Pianist Bruce Liu: ‘Een topsporter begint op mijn leeftijd aan pensioen te denken, mijn muzikale identiteit begint zich nu pas te ontwikkelen’
Voor Bruce Liu had het anders kunnen aflopen. Een leven als pianist was een optie, maar er waren zoveel andere interesses. En toen won hij in 2021 ineens de eerste prijs op het Chopin Concours in Warschau. Een paar concerten per jaar werden er ineens honderd. “Daarvoor was ik een gewone conservatoriumstudent met een stabiel leven. Mijn dagritme was heel duidelijk. Dat is nog steeds zo, maar nu op een heel andere manier: mijn agenda voor de komende twee jaar staat al vast.”
Als kind overwoog hij een carrière als atleet. Liu: “Ik had tot mijn vijftiende profzwemmer kunnen worden. Ik was daar heel serieus over.” Karten is ook een van zijn grote passies, “maar daar was ik te laat voor. Kartracers beginnen soms al op driejarige leeftijd, zelfs eerder dan de meeste pianisten.”
Ook bij Liu (1997) – kind van Chinese immigranten in Frankrijk, opgegroeid in Canada – kwam de piano relatief laat in beeld. Hij komt niet uit een muzikaal gezin. Het toetsenbord dat hij op zijn achtste kreeg, was vooral bedoeld om hem elke dag twintig minuten bezig te houden. “Ik was een druk kind”, zegt hij via een videogesprek vanuit zijn huis in Montreal. “Ik ben nooit gedwongen om piano te spelen. Ik heb er gewoon plezier mee gehad. Pas toen het serieuzer werd, wilde mijn vader investeren in een akoestische piano.”
Een klein eerbetoon aan die piano, vooruitspoelend naar 2023, hoor je op het eerste studioalbum van Bruce Liu Golven. Naast werken op de vleugel worden zes korte stukken van Erik Satie op een ‘staande’ piano gespeeld – ongebruikelijk voor klassieke pianisten, die vrijwel uitsluitend op een vleugel spelen. “Er is iets huiselijks en ontspannens aan zo’n gewone piano. Klassieke muziek kan soms afstandelijk en subliem aanvoelen, maar dan wel zo rechtop het klinkt alsof er iemand in je woonkamer speelt.
Het was niet de woonkamer van de ouders waar het talent van Bruce Liu voor het eerst werd opgepikt. Hij volgde les, maar was aanvankelijk geen bijzondere leerling, vertelt hij. “Mijn ontwikkeling verliep heel geleidelijk. Vanaf mijn veertiende, vijftiende ging ik meedoen aan concoursen, en dan ga je steeds uitdagender repertoire studeren. Dan kun je opeens dezelfde stukken spelen als je idolen.”
Wat neem je mee op tournee?
Liu leerde hoe het werkt in een wedstrijd van een expert. In Montreal studeerde hij piano bij Dang Thai Son, zelf winnaar van de Chopin Competitie in 1980. Naast muzikale vaardigheden leerde hij hem ook de fijne kneepjes van het reizende concertpianist zijn. “We hebben veel over praktische zaken gesproken. Wat moet je meenemen als je op tournee gaat? Dat soort dingen zou je eigenlijk op het conservatorium moeten leren. Niemand vertelt je daar bijvoorbeeld hoe je moet omgaan met een jetlag, ook al kan dat een optreden compleet veranderen. Of hoe geef je een interview? Al die logistieke aspecten zijn behoorlijk uitdagend.”
Sinds zijn doorbraak in 2021 ontsnapt hij niet aan de concertpraktijk. “Het lastige van dit vak is dat alles zo ver van tevoren gepland is. Ik ben al bezig met wat ik in 2027 ga spelen, terwijl je natuurlijk niet weet hoe je je dan voelt. Dit geldt ook voor het maken van opnames. Je moet gewoon die creatieve vonk hebben tijdens die vijf dagen in de studio.”
Gelukkig vindt Liu de opnamestudio een prettige omgeving. “Voor sommige kunstenaars is het een marteling. Je mist de sfeer en spanning van een concertpubliek, maar ik houd wel van het rustige, rationele vakmanschap in de studio. Dat keer op keer afspelen, terugluisteren en iets nieuws uitproberen. Je kunt wat meer spelen met de artistieke vrijheden die je neemt
zou niet naar een concert durven.”
Deze maand verscheen het tweede studioalbum van Bruce Liu, een opname van Tsjaikovski’s ‘The Seasons’. Twaalf miniaturen – één voor elke maand van het jaar – waarin de componist het Russische plattelandsleven tot leven brengt. Geen standaard virtuoos repertoire, maar gecomponeerd voor goede amateurpianisten. Het wordt daarom niet vaak integraal geïmplementeerd. “Tsjaikovsky blinkt niet uit als componist voor solopiano”, geeft Liu toe, “maar je herkent veel van zijn kernrepertoire: balletmuziek, folkloristische invloeden en soms zelfs een beetje van de schittering uit zijn pianoconcerten. De muziek is heel sfeervol, heel poëtisch. Je hoort Tsjaikovski op zijn meest intieme manier.”
Zomervakantie
Liu brengt deze week ‘The Seasons’ naar het Concertgebouw in Amsterdam, waar hij te zien is in de serie Grote Pianisten. In het recital deelt hij de set in tweeën: eerst de maanden januari tot en met juni, daarna nog enkele andere werken, en pas na de pauze de maanden tot en met december. “Iedereen heeft een zomervakantie nodig”, lacht hij, “Scriabins ‘Vierde pianosonate’ is een beetje een wilde excursie.”
Op het programma staan verder werken van Mendelssohn en Prokofjev. Opvallend afwezig is de muziek van Chopin, die Liu’s internationale doorbraak markeerde en waarmee hij sindsdien vaak wordt geassocieerd. “Ik ben nog steeds erg aan het ontdekken welke componisten goed bij mij passen en welke stijlen ik verder wil verkennen. Een topsporter begint op mijn leeftijd na te denken over zijn pensioen, maar als artiest begint mijn muzikale identiteit zich nu pas te ontwikkelen. Met elk concertseizoen leer je jezelf beter kennen.”
“Er zijn ook stukken van Chopin waar ik mij nog niet prettig bij voel. Zijn oeuvre varieert sterk. Als we aan Chopin denken, denken we altijd aan melancholiek en mooie melodieën, maar op het concours in Warschau speelde ik bijvoorbeeld werken uit zijn beginperiode, uit de tijd dat hij nog een feestbeest was. Dat biedt een heel andere kijk op Chopin.”
“En bij de Mazurka’s denk ik: óf je kunt er iets mee, óf het gebeurt nooit. Mozart daarentegen lijkt mij vooral geschikt voor kinderen, of voor oudere pianisten. Tussendoor raken we vaak te veel verstrikt in de hectiek van het leven. Als volwassenen maak je de zaken zo complex dat je uit het oog verliest wat echt essentieel is. Dat werkt niet met muziek van zo’n pure en simpele schoonheid.”
Wat staat er nog meer te wachten? “Dat weet ik nog niet precies. Misschien een opname van Tsjaikovski’s ‘Pianoconcerten’. Uiteindelijk hoop ik ook bij Brahms en Schumann terecht te komen.” En wie Bruce Liu wil horen schitteren in Chopin hoeft niet lang te wachten: in het voorjaar toert de Canadees met Amsterdam Sinfonietta door Nederland met een arrangement van het ‘Tweede Pianoconcert’.
