De grote vraag is: is iedereen geschikt als orgaandonor? Volgens Beer zijn veel mensen geschikt als orgaandonor. Ze vertelt: “Een orgaandonatie is alleen mogelijk als iemand overlijdt op de Intensive Care in het ziekenhuis en aan de beademing ligt. Wanneer de behandeling is gestopt, moeten we de werking van de organen kunnen beoordelen. Al deze testen kunnen alleen op de intensive care plaatsvinden, daarom moeten potentiële donoren daar aanwezig zijn.”
Ouders van overleden Tom (14) kozen voor orgaandonatie: ‘Anders was het voor niets geweest’
Operatie
Als duidelijk is dat verdere behandeling zinloos is en zeker is dat de patiënt zal overlijden, worden Beer en haar collega’s ingeschakeld. “We spreken met de familie en doen testen om vast te stellen of de organen geschikt zijn, waarna we een bestand naar Eurotransplant, die de ontvangers anoniem selecteert.” Nadat dit geregeld is, wordt de operatie gepland en uitgevoerd door gespecialiseerde chirurgen.
Als iemand overlijdt op een verpleegafdeling of na een ongeval, komt die persoon niet in aanmerking voor orgaandonatie. “Dit komt doordat organen zonder bloed en zuurstof snel afsterven en dus niet onderzocht kunnen worden. Mogelijk komen zij nog steeds in aanmerking voor weefseldonatie.”
Chronische ziekte
Er zijn nog een aantal belangrijke vragen rond donatie, zoals: spelen tatoeages of chronische ziekten een rol? Volgens Beer kunnen mensen met een chronische ziekte nog steeds geschikt zijn als donor. “Het hangt af van de ziekte die iemand heeft gehad. Bij chronische nierziekten zijn bijvoorbeeld de nieren niet geschikt, maar kunnen organen als lever, longen en hart vaak wel gedoneerd worden.”
Ook bij orgaan- of weefseldonatie vormen tatoeages vrijwel nooit een probleem. “Wij controleren alleen op mogelijke besmettingen als er zeer recent een tatoeage is gezet”, legt Beer uit. En bewerkte huid, dat wil zeggen de huid met de tatoeage zelf, wordt niet gebruikt voor donatie. Leeftijd is ook geen moeilijk obstakel: “Er zijn geen vaste leeftijdsgrenzen. Wij beoordelen altijd de medische voorgeschiedenis en orgaanfunctie. Sommige organen zijn mogelijk minder geschikt op basis van leeftijd, maar dit wordt van geval tot geval bekeken.”
Een voorbeeld van zo’n orgaan is volgens Beer de darm. Meestal wordt dit gedoneerd tot de leeftijd van 50 jaar. “Darmen zijn heel gevoelig en gaan snel achteruit na het overlijden van de donor.” Andere organen, zoals het hart, functioneren vaak minder goed naarmate iemand ouder wordt. Hierdoor is hartdonatie op oudere leeftijd niet altijd mogelijk.
De overleden vrouw van de ambassadeur van Libanon redt twee levens met orgaandonatie
Pakjaar
Er zijn ook mensen die zich als donor hebben geregistreerd en roken. Volgens Beer is dat niet altijd een probleem: “Het hangt ervan af hoeveel iemand gerookt heeft. Wij berekenen dit pak jaren: als iemand een jaar lang elke dag een pakje rookt, is dat 1 pak jaar.
Maximaal zo’n 25 tot 30 pak jaren wordt nog steeds acceptabel gevonden, maar we kijken ook naar andere longziekten. Een 30-jarige die sinds zijn vijftiende een pakje per dag rookt, heeft mogelijk nog steeds geschikte longen. Bij iemand van 70 jaar die al 55 jaar rookt, zijn de longen meestal niet meer geschikt.”
Medisch zinloos
Regelmatig wordt aan Beer en haar collega’s de vraag gesteld of mensen die als donor staan geregistreerd, worden benadeeld in hun behandeling. “Dat klopt absoluut niet.” Beer legt uit dat iedereen in het Donorregister kan aangeven of hij donor wil zijn en wat hij wil doneren. “Artsen krijgen alleen toegang tot het Donorregister als de behandeling medisch zinloos wordt geacht en de behandeling daarom wordt stopgezet”, zegt de orgaandonatiecoördinator.
Tot slot benadrukt Beer dat het belangrijk is dat mensen thuis bespreken wat ze willen: “Als iemand op de IC overlijdt, is het al een verdrietige tijd voor de familieledenen het is fijn om te weten wat hun buurman gewild zou hebben.”
Mats (19) redde na zijn dood vijf levens door orgaandonatie: ‘Van mij mogen ze alles hebben’
