij een actie van Extinction Rebellion achter de paspoortcontrole op Schiphol zijn 99 demonstranten aangehouden. Volgens een woordvoerder van de marechaussee worden zij voorgeleid aan de officier van justitie.
De actie was gericht tegen het Frequent Flyer-programma van KLM. De demonstranten goten in de centrale hal bruin water uit, wat de modderstromen in Valencia moest voorstellen. Een deel van de demonstranten ketende zich vast aan bagagekarretjes. Er was ook een XR-strijkorkest aanwezig.
Voor de hoofdingang van de luchthaven op Schiphol Plaza vond gelijktijdig een demonstratie van XR en Greenpeace plaats. Die is inmiddels afgelopen.
CBS: daling CO2-uitstoot stagneerde in derde kwartaal
De uitstoot van broeikasgassen in Nederland was in het derde kwartaal van dit jaar ongeveer net zo hoog als een jaar eerder in dezelfde periode, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In de eerste twee kwartalen noteerde het statistiekbureau nog een afname van 4 procent. Dat de daling in de zomermaanden tot stilstand is gekomen, komt vooral door een hogere uitstoot van de industrie en in de gebouwde omgeving. In die laatste categorie vallen bijvoorbeeld woningen en kantoren.
In de industrie ging het oliegebruik wat omlaag, maar industriebedrijven verstookten juist meer aardgas en steenkool. Al met al ging hun uitstoot met 1 procent omhoog. Omdat de industrie meer dan een derde van de totale uitstoot veroorzaakt, heeft dat meteen grote impact op de landelijke cijfers.
In de gebouwde omgeving lag het energiegebruik in het derde kwartaal hoger dan een jaar eerder, met 13,5 procent meer uitstoot als gevolg. Dat komt vooral doordat het een jaar eerder warmer was in september. Op de totale uitstoot heeft de stijging echter niet zo veel invloed, omdat huizen en andere gebouwen in deze periode slechts een klein deel van het totaal veroorzaken: nog geen 5 procent.
Andere methode
De verduurzaming van de elektriciteitssector ging wel door in het derde kwartaal. In die sector daalde de uitstoot met 7 procent, vooral doordat steeds meer stroom wordt opgewekt uit wind en zon. Het aardgasverbruik daalt daardoor. Het verbruik van steenkool, de meest vervuilende energiebron waarmee in Nederland stroom wordt gemaakt, lag in de zomermaanden echter iets hoger dan een jaar eerder. In de eerste twee kwartalen nam de uitstoot van de elektriciteitssector sneller af: met 17 procent ten opzichte van dezelfde periode in 2023.
Het CBS maakte ook nog een berekening volgens een andere methode, waarin ook de uitstoot van biomassacentrales en de internationale luchtvaart en scheepvaart worden meegenomen. Volgens die methode ging de uitstoot nog wel omlaag, met 2,9 procent ten opzichte van een jaar eerder. Voor schepen en vliegtuigen werden iets minder fossiele brandstoffen gebruikt en ook het biomassaverbruik nam af.
Een dalende uitstoot is noodzakelijk om aan de klimaatdoelen te voldoen. Zowel in Europese wetgeving als in de Nederlandse Klimaatwet is vastgelegd dat de uitstoot in 2030 minimaal 55 procent lager moet liggen dan in 1990. (ANP)
Miljoenen Britten krijgen advies binnen te blijven om noodweer
Miljoenen inwoners van het Verenigd Koninkrijk zijn opgeroepen thuis te blijven vanwege de zware storm Darragh. De nationale weerdienst heeft code rood afgegeven omdat de weersomstandigheden worden gezien als mogelijk levensbedreigend, bericht de BBC.
De storm gaat gepaard met grote overlast. Tienduizenden huishoudens zitten zonder stroom in delen van Engeland en Wales. Sportwedstrijden en evenementen worden geannuleerd, bruggen en parken gesloten en er is hinder voor het vliegverkeer.
Ongeveer drie miljoen mensen kregen op hun telefoon een waarschuwing van de overheid. “De harde wind kan buiten leiden tot verwondingen. Blijf waar mogelijk binnen”, stond in dat bericht. Het is volgens de BBC de eerste keer dat het waarschuwingssysteem op zo’n grote schaal is ingezet.
In de loop van het weekend wordt ook gerekend op zware neerslag. Op meerdere plaatsen in Engeland en Wales worden al overstromingswaarschuwingen afgegeven.
Shell ziet af van nieuwe investeringen in windmolenparken
Shell ziet voorlopig af van nieuwe investeringen in windparken op zee, zegt een woordvoerder tegen persbureau Reuters. Het olie- en gasconcern splitst zijn divisie voor elektriciteit ook op. Daardoor komt de afdeling die stroom opwekt los te staan van het onderdeel dat stroom verkoopt.
De ingrepen vallen samen met het streven van topman Wael Sawan om meer rendement te maken op investeringen, terwijl de CO2-uitstoot ook omlaag moet. Ook projecten voor bijvoorbeeld hernieuwbare energie moeten daarom voldoende bijdragen aan de winst, vindt de vorig jaar aangetreden topman.
Shell investeerde in Nederland veel in windenergie. Het inmiddels volledig Britse concern heeft met samenwerkingspartners drie windmolenparken in het Nederlandse deel van de Noordzee.
Het Britse energiebedrijf zegt door te blijven bouwen aan windmolenparken waarvan de ontwikkeling al bezig is. Eerder trok Shell zich wel terug uit enkele windenergieprojecten in Noord-Amerika en Zuid-Korea. De sector heeft sinds vorig jaar te kampen met fors gestegen kosten, waardoor de winstgevendheid van windmolenprojecten onder druk kwam te staan.
Shell zegt in sommige landen nog wel mogelijkheden te zien op de elektriciteitsmarkt als aanbieder van stroom op momenten dat windmolens of zonnepanelen minder elektriciteit produceren. Dat kan via batterijen voor energieopslag of gasgestookte elektriciteitscentrales die flexibel inzetbaar zijn.
Het olie- en gasbedrijf oogst al jaren kritiek van activistische beleggers en klimaatorganisaties die vinden dat Shell te weinig doet om de CO2-uitstoot te verminderen. De kritiek zwol dit jaar aan nadat Shell een doel voor CO2-vermindering had afgezwakt en aankondigde meer vloeibaar gemaakt aardgas te willen verkopen. (ANP)
Politie arresteert 107 actievoerders bij klimaatprotest op A12
De politie heeft bij de blokkade van de A12 in Den Haag door actiegroep Extinction Rebellion 107 actievoerders aangehouden. Van hen zijn er 24 naar het politiebureau overgebracht, meldt een politiewoordvoerder. Zij zijn aangehouden omdat ze niet voldeden aan aanwijzingen van de politie.
Een andere groep van 83 betogers werd per bus naar het ADO-stadion gebracht en daar weer vrijgelaten.
De klimaatactiegroep blokkeerde woensdagmiddag onaangekondigd de snelweg, om ter hoogte van de tijdelijke Tweede Kamer te betogen tegen fossiele subsidies. De politie kwam na ongeveer anderhalf uur om een einde aan het protest te maken. Sommige demonstranten hadden zich vastgemaakt aan een olievat en werden met gereedschap door agenten losgemaakt. Daar was de politie uren mee bezig.
De blokkade begon om 12.00 uur, omstreeks 19.15 uur werd de weg weer vrijgegeven. Door de betoging kon het verkeer via de A12 niet de stad uit. Het verkeer kon Den Haag wel binnenrijden via de snelweg. (ANP)
Europese Commissie stopt 4,6 miljard in klimaatneutrale projecten
De Europese Commissie investeert 4,6 miljard euro in Europese baanbrekende projecten die de EU helpen klimaatneutraal te worden. Het gaat bijvoorbeeld om de ontwikkeling van batterijen voor elektrische voertuigen en de productie van hernieuwbare waterstof, zo heeft de Europese Commissie dinsdag bekendgemaakt.
Het geld wordt toegevoegd aan het bestaande innovatiefonds. Van de 4,6 miljard is 3,4 miljard euro beschikbaar voor technologieën om de uitstoot van broeikasgassen onder de streep tot nul te krijgen. De resterende 1,2 miljard euro wordt gestopt in projecten die de productie van hernieuwbare waterstof moeten versnellen.
Het geld uit het fonds komt uit de inkomsten van het zogeheten emissiehandelssysteem. Aan vervuilende bedrijven worden heffingen opgelegd, die worden geïnvesteerd in “projecten die de groene transformatie van Europa zullen aandrijven”, zegt Eurocommissaris Wopke Hoekstra (Klimaat en Schone Groei). Het gaat volgens hem om een “baanbrekende en strategische aanpak die laat zien hoe de EU haar financiële middelen inzet voor een duurzamere toekomst.”
Volgens vicepresident van de Europese Commissie Teresa Ribera (Schone, rechtvaardige en concurrerende transitie) komt de nieuwe commissie met deze investering haar toezegging na om een klimaatneutrale economie te bevorderen. Met deze investeringen, meteen aan het begin van de nieuwe bestuursperiode van de commissie, ondersteunt zij ook “het concurrentievermogen van de Europese industrieën in belangrijke strategische sectoren”, zegt Ribera.
De nieuwe Europese Commissie is zondag van start gegaan, voor een periode van vijf jaar.
Bedrijven kunnen nu voorstellen indienen om aanspraak te maken op het fonds. (ANP)
Lees ook: Gekweekte ‘plofhommels’ helpen Nederlands fruit overleven, maar tegen welke prijs?
Er vliegen niet meer genoeg zweefvliegen, hommels en andere wilde bijen rond om de Nederlandse boomgaarden te bestuiven. Geïmporteerde hommels helpen op de korte termijn, maar zijn ook risicovol.
VN-fonds: Miljarden voor vruchtbare bodems betalen zichzelf terug
Investeringen in vruchtbare bodems waar kleinschalige boeren hun gewassen op kunnen verbouwen, zijn hard nodig en leveren op termijn zelfs een uitstekend resultaat op. Die boodschap heeft het Internationaal Fonds voor Landbouwontwikkeling (IFAD) voor de wereld op de maandag begonnen VN-conferentie over het tegengaan van woestijnvorming. Volgens het IFAD brengt iedere dollar die in het herstel van gedegradeerd land wordt gestoken uiteindelijk tot wel dertig dollar op.
Alleen al om boeren in ontwikkelingslanden te helpen en ook de natuur rond landbouwgronden te herstellen, is volgens het fonds 75 miljard dollar per jaar meer nodig dan nu wordt uitgegeven.
Verwoestijning en landdegradatie zijn groeiende problemen, die onder meer samenhangen met intensieve landbouw, verstedelijking en klimaatverandering. De problemen staan centraal op een VN-top in Riyad. Alle partijen die zijn aangesloten bij het VN-verdrag ter bestrijding van woestijnvorming (UNCCD) komen daar tot en met 13 december bijeen om over oplossingen te praten.
“Landdegradatie neemt in een duizelingwekkend tempo toe en is daarmee een van de urgentste problemen van de wereld”, stelt IFAD. Tot wel 40 procent van al het land op aarde heeft volgens de organisatie in min of meerdere mate te maken met kwaliteitsverlies. Ieder jaar gaat een vruchtbaar gebied ter grootte van Oeganda verloren, schetst IFAD-chef Alvaro Lario de snelheid waarmee bodems verschralen. (ANP)
Belgische onderzoekers bekijken hoe huidmondjes planten klimaatbestendig kunnen maken
Onderzoekers van VIB-UGent hebben ontdekt hoe planten zich aanpassen aan hitte en droogte. Het team bracht in kaart hoe de huidmondjes, kleine poriën op bladeren, gereguleerd worden onder stressvolle omstandigheden. De bevindingen zijn gepubliceerd in het wetenschappelijk blad Nature Plants.
Huidmondjes spelen een cruciale rol bij de interactie van planten met hun omgeving. Ze regelen de uitwisseling van waterdamp en gassen, en beschermen planten tegen uitdroging. De inzichten zijn belangrijk om in de toekomst klimaatbestendige gewassen te telen, want de klimaatverandering heeft wereldwijd gevolgen voor de landbouw, met mislukte oogsten als gevolg.
Bij hoge temperaturen openen huidmondjes om warmte af te voeren, terwijl ze bij droogte sluiten om waterverlies te voorkomen. Wanneer hitte en droogte samen optreden, kunnen deze reacties tegenstrijdig zijn, wat de weerbaarheid van planten vermindert.
“De moleculaire kennis die we daarmee verwerven, vormt een belangrijke basis om de weerbaarheid van de planten te vergroten”, legt onderzoeker Ive De Smet uit. “We leren uit de natuurlijke mechanismen die planten zelf inzetten, zoals de cruciale rol van huidmondjes in hoe planten met hun omgeving interageren. Begrijpen hoe huidmondjes precies geactiveerd worden, is dan ook van groot belang.”
Het onderzoeksteam identificeerde een specifieke moleculaire signaalas die het proces aanstuurt. Het zogenaamde TOT3-eiwit bleek essentieel voor het openen van huidmondjes bij hitte, terwijl OST1 dit proces remt bij droogte door fosforylatie. Deze balans zorgt ervoor dat planten efficiënt reageren op gecombineerde stressfactoren.
En dat is nuttige informatie om gewassen te ontwikkelen die beter bestand zijn tegen klimaatverandering. In samenwerking met teams uit Nederland en Spanje willen de onderzoekers de mechanismen verder verfijnen. Dit kan de weg effenen voor de ontwikkeling van klimaatbestendige gewassen.
Al is het onderzoek niet het einde van de zoektocht. “Het geeft me als onderzoeker grote voldoening dat we een nieuwe signaalas hebben ontrafeld die het openen en sluiten van huidmondjes bij stress reguleert”, zegt onderzoeker Lam Dai Vu. “Maar in de context van de wereldwijde klimaatverandering is het pas echt belangrijk om deze mechanismen te begrijpen, als we erin willen slagen om gewassen te ontwikkelen die bestand zijn tegen de klimaatuitdagingen.”
Het VIB-UGent-team onder leiding van professor Ive De Smet werkte samen met onderzoeksteams van de universiteiten van Utrecht (NL), Valencia (Spanje) en Wageningen (NL) om de onderliggende cellulaire mechanismen te ontrafelen. Het onderzoek is ondersteund door het Spaanse Agencia Estatal de Investigación, het NWO, de UGent en de China Scholarship Council. (Belga)
Klimatologen verbijsterd door extreme hitte Frankrijk
Het is al bijna december, maar in Frankrijk lijkt het wel hartje zomer. Sterker nog, volgens een door de Britse krant The Guardian geïnterviewde klimatoloog zouden de temperaturen in het zuiden van het land, die zelfs ’s nachts nog boven de 25 graden blijven hangen, zelfs in de zomer uitzonderlijk zijn.
Met name aan de voet van de Pyreneeën heerst een ongekende hitte. Zo zuchtte het stadje Pau dinsdagochtend om vier uur onder 26,9 graden Celsius. Experts noemen die temperatuur “verbijsterend”, “enorm” en “buitengewoon”, meldt de Britse krant. Météo France, het nationale meteorologische instituut, kan niet bevestigen of het gaat om de hoogste temperatuur ooit gemeten rond deze tijd van het jaar, omdat het slechts gegevens heeft die teruggaan tot 1990.
Klimaatwetenschappers beschrijven de hitte als een gevolg van het zogenoemde ‘Föhn-effect’, een proces waarbij warme lucht vanuit Noord-Afrika en de Middellandse Zee naar de Pyreneeën trekt en vervolgens daalt, wordt samengedrukt en nog verder opwarmt. Het Föhn-effect verergert de toch al merkbare opwarming van de Aarde, die in Europa twee keer zo snel gaat als in de rest van de wereld.
“Het zijn erg uitzonderlijke temperaturen, zelfs voor de zomer, laat staan voor november”, legt klimatoloog Matthieu Sorel van Météo France uit aan The Guardian. “Wat we kunnen zien, is dat we door klimaatverandering veel hogere temperaturen hebben dan voorheen bij dezelfde meteorologische gebeurtenissen.” (Redactie)
Zeker 27 doden door aardverschuivingen Sumatra
In het noorden van het Indonesische eiland Sumatra zijn zeker 27 doden gevallen door aardverschuivingen. Reddingswerkers proberen onder meer de passagiers te bereiken van een minibus die is bedolven onder de modder.
Aanhoudende stortregens veroorzaakten overstromingen, modderstromen en aardverschuivingen in vier verschillende districten in de provincie Noord-Sumatra. Bij een aardverschuiving in een dorp in het district Deli Serdang kwamen woensdag zeven mensen om het leven. Op andere plaatsen hebben reddingswerkers twintig doden gevonden.
Naast de minibus raakten ook andere auto’s bedolven toen een modderstroom een snelweg raakte. De autoriteiten zeggen niet te weten hoeveel mensen in de voertuigen zitten. (ANP)
RIVM: Klimaatverandering raakt mensen in bestaansonzekerheid hard
Ook in Nederland worden juist de mensen met onzekere en lage inkomens het hardst geraakt door de gevolgen van klimaatverandering. Zij wonen vaker in sterk versteende wijken met weinig groen en in woningen die slecht te koelen zijn, signaleert het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).
“Groepen in financiële bestaansonzekerheid lijden het meest onder klimaatverandering”, luidt de belangrijkste conclusie van een ‘themaverkenning’ over klimaatverandering die het instituut heeft opgesteld. Het document maakt deel uit van de veel uitgebreidere Volksgezondheid Toekomst Verkenning.
Naarmate het warmer wordt, kunnen ook andere infectieziekten naar Nederland komen. Een voorbeeld daarvan is knokkelkoorts. Die ziekte wordt overgebracht door een muggensoort die meer overlevingskansen heeft in een warmer klimaat. Ook het pollenseizoen wordt steeds langer door de opwarming, waardoor mensen met hooikoorts langer klachten hebben. Ook het aantal mensen met huidkanker zal naar verwachting toenemen. Dat komt door een combinatie van meer blootstelling aan uv-straling van de zon en een afname van de bewolking. (ANP)
Code oranje voor noorden Nederland om storm Conall
Het KNMI geeft code oranje af voor het noorden van Nederland wegens storm Conall. De code oranje, waarmee het KNMI waarschuwt dat er grote kans is op gevaarlijk weer, geldt voor Noord-Holland, Flevoland, het IJsselmeergebied, het Waddengebied, Friesland, Overijssel, Drenthe en Groningen.
De waarschuwing gaat om 18.00 uur in voor Noord-Holland en het Waddengebied en duurt daar vooralsnog tot 22.00 uur. Voor Flevoland en het IJsselmeergebied is de code oranje van 19.00 tot 23.00 uur van kracht, en voor Friesland, Overijssel en Drenthe van 20.00 tot middernacht. Voor Groningen geldt de waarschuwing van 21.00 tot 01.00 uur. (ANP)
Experts over klimaatgeld: te weinig en te laat
De klimaattop in Bakoe was geen succes, concluderen internationale wetenschappers van het Potsdam Institute for Climate Impact Research. “Op zijn best is er een diplomatiek fiasco vermeden”, stelt een van de directeuren Ottmar Edenhofer.
Johan Rockström, een andere directeur van het wetenschappelijke instituut in Duitsland, noemt de toezegging van rijke landen om jaarlijks 300 miljard dollar klimaatgeld beschikbaar te stellen tegen 2035 onvoldoende. “Het is te weinig, te laat en afkomstig van te veel bronnen.”
De wetenschappers vinden het tijd voor een omslag. Volgens Edenhofer moeten kleinere samenwerkingsverbanden ontstaan, in plaats van te blijven onderhandelen met bijna tweehonderd landen tegelijk.
‘Klimaattop is mislukt’
Volgens de Nederlandse klimaatonderzoeker Pieter Pauw is de klimaattop mislukt. Ook hij stelt dat kwetsbare en arme landen meer geld nodig hebben dan de afgesproken 300 miljard dollar vanaf 2035.
Klimaatexperts berekenden eerder al dat meer geld nodig is: 1000 miljard dollar vanaf 2030. Ook hoogleraar klimaatverandering Heleen de Coninck is somber over de uitkomst van de klimaattop. Meerdere onderwerpen zijn vooruitgeschoven naar de toekomst. “En die klimaatfinanciering moest juist mogelijk maken dat alle landen hun uitstoot verminderen en zich kunnen voorbereiden op de gevolgen van klimaatverandering.”
De twee wetenschappers van de TU Eindhoven kijken allebei uit naar volgend jaar als Brazilië de klimaattop organiseert. Dat land is stukken ambitieuzer dan Azerbeidzjan en diplomatiek sterker. “Maar ik vrees het ergste”, zegt Pauw. “Dan zit Trump in het Witte Huis en die heeft niets met klimaat.” De Coninck beaamt dat. “Trump zal eerder aan de kant van fossiel staan. Dat sterkt landen zoals Saudi-Arabië en Rusland alleen maar.” (ANP)
Lees ook:
Landen komen in Bakoe tot een akkoord, maar met een bittere nasmaak
300 miljard dollar aan klimaatsteun voor arme landen, dat is de uitkomst van de klimaattop in Bakoe. Maar ontwikkelingslanden vliegen met ‘een zwaar hart’ terug naar huis, zei de vertegenwoordiger van Malawi.
Warmste 24 november in Nederland sinds begin metingen
Deze zondag is officieel de warmste 24 november ooit in Nederland gemeten. Bij weerstation De Bilt werd rond het middaguur 14,7 graden gemeten, meldt Weeronline. Het oude record stamt uit 1980. Toen werd het 14,4 graden in De Bilt.
Na een koude week steeg de temperatuur in de nacht van zaterdag op zondag. Dat kwam door een zachte zuid- tot zuidwestenwind. Op veel plaatsen loopt de temperatuur op tot maximaal 16 graden. Met name in het zuiden van het land is het warm voor de tijd van het jaar.
De hoogste temperatuur ooit gemeten in heel Nederland op 24 november is 16,3 graden. Als op één weerstation het kwik oploopt tot boven deze grens, is het ook de warmste 24 november ooit gemeten over alle weerstations.
In 2024 werd zeven keer eerder een datumwarmterecord verbroken, namelijk op 23 januari, 15 februari, 3 maart, 14 maart, 6 april, 1 september en 25 oktober. Tot nu toe werd het dit jaar op geen enkele dag kouder dan ooit eerder gemeten. Warmterecords komen dan ook veel vaker voor dan kouderecords. Deze eeuw zijn negen keer zo veel warmterecords verbroken als kouderecords. (ANP)
Minister Hermans noemt afspraken klimaattop ‘ambitieus en haalbaar’
Klimaatminister Sophie Hermans is blij dat de klimaattop in Bakoe tot “goede afspraken” heeft geleid. De 300 miljard dollar aan klimaatfinanciering van rijke naar arme landen waarover de deelnemers na lang onderhandelen overeenstemming hebben bereikt, vindt zij “een ambitieus én een haalbaar bedrag”.
“Het was een zwaar proces deze weken in Bakoe”, aldus Hermans in een verklaring. Zij stelt vast dat de belangen ver uiteen lagen en dat het overleg soms “gefrustreerd” werd door landen die nauwelijks wilden bewegen. “Daarom is het zo betekenisvol dat er een akkoord is. Er bleek uiteindelijk een grote bereidwilligheid om er samen uit te komen.”
Tegelijkertijd erkent de minister dat arme landen meer geld nodig hebben om zich te wapenen tegen klimaatverandering en zelf de omslag te maken naar hernieuwbare energie. Maar de 1300 miljard dollar waarom gevraagd werd “kan niet alleen door donoren worden opgebracht”. Dat is ook aan overheden in ontwikkelingslanden en opkomende economieën zelf, vindt zij. (ANP)
EU-parlementslid Chahim: klimaathulp aan arme landen ontoereikend
Het bedrag dat op de klimaattop in Bakoe aan armere landen werd beloofd, is ruim ontoereikend. Dat zegt Mohammed Chahim, Europarlementariër voor GroenLinks-PvdA, in een reactie op het klimaatakkoord dat in de nacht van zaterdag op zondag werd gesloten.
Door tegen 2035 jaarlijks slechts 300 miljard dollar te voorzien, ontlopen rijke landen volgens Chahim hun verantwoordelijkheid. “Als je weet dat er jaarlijks zo’n 7000 miljard dollar subsidies naar de fossiele industrie gaan, weet je dat rijke landen meer kunnen doen dan dit”, zegt de Europarlementariër.
De Europarlementariër vindt dat de internationale gemeenschap op de klimaattop gehoor heeft gegeven aan kortetermijnbelangen van rijke landen en grote vervuilers. Hij wil de komende jaren “de druk op grote vervuilers blijven opvoeren om hun verantwoordelijkheid te nemen.” (ANP)
Von der Leyen: nieuw tijdperk klimaatsamenwerking
Het akkoord op de klimaattop in Bakoe “markeert een nieuw tijdperk voor klimaatsamenwerking en -financiering”, vindt voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie. Ze sluit aan bij wat Eurocommissaris Wopke Hoekstra eerder al zei over het Bakoe-akkoord.
Von der Leyen zegt het akkoord te verwelkomen. De onderhandelingen op de klimaattop in Bakoe gingen moeizaam en het was soms onzeker of er overeenstemming zou komen. “Het zal investeringen in de schone transitie stimuleren, emissies terugdringen en veerkracht tegen klimaatverandering opbouwen”, stelt Von der Leyen nu. (ANP)
Verder lezen? Landen komen tot een akkoord, maar met een bittere nasmaak
Klimaatclubs zwaar teleurgesteld in ‘laag’ bedrag op klimaattop
Natuur- en milieuorganisaties zijn zwaar teleurgesteld over het nieuwe bedrag voor klimaatsteun van 300 miljard dollar, afgesproken op de klimaattop in Bakoe. Ontwikkelingslanden en klimaatexperts wilden dat dat bedrag fors hoger zou zijn en Greenpeace noemt het daarom “een absoluut minimaal akkoord”.
“Dit is hopeloos ontoereikend”, zegt Maarten de Zeeuw van Greenpeace. “Met dit doel voor klimaatfinanciering laten rijke landen als Nederland de mensen in de kou staan die het meest kwetsbaar zijn in de klimaatcrisis. Het staat mijlenver van wat zij nodig hebben. Rijke landen kunnen echt meer doen dan dit, als ze de fossiele industrie belasten en laten opdraaien voor de schade van de klimaatcrisis. Toch geeft het een sprankje hoop dat op het allerlaatst toch een akkoord is gesloten, ondanks alle tegenwind.”
Het Wereld Natuur Fonds (WWF) noemt het een zwakke financiële deal. “Het gebrek aan urgentie dat de wereldleiders in Bakoe laten zien, is frustrerend. Klimaatverandering is geen bedreiging die ver weg is; het gebeurt al, en mensen over de hele wereld lijden er nu al onder. Het beschermen van burgers tegen de verslechterende gevolgen zal aanzienlijk meer geld kosten, maar toch blijven de EU-leiders en andere grote historische vervuilers nog steeds aarzelen en weigeren hun verantwoordelijkheid te nemen en hun portemonnee te openen.” (ANP)
Hoekstra ziet ‘nieuw begin voor klimaatfinanciering’
Eurocommissaris Wopke Hoekstra denkt dat de klimaattop in Bakoe herinnerd zal worden als “een nieuw begin voor klimaatfinanciering”. De klimaatcommissaris noemt het “echt uitzonderlijk” dat landen na moeilijke onderhandelingen hier alsnog een akkoord over hebben gesloten.
“We hebben hard gewerkt met u allen om ervoor te zorgen dat er veel meer geld op tafel komt”, zei Hoekstra. Hij noemde het afgesproken bedrag van 300 miljard dollar in 2035 zowel ambitieus als realistisch. Ook het goedkeuren van de spelregels voor CO2-handel zijn volgens hem heel positief. Een ‘VN-stempel’ zal er volgens Hoekstra zeker voor gaan zorgen dat meer privaat geld wordt geïnvesteerd.
Op het gebied van mitigatie, het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen, is de EU minder tevreden. Hoekstra vindt het positief dat de afspraken van vorig jaar zijn blijven staan. “Het is minder dan we hadden gewild, maar meer dan we vreesden”, zei hij. De eurocommissaris pleit voor meer ambitie in aanloop naar de volgende VN-klimaattop, de COP30 in Brazilië. (ANP)
VN-baas Guterres hoopte op ambitieuzere uitkomst klimaattop
VN-baas António Guterres had gehoopt op een ambitieuzere uitkomst van de klimaattop in Bakoe, met name op het gebied van financiering en verduurzaming.
Hoewel arme landen en klimaatexperts een fors hoger bedrag wilden, geeft deze overeenkomst “een basis waarop we kunnen bouwen”, aldus Guterres. Het opgehoogde bedrag moet per 2035 betaald worden en Guterres gaat ervan uit dat landen zich aan die afspraak houden. Hij ziet ook graag dat de toezeggingen zo snel mogelijk worden omgezet in daadwerkelijke betalingen. (ANP)
Woedend India op klimaattop: wij accepteren deze afspraak niet
Het akkoord dat zaterdag op de klimaattop in Bakoe is gepresenteerd, blijkt niet door alle landen te worden geaccepteerd. De delegatie van India maakte tijdens de slotvergadering woedend duidelijk het nieuwe doel voor klimaatfinanciering, 300 miljard dollar in 2035, niet te accepteren. “Het is niets meer dan een optische illusie”, klonk het. “India is tegen het aannemen van dit document.”
Diplomate Leela Nandan kreeg luid applaus uit de zaal nadat ze haar bezwaren had geuit. Ze zei onder meer dat rijke landen de arme landen willen afschepen met een veel te laag bedrag. “Dit zal de enormiteit van de problemen niet oplossen.” Gastland Azerbeidzjan zou de zorgen van India hebben “genegeerd”.
Ook de groep van armste landen is niet te spreken over de uitkomst. “Dit doel is niet wat we hadden verwacht na jaren van discussie. Het is niet ambitieus”, zei de vertegenwoordiger van Malawi, mede namens de andere landen met de laagste inkomens. (ANP)
Toch akkoord na moeizame klimaattop: klimaathulp naar 300 miljard
De moeizaam verlopen klimaattop in Bakoe heeft toch tot concrete afspraken geleid over de klimaathulp aan ontwikkelingslanden. Het bedrag dat zij jaarlijks aan giften en leningen krijgen om te verduurzamen en zich aan te passen aan hogere temperaturen en meer extreem weer, moet oplopen tot minstens 300 miljard dollar in 2035.
De delegaties van de bijna tweehonderd landen op de COP29 gingen op de late zaterdagavond akkoord met het voorstel. Daarmee is een fiasco op het laatste moment voorkomen, al zal niet iedereen tevreden zijn met de uitkomst. Ontwikkelingslanden hadden zelf een ondergrens van 500 miljard dollar op tafel gelegd.
Naast het officiële nieuwe doel bevat het akkoord een oproep aan “alle betrokkenen” om veel meer klimaatfinanciering voor ontwikkelingslanden vrij te maken: 1,3 biljoen (duizend miljard) dollar in 2035.
Direct nadat voorzitter Mukhtar Babayev van de top het besluit had afgehamerd, toonden Cuba en India zich zeer kritisch over de gang van zaken. De Indiase delegatie was woedend, onder meer omdat de voorzitter een verzoek van India had genegeerd om voorafgaand aan het besluit een verklaring af te leggen. “Wij zijn extreem gekwetst door deze actie van de voorzitter en het secretariaat”, klonk het. De Indiase delegatie benadrukte hoe cruciaal “samenwerking en vertrouwen” zijn. Dat miste het land op de COP29. (ANP)
Topman Nvidia vindt hoog energieverbruik voor AI geen probleem
De oprichter en topman van chipontwikkelaar Nvidia, Jensen Huang, vindt het geen probleem dat voor nieuwe toepassingen van kunstmatige intelligentie (AI) steeds meer energie nodig is. Hij vertrouwt erop dat AI de wereld beter maakt, dus noemt hij “het gebruik van energie voor intelligentie de best denkbare toepassing”.
De baas van Nvidia, ‘s werelds belangrijkste verkoper van chips voor AI-toepassingen, deed de uitspraken in Hongkong ter gelegenheid van het eredoctoraat dat hij daar kreeg uitgereikt. “Als de wereld meer energie verbruikt voor AI-fabrieken, zijn we een betere wereld.”
Wedloop
Sinds de wedloop tussen bedrijven als OpenAI, Microsoft, Meta en Google om de geavanceerdste AI-toepassingen op de markt te zetten, groeien ook de zorgen over de impact op het klimaat. De taalmodellen waarmee zij werken hebben namelijk veel rekenkracht nodig, waardoor nog meer elektriciteit nodig is om datacenters al dat werk te laten doen. Onder andere Microsoft en Google meldden dit jaar dat hun CO2-uitstoot aanzienlijk was gestegen, wat deels te verklaren was door energieslurpende datacenters.
Huang zelf geeft hoog op van de mogelijkheden die AI zou bieden om tot slimme oplossingen tegen de uitstoot van broeikasgassen te komen. Geavanceerde modellen kunnen helpen bij het ontdekken van reservoirs om CO2 op te slaan, nieuwe ontwerpen van windturbines of materialen voor energieopslag, meent de in Taiwan geboren Amerikaan.
Tijdens zijn bezoek aan Hongkong werd hij ook gevraagd naar de gevolgen voor de techsector van internationale handelsspanningen, die onder Donald Trump als Amerikaanse president dreigen op te lopen.
Vooruitgang
“Open wetenschap door wereldwijde samenwerking bestaat al heel lang. Het is de basis van maatschappelijke vooruitgang en wetenschappelijke vooruitgang”, zei Huang tegen journalisten. Die samenwerking blijft volgens hem bestaan. “Ik weet niet wat er zal gebeuren onder de nieuwe regering, maar wat er ook gebeurt, we balanceren de naleving van wetten met de vernieuwing van onze technologie en hulp aan klanten overal ter wereld”, voegde hij eraan toe.
Nvidia, dat aanvankelijk groot werd met grafische kaarten voor games, is het afgelopen jaar uitgegroeid tot een van ‘s werelds waardevolste bedrijven. Op de beurs in New York heeft de onderneming een beurswaarde van bijna 3,5 biljoen (3500 miljard) dollar. (ANP)
Ontwikkelingslanden lopen weg bij onderhandelingen klimaattop
Vertegenwoordigers van een aantal eilandstaten en ontwikkelingslanden zijn weggelopen bij de onderhandelingen van de klimaattop in Azerbeidzjan. Delegatieleden van de Europese Unie verwachten wel dat de gesprekken op COP29 nog verder gaan.
De kleine en arme landen zijn ontevreden over het financieringsvoorstel dat op tafel ligt voor de klimaatsteun aan ontwikkelingslanden. Rijke landen zoals de Verenigde Staten en de Europese Unie willen vanaf 2035 jaarlijks 300 miljard bijdragen aan die steun, maar dat is voor veel ontwikkelingslanden onacceptabel. Voorafgaand aan de top in Bakoe hadden zij de wens uitgesproken dat dat bedrag zou worden verhoogd naar 1000 miljard.
“We zijn net weggelopen”, zei Cedric Schuster, de voorzitter van de Alliantie van Kleine Eilandstaten, tegen journalisten. “We kwamen naar deze COP voor een eerlijke deal. We hebben het gevoel dat we niet gehoord worden.”
De klimaattop zou vrijdag ten einde komen, maar is uitgelopen omdat er nog geen akkoord ligt. Eurocommissaris Wopke Hoekstra zei dat het “twijfelachtig” is of dat akkoord er überhaupt nog komt. (ANP)
‘EU en VS willen klimaatsteun verhogen naar 300 miljard’
Rijke landen die op de klimaattop in Bakoe onderhandelen over steun aan ontwikkelingslanden zijn bereid vanaf 2035 jaarlijks 300 miljard dollar aan klimaathulp te betalen. Dat zeggen bronnen tegen persbureau Reuters. In een eerder voorstel ging het nog over 250 miljard per jaar, een bedrag dat volgens arme landen veel te laag was.
De Europese Unie en de Verenigde Staten zijn nu akkoord met het bedrag van 300 miljard, melden de bronnen. Ook Australië en het Verenigd Koninkrijk zouden hebben ingestemd.
De financiering van de hulp is een van de belangrijkste thema’s op de top, COP29, dit jaar. Ontwikkelingslanden eisten aanvankelijk 1000 miljard per jaar, maar dat is volgens rijke landen niet haalbaar. De klimaattop zou eigenlijk vrijdag zijn afgelopen, maar omdat er nog geen akkoord is, wordt ook zaterdag nog onderhandeld. (ANP)
Verder lezen? Arme landen lijken opnieuw kind van de rekening te worden
Laatste officiële dag klimaattop in sfeer van ontevredenheid
De klimaattop in Bakoe gaat vrijdag de laatste officiële dag in, maar landen liggen in de onderhandelingen nog ver uit elkaar. Tot nu toe lijken vrijwel alle partijen ontevreden met de voorstellen in de eindteksten, opgesteld door gastland en voorzitter Azerbeidzjan.
Hoewel het nog niet officieel is aangekondigd, zal de klimaattop waarschijnlijk pas in het weekend eindigen. De diensten van de shuttlebussen naar het terrein van de COP29 zijn al verlengd tot zaterdag.
Donderdagochtend verscheen een eerste concept voor de slotteksten. Daarin stonden twee opties over financiering die sterk verschilden en beide geen bedragen bevatten. Dat terwijl het geld voor klimaathulp aan armere landen juist het heikele punt is waar de klimaattop dit jaar vooral om draait. Maatschappelijke organisaties uitten kritiek, net als kleine eilandstaten en China. Ook de EU en de VS vonden de tekst onvoldoende.
Eurocommissaris Wopke Hoekstra viel onder meer over de passage over fossiele brandstoffen. Vorig jaar werden alle landen nog opgeroepen tot een “transitie weg van fossiele brandstoffen”. In het concept zijn daar nu mitsen en maren aan toegevoegd, wat de EU ziet als afzwakking. Saoedi-Arabië heeft zelfs gedreigd dat Arabische landen ditmaal geen enkele tekst tegen “specifieke sectoren, inclusief fossiele brandstoffen” zullen steunen.
Europarlementariër Mohammed Chahim (GroenLinks-PvdA) vindt afzwakking problematisch. “Als je het ene jaar een mijlpaal bereikt en het volgende jaar daarop terug kunt komen, dan is dat heel gevaarlijk.” Chahim verwacht echter dat er nog een afspraak komt waar iedereen zich in kan vinden. (ANP)
Denemarken komt als eerste land met belasting op uitstoot vee
Denemarken wil als eerste land ter wereld de uitstoot van broeikasgassen door vee gaan belasten. De regeringspartijen zijn het daarover eens geworden, maakte klimaatminister Lars Aagaard maandag bekend. De belasting moet vanaf 2030 ingaan en bijdragen aan verduurzaming van de Deense landbouw.
Vooral koeien stoten relatief veel methaangas uit. Het gas ontsnapt als koeien boeren en winden laten en komt dan zo in de atmosfeer terecht. Die uitstoot wordt dus over een aantal jaren belast.
Methaangas is een veel sterker broeikasgas dan CO2: het houdt over een periode van 20 jaar meer dan tachtig keer zoveel warmte vast als CO2. Het verdwijnt wel een stuk sneller uit de atmosfeer. (ANP)
Lees meer:
Hoe Denemarken wél tot een landbouwakkoord kwam, zonder dat de boeren in opstand kwamen
IEA wil veel meer recycling grondstoffen voor energietransitie
Grondstoffen die van groot belang zijn voor de energietransitie moeten veel meer worden gerecycled, want dat is beter voor het milieu en ook voor de energieveiligheid van landen. Dat meldt het Internationaal Energie Agentschap (IEA) in een rapport. Het gaat dan bijvoorbeeld om grondstoffen als koper, lithium, nikkel en kobalt die veel worden gebruikt in batterijen voor elektrische auto’s, windmolens, zonneparken en andere duurzame energietechnologie.
Door het recyclen van bijvoorbeeld oude batterijen van elektrische auto’s of koper uit zonnepanelen is er namelijk minder noodzaak aan nieuwe mijnbouwprojecten om die delfstoffen te winnen. Als overheden alle beloftes rond klimaatverandering nakomen, kan door meer recycling de behoefte voor de ontwikkeling van nieuwe mijnbouwprojecten voor koper en kobalt in het jaar 2050 met 40 procent verminderd worden. Die behoefte voor nieuwe lithium- en nikkelmijnen kan met een kwart omlaag.
De denktank uit Parijs zegt dat er veel meer gedaan kan worden bij het recyclen van gebruikte batterijen van elektrische auto’s, maar ook bij oude huishoudelijke elektronica. Als alle stimuleringsplannen en initiatieven rond recycling ook daadwerkelijk worden uitgevoerd, kan die markt voor belangrijke grondstoffen volgens het IEA in 2050 groeien naar een waarde van 200 miljard dollar. (ANP)
Hoekstra: goed resultaat op klimaattop kan en moet
Hoewel de onderhandelingen op de VN-klimaattop in Bakoe moeizaam verlopen, is het volgens eurocommissaris Wopke Hoekstra wel degelijk mogelijk om iets te bereiken op de conferentie. “Als je naar de geopolitieke context kijkt, dan is het zeker moeilijk. Maar wanneer is het ooit makkelijk geweest? Ik geloof dat we een goed resultaat kunnen en moeten behalen aan het einde van deze week”, zei hij maandag in Bakoe.
De Nederlandse eurocommissaris leidt het team van Europese onderhandelaars op de top, de COP29. De zorgen over de voortgang die aan het begin van de tweede week de overhand hebben, zijn volgens hem een bekend fenomeen op dergelijke toppen. Volgens Hoekstra is het tijd om “de achtergrondruis” omlaag te draaien en vooral te focussen op de onderhandelingen. Daarvoor is leiderschap nodig van het voorzitterschap, dat in handen is van gastland Azerbeidzjan, benadrukte hij.
Tot nog toe loopt de diplomatie stroef op de top. In de onderhandelingen over klimaatfinanciering voor armere landen, een van de hoofdthema’s, zit volgens waarnemers nog weinig schot.
Op de achtergrond speelt mee dat in de Verenigde Staten Donald Trump tot president is gekozen. Hij trok zijn land in zijn eerste termijn terug uit het Klimaatakkoord van Parijs en de verwachting is dat hij dat opnieuw zal doen. Argentinië heeft erop gehint mogelijk te zullen volgen: de libertaire president Javier Milei liet zijn onderhandelingsteam onverwacht vertrekken uit Bakoe. Zijn woordvoerder maakte vervolgens duidelijk dat de regering aan een “her-evaluatie” werkt.
President van Azerbeidzjan Ilham Aliyev zocht intussen openlijk ruzie met Frankrijk en Nederland, door beide landen verwijten te maken over “neokolonialisme”. De Franse minister van klimaat besloot daarop niet naar Bakoe af te reizen.
Ondanks de tegenslagen zei Hoekstra dat de EU zich zal blijven inzetten. “We zijn natuurlijke bruggenbouwers, dat zit in ons DNA”, stelde hij.
Hoekstra herhaalde dat meer landen moeten bijdragen aan klimaatfinanciering voor armere landen. “De realiteit is dat er nooit genoeg publiek geld zal zijn”, zei hij verder. “We moeten er daarom voor zorgen dat geld uit meer bronnen op tafel komt.” Dat kan onder meer met het plan voor wereldwijde handel in koolstofkredieten. Over de spelregels zijn op de top diverse afspraken gemaakt, maar een definitieve deal is ook daarover nog niet bereikt. (ANP)
Ook staatssecretaris Jansen zegt af voor klimaattop
Ook staatssecretaris Chris Jansen (Openbaar Vervoer en Milieu) gaat niet naar de klimaattop in Azerbeidzjan. Hij is vorige week ziek geweest en heeft wat werk in te halen, laat zijn ministerie weten. Jansen heeft ook nog altijd moeite het vertrouwen van zijn ambtenaren te winnen, maar dat speelt volgens zijn woordvoerder geen rol.
Premier Dick Schoof liet de klimaattop in de Azerbeidzjaanse hoofdstad Bakoe ook al aan zich voorbijgaan. Hij was te druk met de nasleep van de onrust in Amsterdam. Het kabinet wordt vertegenwoordigd door minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei en staatssecretaris Vincent Karremans (Jeugd, Preventie en Sport).
Jansen zou dinsdag naar de COP29 afreizen, maar “de komende week vragen een aantal beleidsdossiers die vorige week zijn blijven liggen de aandacht”, aldus zijn departement. Een topambtenaar valt voor hem in.
De PVV-staatssecretaris beleefde een moeilijke start op zijn departement. Zo beklaagden ambtenaren zich erover dat Jansen verklaarde achter de uitlatingen over “minder Marokkanen” te staan waarvoor zijn partijleider Geert Wilders is veroordeeld. Hij nam daarvan pas in derde instantie afstand en herstelde volgens sommige ambtenaren ook daarna hun vertrouwen niet.
De klimaattop verloopt vooralsnog moeizaam, terwijl er volgens onder andere de Verenigde Naties geen tijd meer te verliezen is om klimaatverandering te beperken.(ANP)
New Delhi sluit scholen en stopt bouwwerkzaamheden om smog
De Indiase hoofdstad New Delhi heeft maatregelen genomen om de luchtvervuiling boven de stad aan te pakken. Scholen worden gesloten en ook een deel van de bouwwerkzaamheden wordt stilgelegd tegen de smog.
Maandagochtend werden in New Delhi 978 smogdeeltjes per kubieke meter gemeten, het hoogste aantal van dit jaar. Dat ligt meer dan zestig keer boven het niveau dat door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) als gezond wordt beschouwd. Inwoners van de stad zeggen tegen persbureau AFP dat hun ogen al dagen tranen door de luchtvervuiling.
India heeft al jaren een smogprobleem. De kankerverwekkende deeltjes worden vooral verspreid door boerenbedrijven in de omgeving, fabrieken en het verkeer. De autoriteiten hopen dat het verkeer zal afnemen doordat kinderen thuisblijven. Ook ouderen worden opgeroepen om niet de deur uit te gaan. (ANP)
Lees ook: Miljoenen mensen in Pakistan en India getroffen door extreme smog
Het oosten van Pakistan en het noorden van India worden geteisterd door een recordhoeveelheid smog.
Biden investeert 11 miljard in klimaatprojecten
De Amerikaanse regering onder president Joe Biden heeft dit jaar 11 miljard dollar geïnvesteerd in diverse klimaatprojecten, een bedrag dat zes keer hoger ligt dan in 2021. “De strijd tegen klimaatverandering is een hoeksteen van president Bidens leiderschap en presidentschap”, verklaarde het Witte Huis in aanloop naar Bidens geplande bezoek aan de Amazone.
Biden maakt hiermee zijn laatste reis door Zuid-Amerika voordat hij het presidentschap overdraagt aan Donald Trump, die kritisch staat tegenover klimaatverandering.
De Europese Unie blijft de grootste wereldwijde bijdrager aan klimaatfinanciering. Rijke landen haalden in 2022 gezamenlijk 116 miljard dollar op voor klimaatfinanciering, volgens de meest recente gegevens van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). (ANP)
Zware tyfoon Man-yi aan land gekomen in de Filipijnen
De zware tyfoon Man-yi is zaterdag aan land gekomen in de Filipijnen. De nationale weerdienst waarschuwt voor een “potentieel catastrofale en levensbedreigende” impact. Man-yi is de zesde grote storm die het land in een maand tijd treft.
Meer dan 650.000 mensen zijn al hun huizen ontvlucht. Door de vijf eerdere stormen zijn minstens 163 mensen omgekomen en zijn duizenden mensen dakloos geraakt. Zuidoost-Azië wordt elk jaar getroffen door ongeveer twintig grote stormen en tyfoons, maar het is zeldzaam dat ze in een korte periode plaatsvinden.
Man-yi kwam zaterdag in de oostelijke eilandprovincie Catanduanes aan land met windsnelheden tot 195 kilometer per uur, aldus de weerdienst. Daarom wordt Man-yi ook wel een supertyfoon genoemd. De windstoten bereikten snelheden tot 325 kilometer per uur. Aan de kust van Catanduanes zijn golven tot wel 14 meter hoog waargenomen. De Filipijnse hoofdstad Manila en kustregio’s kunnen de komende 48 uur te maken krijgen met golven tot wel 3 meter hoog. (ANP)
Landen op klimaattop houden elkaar nog in houdgreep over geld
Na een week van onderhandelingen lijken landen op de klimaattop elkaar nog altijd in een houdgreep te houden. In Bakoe moeten afspraken worden gemaakt over een bedrag dat arme landen krijgen van rijke landen om te kunnen verduurzamen en gevolgen van klimaatverandering tegen te gaan. Er is nog altijd geen overeenstemming over de hoogte van het bedrag, wie dat gaat betalen en om wat voor financiering het gaat.
Rijke landen, waaronder de EU, willen nog geen bedrag voor het zogenoemde klimaatfinancieringsdoel noemen, omdat ze willen dat andere vermogende landen, zoals China, ook bijdragen. Tegelijkertijd trappen ontwikkelingslanden op de rem “want zij willen meer zekerheid dat ze financiële ondersteuning kunnen verwachten bij het herstellen van klimaatschade en de transities die ze moeten maken”, aldus Hilde Stroot van Oxfam Novib. Ze vindt het terecht dat de ontwikkelingslanden deze zekerheid willen. “De vraag is waar nu beweging gaat plaatsvinden.”
Stientje van Veldhoven, vicevoorzitter van het World Resources Institute, merkt dat deze klimaattop anders is dan voorgaande omdat het maar over één onderwerp gaat: geld. “Op dit moment is er nog geen grote doorbraak op dat punt.” Het is bijvoorbeeld nog onduidelijk uit wat voor financiering het bedrag zal bestaan. Ontwikkelingslanden willen dat een deel van het bedrag een gift is van rijke landen, die sinds de industriële revolutie de meeste uitstoot hebben en daarmee de meeste verantwoordelijkheid dragen voor klimaatverandering.
Klimaatfinanciering
Volgens Van Veldhoven laten de berekeningen van het WRI duidelijk zien dat de VS, de EU en China de grootste uitstoters zijn. Ook andere landen in Azië en de Golfstaten stoten steeds meer uit, dus daar moet ook rekening mee worden gehouden. Momenteel hoeven deze landen nog niets verplicht bij te dragen aan klimaatfinanciering. Wel geeft China op vrijwillige basis geld. Van Veldhoven ziet enige ruimte bij landen als China om hun ondersteuning uit te breiden. “Maar daar zullen rijke landen wel wat voor terug moeten geven. Als zij een laag bedrag op tafel leggen, zal dat geen ‘goodwill’ creëren.”
Maandag nemen de politieke delegaties, zoals klimaatministers, de onderhandelingen over. Waarnemers verwachten dat er daarmee weer vaart komt in het onderhandelingsproces. (ANP)
Al Gore op COP29: laat politieke tegenslag je niet ontmoedigen
Laat je niet ontmoedigen door “tijdelijke politieke tegenslagen”. Die oproep deed Al Gore op de klimaattop in Bakoe na de winst van de Republikein Donald Trump ruim een week geleden. “We moeten doorgaan, we hebben geen keuze.” In een vurig betoog op de COP29 probeerde de voormalige vicepresident van de Verenigde Staten de deelnemers van de klimaattop aan te zetten tot klimaatactie.
Het is nog onzeker hoe aankomend president Donald Trump het klimaatbeleid zal aanpakken. In zijn vorige termijn stapte hij direct uit het Klimaatakkoord van Parijs, wat zijn opvolger Joe Biden weer heeft teruggedraaid. Nu zou hij opnieuw uit het akkoord kunnen stappen, maar het is nog onduidelijk of hij dit gaat doen.
In zijn toespraak verwees Gore naar klimaatrampen die de wereld dit jaar heeft gezien, zoals overstromingen en hevige orkanen. Tientallen jaren geleden verwachtten wetenschappers de ernstige gevolgen van klimaatverandering al, zei Gore, terwijl hij steeds bozer klonk. “Wanneer worden we wakker? Wanneer pakken we dit aan?”
Vervuilde lucht
Ook verwees hij naar onderzoek dat uitwijst dat jaarlijks 8,7 miljoen mensen wereldwijd vroegtijdig overlijden door het inademen van vervuilde lucht. “Zijn we daar gewoon aan gewend geraakt?” vroeg hij zich af. “We kunnen dat stoppen als we overstappen op schonere, goedkopere en betere energiebronnen.”
Al Gore was in de jaren negentig vicepresident onder de Democraat Bill Clinton. Toen hij in 2000 een gooi deed naar het presidentschap verloor hij van George W. Bush, na diverse hertellingen en procedures. Hij presenteerde een aantal jaar later An Inconvenient Truth, een succesvolle documentairefilm over het broeikaseffect.
Sinds de start van de klimaattop roepen Amerikaanse bewindslieden onderhandelaars op niet op te geven door de winst van Trump. De wereldwijde klimaatambities moeten zich niet laten hinderen door wie er in het Witte Huis zit, zei de Amerikaanse energieminister Jennifer Grandholm vrijdag. “Donald Trump mag klimaatverandering dan wel op een laag pitje zetten, het werk zal moeten worden voortgezet”, aldus de Amerikaanse klimaatgezant John Podesta eerder. (ANP)
Tropische storm Sara zorgt voor overstromingen in Honduras
De tropische storm Sara heeft het Midden-Amerikaanse Honduras in zijn greep. Op videobeelden op X zijn overstroomde gebieden door hevige regenval te zien. Vooral de noordoostkust is zwaar getroffen.
In vier regio’s, Islas de la Bahia, Atlantida, Colon en Gracias a Dios, heerst rood alarm voor 72 uur en hebben de autoriteiten tot evacuatie opgeroepen in de gevaarlijkste gebieden. De mensen worden vooral opgeroepen om weg te gaan van de rivieren, die buiten hun oevers treden.
Ook in de rest van Midden-Amerika en in Mexico wordt grote overlast van Sara verwacht.
De komende dagen nadert Sara Belize en Mexico. (ANP/AFP)
Voorzitter klimaatberaad: kabinet moet wel wat doen met adviezen
Deze week zijn 70.000 uitnodigingen gestuurd aan mensen die zich kunnen aanmelden voor het Nationale Burgerberaad Klimaat. Voorwaarde voor succes van zo’n beraad is volgens voorzitter Nienke Meijer dat de politiek “er echt wat mee gaat doen” en de adviezen op zijn minst deels overneemt.
Het klimaatberaad is volgens Meijer “echt een mogelijkheid voor mensen om mee te praten en daarmee de politiek te helpen ingewikkelde keuzes te maken”. Het klimaatbeleid is een onderwerp “dat ons allemaal raakt”, en daarmee een goed onderwerp voor een burgerberaad.
Uit de aanmeldingen die het burgerberaad ontvangt, worden 175 mensen geloot, die een afspiegeling moeten zijn van de samenleving: jong en oud, met en zonder migratieachtergrond, hoogopgeleid en praktisch geschoold. Ook moeten ze verschillend denken over het klimaatbeleid. Het streven is “groot Nederland in het klein” in gesprek te krijgen. Na zes weekenden wordt er een verslag gemaakt, dat vervolgens aan het kabinet moet worden aangeboden.
Verantwoordelijk ministers Sophie Hermans (Klimaat) en Judith Uitermark (Binnenlandse Zaken) zien volgens Meijer in dat de politiek de adviezen serieus moet nemen. “Anders werkt het instrument burgerberaad niet.”
Er is evenwel veel kritiek op dat instrument. Critici vrezen dat de adviezen niet representatief zijn, dat er te veel onwetendheid is over het klimaat of juist dat de betrokken deskundigen het uiteindelijke rapport te veel beïnvloeden. Meijer ziet het juist als haar eigen taak als voorzitter om “iedereen evenveel ruimte te geven om deel te nemen aan het gesprek. Het gaat er niet om hoe mensen elkaar gaan overtuigen, maar elkaar juist begrijpen.”
Ook is er veel te doen om de vraag voor het beraad hoe Nederlanders “eten, spullen gebruiken en reizen”. Die zou te veel op de consument zijn gericht en te weinig op beleid voor bijvoorbeeld het bedrijfsleven. De politiek heeft die vraag vastgesteld, en het beraad zelf zou deze nog kunnen aanscherpen, aldus Meijer.
Begin volgend jaar worden de eerste bijeenkomsten gehouden. (ANP)
Duurzame boeren protesteren tegen EU-handelsverdrag met Zuid-Amerika
Zo’n honderd duurzame boeren protesteerden woensdagochtend in Brussel tegen het EU-handelsverdrag Mercosur met Zuid-Amerika. Met een klein aantal trekkers verzamelden de boeren zich in Brussel op het Schumanplein, vlak naast het gebouw van de Europese Commissie.
De demonstratie werd georganiseerd door de Waalse boerenbeweging Fugea om hun ongenoegen te uiten over het handelsverdrag dat op de G20-top in Brazilië wordt besproken. Fugea behartigt de belangen van kleine, duurzame boerenbedrijven.
De boeren willen af van het handelsverdrag met Zuid-Amerika omdat het voor oneerlijke concurrentie zou zorgen en ook nog zou bijdragen aan massale ontbossing. “De overeenkomst tussen de Europese Unie en Zuid-Amerika is een gevaar voor de planeet”, stelt de organisatie. “Het is het tegenovergestelde van de ambities van de Europese Green Deal of de strategische dialoog over de landbouw.”
De boeren hadden spandoeken bij zich en riepen leuzen als “Eerlijke handel, geen vrijhandel” en “Meer boeren, beter voedsel”, zag en hoorde een ANP-verslaggever. Het protest verloopt tot nu toe rustig en vreedzaam. Uit voorzorg had de politie veel meer afzettingen neergezet dan tot nu toe nodig blijkt. Begin dit jaar liepen boerenprotesten in Brussel flink uit de hand.
Fugea is onderdeel van de Europese vakbond Via Campesina. Andere leden van de vakbond namen ook deel aan de demonstratie. Zo waren er boeren uit Nederland, Duitsland, Portugal, Frankrijk en Zwitserland. (ANP)
Schoolsluitingen en evacuaties om nieuwe stortregens in Spanje
Scholen in door overstromingen getroffen steden in Oost-Spanje zullen woensdag gesloten blijven, nu de regio zich schrap zet voor meer stortregens, melden lokale autoriteiten. De nationale weerdienst AEMET voorspelt zware stortregens in delen van Valencia en Catalonië in het noordoosten en Andalusië in het zuiden, die tot donderdag aanhouden.
De schoolsluitingen zijn onder meer in Valencia, in delen van Zuid-Catalonië en in enkele steden in Andalusië, waaronder Málaga. In die laatste stad zijn ongeveer 3000 mensen geëvacueerd, melden lokale media.
Twee weken geleden veroorzaakte een uitzonderlijke mediterrane storm de dodelijkste overstromingen in Spanje in decennia. Volgens de laatste officiële telling kwamen door de storm 223 mensen om, het merendeel in de regio Valencia.
Er wordt nu minder regen verwacht dan twee weken terug. De rioleringssystemen zitten echter verstopt met modder en zouden daardoor moeite kunnen hebben met het verwerken van aanzienlijke neerslag, waardoor meer overstromingen mogelijk zijn, waarschuwen lokale functionarissen.
VN: klimaatverandering zal leiden tot meer mensen op de vlucht
De VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR heeft ervoor gewaarschuwd dat steeds meer mensen op de vlucht slaan uit regio’s die het hardst worden getroffen door klimaatverandering. Indien er niet zwaarder wordt geïnvesteerd in het klimaatbestendig maken van die regio’s, zal het voor mensen zo goed als onmogelijk worden om er te blijven, luidt het in een rapport van de organisatie dat werd voorgesteld op de VN-Klimaattop COP29 in Azerbeidzjan.
“Naarmate er zich vaker en op meer plaatsen klimaatschokken voordoen, zullen ontheemde mensen steeds vaker gedwongen worden om opnieuw te verhuizen en op zoek te gaan naar een veilige en leefbare plek”, verklaarde de hoge commissaris voor de vluchtelingen van de VN, Filippo Grandi.
In bepaalde regio’s slaan mensen vooral op de vlucht voor geweld en conflicten, maar die conflicten worden volgens UNHCR vaak aangewakkerd door klimaatgerelateerde problematieken, zoals de strijd om de slinkende hulpbronnen. Een bijkomend probleem is dat de meeste vluchtelingen naar buurlanden trekken die zelf in grote mate getroffen worden door de klimaatverandering en niet in staat zijn om het hoge aantal ontheemden te op te vangen.
De afgelopen tien jaar hebben naar schatting zo’n 220 miljoen mensen hun dorpen en steden minstens tijdelijk moeten verlaten als gevolg van klimaatgerelateerde weerrampen. Heel wat van de zwaarst getroffen landen zijn bovendien landen die sowieso al arm zijn, zoals Soedan, Ethiopië en Eritrea in Afrika, Bangladesh, Myanmar, Afghanistan en Pakistan in Azië en Venezuela en Colombia in Zuid-Amerika. (ANP)
EU trekt extra geld uit voor hulp na natuurrampen lidstaten
De Europese Raad heeft ingestemd met een voorstel om meer steun te verlenen aan lidstaten die zijn getroffen door recente natuurrampen. Het geld hiervoor komt uit het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO).
Dit fonds ondersteunt normaal projecten gericht op de versterking van plattelandsgemeenschappen, landbouw en natuurbeheer in de Europese Unie.
Ieder EU-land heeft tijdens het vorige gemeenschappelijk landbouwbeleid, dat van 2014 tot 2020 van kracht was, geld uit dit fonds gekregen om te investeren in plattelandsontwikkeling. De Europese Raad wil nu dat lidstaten het geld dat nog niet is uitgegeven, mogen gebruiken voor noodhulp aan boeren, bosbouwers en bedrijven.
Dit betekent dat boeren, bosbouwers en bedrijven in getroffen gebieden snel geld kunnen krijgen voor schadeherstel. Het maximale bedrag is 42.000 euro per ontvanger.
Het voorstel van de Europese Commissie gaat nu naar het Europees Parlement voor goedkeuring. Als ook het Europarlement instemt, kunnen lidstaten hun overgebleven ELFPO-gelden direct vrijmaken voor noodhulp.
Het doel is om getroffen gebieden nog voor het einde van het jaar te ondersteunen zonder dat er nieuwe financiële regelingen of budgetten nodig zijn. (ANP)
VN-baas waarschuwt wereldleiders: klok tikt, klimaatactie urgent
De klok tikt, waarschuwt VN-baas António Guterres dinsdag in een toespraak voor wereldleiders op de klimaattop in Azerbeidzjan. Dit jaar breekt naar alle waarschijnlijkheid opnieuw hitterecords en de “final countdown” om de temperatuurstijging tot 1,5 graden te beperken is volgens hem begonnen.
“De tijd staat niet aan onze kant”, benadrukte Guterres in Bakoe. De uitstoot moet elk jaar 9 procent verminderen, om in 2030 een reductie van 43 procent ten opzichte van 2019 te bereiken. Snel ingrijpen is daarom volgens de secretaris-generaal van de VN hoogstnoodzakelijk. Daarbij vindt hij dat rijke landen, die het meeste uitstoten, hun verantwoordelijkheid moeten nemen.
In zijn toespraak wees Guterres op de wereldwijde gevolgen van klimaatverandering: families die vluchten voor orkanen, verlies van biodiversiteit, verwoeste infrastructuur door overstromingen en mislukte oogsten door droogte. “De rijken veroorzaken het probleem, de armen betalen de hoogste prijs.”
Guterres werd voorafgegaan door een speech van Ilham Aliyev, de president van gastland Azerbeidzjan. In zijn speech ergerde de president zich aan de kritiek die er is, omdat het gas- en olieproducerende land de klimaattop organiseert. Hij noemde olie, gas en andere natuurlijke grondstoffen “een gift van god”.
“Ons verwijten dat we olie hebben, is als ons verwijten voor het hebben van zonnige dagen. Landen mogen niet de schuld krijgen dat ze deze middelen hebben en mogen niet de schuld krijgen van het op de markt brengen van deze hulpbronnen, omdat de markt ze nodig heeft”, aldus Aliyev. (ANP)
Lees ook: stilstand is achteruitgang voor het klimaat
De noodzaak om de wereld – kwetsbare en armere landen in het bijzonder – te beschermen tegen schadelijke klimaateffecten is groter dan ooit. Extremer weer manifesteert zich. Vrijwel zeker wordt 2024 het warmste jaar ooit gemeten. Bakoe geldt officieel dan misschien als ‘tussentop’, maar gezien de oplopende klimaatrisico’s verdient élk wereldwijd klimaatoverleg de hoogste status, schrijft deze krant in het Commentaar.
Nederlandse Silvana Lochi (53) overleden bij noodweer in Spanje
De Limburgse Silvana Lochi (53) die vermist raakte tijdens het noodweer in Spanje is op het strand bij Saler gevonden, meldt het AD. Ze blijkt overleden toen ze van haar werk naar huis reed. “Je zei nog: ik ben voor het ongeluk geboren, maar dat je ging bij een natuurramp, wie had dat kunnen denken.”
Dat laat haar vriendin Ramona Wijnands zojuist weten. Zij kreeg vandaag, na bijna twee weken onzekerheid, het bericht dat Silvana op het strand bij Saler is gevonden. “Het kleine beetje hoop dat er nog was, is nu ook weg”, schrijft ze in een bericht op haar Facebookpagina.
Silvana emigreerde anderhalf jaar geleden naar het Spaanse dorp Turis. Precies het gebied rondom haar woning werd twee weken geleden zwaar getroffen door hevige regenval en modderstromen. (ANP)
VS op COP: winst Trump teleurstellend, maar we gaan door
De Amerikaanse klimaatgezant John Podesta noemt de winst van Donald Trump “een bittere teleurstelling” op de klimaattop in Bakoe. “In januari zullen we een president inaugureren die de termen ‘hoax’ en ‘fossiele brandstoffen’ noemt als het gaat om klimaatverandering.”
“De volgende regering zal een ommekeer willen maken als het aankomt op klimaatbeleid”, zei Podesta. “Maar het werk om klimaatverandering in te dammen zal worden voorgezet in de Verenigde Staten. Dit is niet het einde van onze strijd voor een schonere en betere planeet.”
Volgens Podesta zijn ook in de Verenigde Staten de gevolgen van klimaatverandering “overal om ons heen te merken”, doelend op de recente dodelijke orkanen Milton en Helene. “Donald Trump mag klimaatverandering dan wel op een laag pitje zetten, het werk zal moeten worden voorgezet”, zei hij.
De Amerikaanse klimaatgezant geeft toe dat het frustrerend is voor de internationale gemeenschap dat de VS na deze presidentsverkiezingen weer een draai maakt als het aankomt op afspraken op klimaatbeleid. “Maar deze strijd is groter dan één verkiezing van één land.” (ANP)
Greta Thunberg hekelt klimaattop en gastland Azerbeidzjan
Klimaatactivist Greta Thunberg heeft geen goed woord over voor de klimaattop in Bakoe en al helemaal niet voor gastland Azerbeidzjan. “Terwijl de klimaatcrisis en humanitaire crisis snel escaleren, organiseert een oliestaat zonder respect voor mensenrechten de COP29”, schampert de Zweedse klimaatactivist in een opiniestuk in The Guardian.
Thunberg vindt de zogeheten Conferences of the Parties (COP’s) een vorm van ‘greenwashing’, waarop landen toedekken dat ze te weinig doen om de planeet leefbaar te houden. Tegelijkertijd probeert het gastland volgens haar zijn imago ‘wit te wassen’ met de VN-conferentie. “Maar vergis je niet: het is een repressieve staat die wordt beschuldigd van etnische zuiveringen”, schrijft Thunberg. Dat Azerbeidzjan het thema ‘vrede’ tijdens de top promoot, noemt ze ‘een soort duistere grap’.
De activiste wijst onder meer op het gedwongen vertrek van Armeense inwoners van de regio Nagorno-Karabach, die vorig jaar door het Azerbeidzjaanse leger definitief werd ingelijfd na een decennialange strijd. Ze haalt ook rapporten van mensenrechtenorganisaties aan over onderdrukking van de oppositie in het land.
“De klimaatcrisis draait net zozeer om het beschermen van mensenrechten als om het beschermen van het klimaat en de biodiversiteit”, vindt Thunberg. “Je kunt niet zeggen dat je geeft om klimaatrechtvaardigheid, als je het lijden van onderdrukte en gekoloniseerde mensen negeert.”
