Palestina’s Oscar-inzending toont het leven in Gaza

Een handvol beklijvende beelden verbinden de 22 korte films met elkaar Vanaf Ground Zero, Palestina‘s aangrijpende Academy Award-inzending: het griezelige gezoem van drones die patrouilleren in het luchtruim van Gaza; lichamen gevangen onder stapels puin die ooit drukke wijken bezaaiden; en clusters van tenten waarin mensen worden ondergebracht die gedwongen zijn een rondreis te maken. Deze scènes, die verrassend bekend zijn, zijn een afkorting geworden voor een aanhoudende nachtmerrie. Iedereen die Israëls niet aflatende en escalerende bombardement op Gaza in de afgelopen zestien maanden volgt – of het nu door de ogen is van journalisten als Bisan Owda (die een Emmy won voor haar berichtgeving) of van burgers die om steun vroegen om uit de belegerde enclave te ontsnappen – zal deze beelden herkennen.

Maar ze functioneren anders in Vanaf Ground Zeroeen bloemlezingwerk geproduceerd door de Palestijnse filmmaker Rashid Masharawi en gedistribueerd door Watermelon Pictures. Zij definiëren het leven in Gaza niet. Ze zijn een toegangspunt, een middel waarmee deze filmmakers hun pijnlijke heden verwerken en hoopvolle visies op de toekomst schetsen.

De drie tot zes minuten durende snapshots in deze film waren dat wel in opdracht van Masharawidie kunstenaars uit Gaza vroeg om projecten te pitchen die het dagelijkse leven op Palestijns grondgebied laten zien. Veel van de korte films zijn niet beperkt tot welk genre dan ook en vinden kracht en vrijheid in de vervaagde grenzen tussen verhaal en documentaire. Ze experimenteren met vorm, gebruiken getuigenissen uit de eerste persoon, bijna dagboekachtige getuigenissen of stop-motionanimatie om verhalen over dood, ontheemding en overleving te vertellen.

Dat Vanaf Ground Zero – die is doorgedrongen tot de shortlist met vijftien titels in de internationale speelfilmcategorie van de Oscars – is niets minder dan een wonder. Als het maken van een film onder gelukkige omstandigheden een uitdaging is, kun je je alleen maar voorstellen met welke obstakels filmmakers te maken krijgen die de vernietiging proberen te overleven.

Naast bekende vernietigingsscènes (die enige gelijkenis vertonen met de angstaanjagende beelden in Oksana Karpovychs huiveringwekkende oorlogsdocumentatie over Oekraïne) onderschept)de korte films delen ook het intieme perspectief dat wordt opgedrongen aan degenen die door conflictgebieden navigeren. Zeldzaam is de luchtfoto of het afstandsschot.

Schaal moet intuïtief zijn als de camera dicht bij de hoofdrolspelers blijft in hartverscheurende korte films zoals die van Muhammad Al Sharif Sorry bioscoopwaarin een filmmaker die brandhout nodig heeft zijn toevlucht neemt tot het gebruik van zijn filmklapper; en die van Ahmed Al Danaf Schooldagwaar een jonge jongen naar het graf van zijn leraar reist en studeert in de aanwezigheid van academische geesten. Damo Nidals Alles is in orde volgt een cabaretier die wil douchen voor zijn stand-upset. Tijdens zijn tocht moet hij in lange rijen staan ​​voor water, waarna zijn bad wordt onderbroken door bommen die de aarde laten rammelen.

Nidals film hanteert humor met bewonderenswaardige behendigheid. Gelach – of het nu van het kleine publiek was dat zich verzamelde voor deze comedyshow of van de kinderen in Hana Eleiwa’s Nee – signaleert levens die geleefd worden in weerwil van destructieve krachten.

Water – de schaarste en het belang ervan – komt naar voren als een terugkerend thema in Vanaf Ground Zero. Recent berichten uit Gaza benadrukken de virtuele onbeschikbaarheid ervan en de crises die als gevolg daarvan zijn ontstaan. De personages en onderwerpen in deze korte films wachten altijd op de bron en proberen deze te vinden.

Rabab Khamis’ Recycling is een van de meest invloedrijke benaderingen van dit onderwerp. Het begint met een vrouw die een jerrycan vult bij een waterstation. Ze draagt ​​de zware last terug naar haar huis, een geïmproviseerde flat in een gehavend gebouw. Er is geen dialoog in deze korte film, die documenteert hoe de vrouw een bak met water uitrekt. Ze drinkt ervan voordat ze het gebruikt om een ​​klein kind te wassen en kleren te wassen. Het druipwater van het bad- en waswater wordt uit de grond opgevangen, zodat dit voor het toilet kan worden gebruikt. De rest gaat naar de planten, een kleine verzameling bloeiende vetplanten. De vrouw werkt – met een rustige intensiteit – tegen een soundscape van kinderstemmen en zoemende drones.

Reema Mahmouds Selfie begint met een opname van de Middellandse Zee en eindigt met de filmmaker die een brief in een fles het water in stuurt. Er wordt overal naar de enorme uitgestrektheid verwezen Vanaf Ground Zero – mensen baden in de zee, dartelen in de golven en gaan, wanneer ze kunnen, naar het strand voor een moment van rust.

In Buiten beeldvan Neda’a Abu Hassnah onderzoekt de kunstenaar Ranin Al Zeriei de rest van haar verwoeste atelier. Ze vertelt over geborgen werken, waaronder een afdruk van een schip dat de golven trotseert. “In Gaza is de enige horizon die we hebben de zee”, zegt Al Zeriei. “Zonder dat weet ik niet wat er van ons zou worden.”

De tweede helft van Al Zeriei’s sentiment – ​​“wat zou er van ons worden” – raakt de kern van Vanaf Ground Zero. De film weerlegt de wanhoop door kunst niet alleen te gebruiken om de hedendaagse realiteit te behouden, maar ook om een ​​toekomst voor te stellen. Korte animatiefilms zoals die van Khamis Masharawi Zachte huid en de angstaanjagende Mahdi Kreirah Ontwaken openhartiger omgaan met hoop.

In de film van Masharawi maken kinderen stop-motionanimaties om hen te helpen hun trauma’s te verwerken. Deze kinderen leren hoe ze hun nachtmerrie-ervaringen (ouders die hun familienaam op lichaamsdelen schrijven voor het geval bommen ledematen scheiden) via kunst kunnen doorgeven. Kreirah’s film vertelt het verhaal van een patriarch die uit een coma ontwaakt en ziet dat hij ondanks een aanhoudende oorlog een kind heeft.

Deze optimistische momenten zijn niet geforceerd, noch zijn ze een poging om de hedendaagse hardheid te temperen. Ze maken nieuwe beelden van het Palestijnse leven, beelden die het voortbestaan ​​vieren in plaats van alleen maar de wanhoop te documenteren.