Osman Yousefzada’s nieuwste tentoonstelling stelt koloniale erfenissen in vraag – Nieuws
Osman Yousefzada, een kunstenaar en schrijver, daagt diepgewortelde verhalen over kolonialisme, migratie en ongelijkheid uit door zijn suggestieve en interdisciplinaire praktijk. Geboren in Birmingham, een stad in het Verenigd Koninkrijk met een hoge immigrantenbevolking, en met wortels in de noordwestelijke grensprovincie van Pakistan (nu Khyber Pakhtunkhwa), hanteert hij in zijn praktijk een diep persoonlijke en auto-etnografische benadering. Zijn werk reflecteert op zijn ervaringen als kind van immigranten, met name uit de Bame-gemeenschap (zwarte, Aziatische en etnische minderheden).
Zijn bevraging van de sociale en economische ongelijkheden die onze wereld vandaag de dag vormgeven, is ingekapseld in de vele lagen van zijn oeuvre. Zijn vroegere carrière als modeontwerper die kleding maakte voor Beyoncé, Lupita Nyong’o en Kristen Stewart liet hem kennismaken met textiel als expressief medium. Zijn praktijk verschoof in de loop van de tijd naar textiel- en objectgebaseerde werken waarin de complexere geschiedenis van migratie, uitbuiting en identiteit werd onderzocht.
Yousefzada’s diepe band met textiel komt voort uit zijn vroege kennismaking met de kleermakerij van zijn moeder. Deze basis in textieltradities werd de basis van zijn artistieke taal. Voor Yousefzada is textiel niet alleen esthetisch of functioneel, maar ook drager van herinnering, geschiedenis en identiteit. In zijn huidige tentoonstelling wordt textiel symbolisch voor migratie en arbeid, verweven met persoonlijke verhalen over strijd en veerkracht. Het is precies deze wisselwerking tussen persoonlijk en politiek, een constante in zijn werk, die hij gebruikt om persoonlijke ervaringen met elkaar te verweven en de kijker uit te nodigen de voortdurende implicaties van het kolonialisme op de mondiale machtsstructuren te begrijpen.
Yousefzada, onderzoeker aan het Royal College of Art in Londen en gastonderzoeker aan de Universiteit van Cambridge, is een productief kunstenaar die zijn reeks solopresentaties heeft gehad bij belangrijke instellingen, waaronder het Victoria & Albert Museum, Londen, Fondazione Berengo op de Biënnale van Venetië. en Cartwright Hall Art Gallery, Bradford.
Zijn nieuwste interventie ‘When Will We Be Good Enough?’ is een gedurfd en ambitieus experiment in The Box in Plymouth. Yousefzada combineert objecten uit de collectie van het museum in The Box om institutionele geschiedenis te recontextualiseren. Tussenbeide komend bij het vertellen van historische verhalen onderzoekt hij opnieuw de koloniale erfenis van Groot-Brittannië en de voortdurende impact ervan op het hedendaagse leven in de diaspora. Een centrale installatie van de tentoonstelling omvat drie kleine zwartgeverfde boten, elk met een symbolische lading: ingeblikte mango’s, een keramische klaprooskop en een kast gevuld met flora uit Afrika, Australië en Zuid-Azië. De boten staan symbool voor de koloniale extractie, beladen met goederen die ooit onder uitbuiting werden verhandeld. De zwarte verf, die Yousefzada beschrijft als ‘het zwart van de koloniale extractie’, is een visuele indicator van uitbuiting en bindt deze objecten aan eeuwen van gewelddadige migratie en economische extractie.
Plymouth, met zijn historische associatie met Britse imperiale reizen, versterkt zulke krachtige symbolen. Zoals Victoria Pomery, CEO van The Box, zegt: “Door op deze manier met kunstenaars samen te werken, kunnen we vragen stellen en verhalen op nieuwe en andere manieren vertellen – iets wat van vitaal belang is gezien de complexe geschiedenis van Plymouth.” De lading van de boten – eenvoudig van vorm en toch rijk aan geschiedenis – dient als metafoor voor de met elkaar verweven erfenissen van het kolonialisme en de voortdurende strijd waarmee gemeenschappen in de diaspora worden geconfronteerd. De symboliek, hoewel suggestief, voelt echter vaak gefragmenteerd aan, omdat het samenspel tussen de verschillende objecten een narratieve spanning genereert die op de grens van dubbelzinnigheid kan staan. Hoewel het werk cruciale kwesties aan de orde stelt, voelt het kritische raamwerk af en toe diffuus aan, waarbij het sterk afhankelijk is van het publiek om zelfstandig door de veelheid aan betekenissen te navigeren en deze te synthetiseren, vooral in deze tentoonstelling, waar ondersteunende literatuur ontbreekt.
Eén van de elementen in de tentoonstelling was een tapijt dat in het midden van de galerij lag, geflankeerd door gipsen bustes van moderne techgiganten als Elon Musk, Jeff Bezos en Mark Zuckerberg. Yousefzada noemt hen de ‘belangrijkste uitvinders’ van het digitale heden. Door ze op één lijn te brengen met de koloniale elite uit het verleden, zoals Lord Byron – wiens buste ook in de installatie is opgenomen – wordt een verbinding gelegd tussen de oude en nieuwe elites, waardoor een directe kritiek ontstaat op het voortbestaan van uitbuitende systemen, van imperialisme tot hedendaagse kapitalisme. “Door nieuwe werken van Yousefzada te combineren met zelden getoonde objecten uit de rijke collecties van The Box, wordt een kunstenaar getoond die voorop loopt in de hedendaagse praktijk en wordt het publiek uitgenodigd om deel te nemen aan kritische gesprekken over gedeelde geschiedenis en mondiale dynamiek”, aldus Pomery.
De combinatie van deze figuren met bustes van historische koloniale figuren is provocerend en vestigt de aandacht op de machtsstructuren die de tijd overstijgen. Hoewel deze vergelijking overtuigend is, riskeren ze echter dat de complexiteit van de mondiale macht wordt vereenvoudigd tot gemakkelijk identificeerbare cijfers. De installatie werkt als een kritiek op het hedendaagse kapitalisme en zou een stap verder kunnen gaan in het volledig ondervragen van de systemen die ten grondslag liggen aan de macht van deze figuren.
In dit proces van navigeren tussen zijn eigen, complex geleefde realiteit, komen opgelegde en zelfopgelegde marginaliteit ook voor in het werk van Yousefzada. Zijn eigen biografie dient hier als basis: het kind van immigranten dat een plek in Groot-Brittannië verwerft – vaak onherbergzaam – maar opnieuw vormgegeven als een ruimte waar marginaliteit een vorm van verzet wordt in plaats van louter uitsluiting. Dus fysiek geplaatst in galerieruimtes, letterlijk aan de rand ervan, bevindt zich een reeks objecten en figuren op de drempel – de penumbrale – de potentiële plaatsen voor keuzevrijheid, metamorfose, transformatie en zelfs bevrijding.
Yousefzada’s diep persoonlijke relatie met zijn erfgoed is bepalend voor elk aspect van zijn werk. Zijn Zuid-Aziatische achtergrond en diaspora-identiteit geven de tentoonstelling een emotionele weerklank die specifiek is voor die context. Terwijl de tentoonstelling zijn specifieke ervaring belicht, behandelt deze ook mondiale zaken zoals migratie, koloniale geschiedenis en economische ongelijkheid, waardoor het werk breed relevant wordt.
Zoals Ekow Eshun in het catalogusessay schrijft, opent Yousefzada’s werk nieuwe gebieden in het discours over kolonialisme en het hiernamaals. ‘Wanneer zijn we goed genoeg?’ breidt dit gesprek uit door een aantal verhalen, zowel koloniaal als hedendaags, in het spel te brengen die verweven zijn door objecten, archieven en installaties, hoewel deze ambitie soms het gevoel geeft dat het gefragmenteerd is. De overvloed aan betekenis en symboliek, die soms te tot nadenken stemmend is, kan de kijker overweldigen en de impact van de stukken geheel verwateren.
Osman Yousefzada nodigt ons via zijn artistieke praktijk uit om de marges te heroverwegen als plaatsen van verzet, transformatie en creativiteit, in plaats van als plaatsen van uitsluiting. Het daagt kijkers uit om zich bezig te houden met de veerkrachtige erfenis van het kolonialisme, om kritisch na te denken over waar zij staan in relatie tot deze structuren. Ondanks de uitgestrekte aard van de thema’s stuurt Yousefzada’s verkenning van macht, representatie en keuzevrijheid ons met een luide oproep om ons een andere wereld voor te stellen voorbij de hiernamaals van het kolonialisme, waarin we ons op transformerende manieren volledig kunnen bezighouden met onze complexe geschiedenis.
De solotentoonstelling van Osman Yousefzada is te zien tot en met 9 maart 2025 in The Box Plymouth, Verenigd Koninkrijk.
LEES OOK: