Op het eerste nieuwe album in 16 jaar levert The Cure opnieuw een grandioze setting van nostalgie, angst en desolate gevoelens af

Welke uitbundige zanger ook de aandacht trekt, welke muzikale trend zich ook ontvouwt, er is altijd wel ergens op de wereld wel een muzikant die zich met ijzeren vasthoudendheid wijdt aan het vertalen van duistere emoties in geluid. Eenzaamheid, verdriet en existentiële angsten worden omgezet in liederen, gezongen met kreunende stem. Wars van nieuwe mode of technologie bieden Robert Smith en zijn groep The Cure al meer dan 45 jaar een raamwerk voor hartzeer.

Voor het Britse The Cure geldt hetzelfde als voor bijvoorbeeld Billie Eilish, zij zijn een bron van steun voor luisteraars die zich herkennen in hun persoonlijke onderwerpen. Fans kunnen zich gesteund voelen door de emotionele groeipijnen die in hun liedjes resoneren. Zo ook bij de inmiddels 65-jarige Smith.

Smith drukt romantische kwelling uit in zijn teksten en zijn muziek. Hij zingt over eenzaamheid en angst voor de dood terwijl zijn stem wordt omringd door golven van gitaar, pulserende drums en synthesizer. Hij is als een drenkeling in een storm.

Sinds het begin van de jaren tachtig is The Cure erin geslaagd uit die wanhoop een glansrijke carrière te smeden. Terwijl muzikale tijdgenoten als Wire, Magazine en The Specials uit elkaar vielen of in de vergetelheid raakten, trad The Cure op in stadions in Mexico of Noord-Amerika voor een publiek van soms wel 100.000 mensen. Zijn naar somberheid neigende melancholie spreekt nu ook een nieuw, jong publiek aan. Jonge muzikanten noemen de band als voorbeeld, zoals Phoebe Bridgers, Yungblud, Billie Eilish.

Ondertussen volgt Robert Smith consequent zijn eigen koers en besteedt hij geen aandacht aan nieuwe trends. Zowel muzikaal als persoonlijk gedraagt ​​hij zich zoals in de jaren tachtig. De muzikale bakens zijn nog steeds Pink Floyd en New Order, hij draagt ​​nog steeds de uitgelopen lippenstift en hetzelfde rommelige zwarte haar als toen en is nog steeds getrouwd met jeugdliefde Mary. Hij heeft in principe geen mobiele telefoon.

De fans hebben zestien jaar gewacht op nieuwe muziek van de band, volgende week vrijdag verschijnt het veertiende album, Liederen van een verloren wereld – de titel is wellicht een nostalgische verwijzing naar een wereld die voorbij is.

Zal romantische wanhoop de stemming bepalen? Of domineert de popstijl die in het verleden The Cure-hits heeft voortgebracht, zoals de nummers ‘Love Cats’ en ‘Caterpillar’?

In een recent interview over de richting van het album onthulde Smith dat de nummers een ongekende hoeveelheid ‘doom and gloom’ bevatten. Hij zei vrolijk: “Het is het doemste wat we ooit hebben gedaan.”

En inderdaad, de acht nummers op het album vieren zonder uitzondering de melancholie. Het resultaat is deels tanninerijk, deels elegant. De single ‘Alone’, die eind september uitkwam, was fantastisch vanwege de epische weergave van nostalgie, angst en desolate gevoelens. Het repetitieve, zich steeds verder uitbreidende muzikale vergezicht met de smachtende zang en de ondersteuning door golvende gitaarklanken en wankele synthesizers werd samen een houvast die de ellende die tekst en muziek uitdrukken draaglijk maakt.

Verlies van dierbaren

Vergankelijkheid en angst om dierbaren te verliezen zijn prominente onderwerpen voor Smith. Het woord ‘einde’ komt (nog) vaker voor dan op voorgaande albums: als einde van liedjes, van levens, van hoop. In ‘Endsong’ vat hij zijn stemming samen als “Ik vraag me af hoe ik zo oud ben geworden / Het is allemaal weg, er is niets meer over van alles waar ik van hield.”

In ‘Alleen’ hij zingt: “En dit is om lief te hebben/voor alle liefde die uit ons leven verdwijnt/de hoop en dromen zijn verdwenen.”

Aanleiding voor een aantal nummers was het recente overlijden van zowel zijn ouders als zijn oudere broer Richard, die hem ooit gitaar leerde spelen en met wie Robert op veertienjarige leeftijd zijn eerste groep oprichtte, de Crawley Goat Band.

De dood van Richard is het thema van het nummer ‘I Can Never Say Goodbye’, een zes minuten durend lamento waarin Smith een citaat van Macbeth stamelt: „Er komt iets slechts op deze manier om het leven van mijn broer weg te stelen.”

Niet dat Smith een directe reden nodig heeft om over ‘gloom and doom’ te zingen, weet iedereen die zijn muzikale carrière heeft gevolgd. Na de eerste twee enigszins vrolijke albums neigde de groep aanvankelijk naar claustrofobische pijn Vertrouwen (1981) op Pornografie (1982), vervolgens op Desintegratie (1989) op Bloedbloemen (2000), en ook op het vorige album, 4:13 Droom (2008).

Zijn voorkeur voor statige traagheid leidde tot het nieuwe, ruim tien minuten durende ‘Endsong’, met het tempo van een begrafenisstoet. Langzame veranderingen in de patronen leiden tot een langdurige geluidsuitbarsting.

Een gierende gitaar tuimelt over een honky-tonk piano in ‘Drone Nodrone’, het enige nummer met een levendig tempo. De vrolijke synthesizermelodie die daartussen weeft, wordt uiteindelijk overstemd door drumgeluid.

Sommige nummers hier zijn topzwaar. Zoals ‘Warsong’, niet alleen vanwege de tekst maar ook vanwege de neerwaartse melodie.

Transparant

Maar ook al klinken de meeste muzikale delen donker, Smith en zijn muzikanten slagen er toch in om hun weefsel transparant te houden. Elke bijdrage lijkt omgeven door ruimte. Hierdoor ontstaat een breed spectrum, een eigen universum met hier en daar een twinkeling in de duisternis – waardoor je je op de beste momenten omarmd voelt.

Hoe gekweld ook, Smith predikt geen negativiteit, maar liefde. Hij legt zijn lot in de handen van tederheid en genegenheid. In ‘And Nothing Is Forever’ pleit hij: “Als je belooft dat je uiteindelijk bij mij zult zijn.”

En merkt op in het ontroerende ‘A Fragile Thing’: “Je kunt niets anders doen dan zingen, deze liefde is kwetsbaar.”

Hij is geen misantroop, je hoort liefde in de teksten, de snik in zijn stem komt voort uit mededogen. Zo kon hij de afgelopen decennia een steunpilaar voor zijn fans worden. Omdat Smith tegelijkertijd een drenkeling en een reddingsboei is.

Het album Liederen van een verloren wereld van The Cure verschijnt 1/10.

Om te delen





E-mail de redacteur