Regisseur Boudewijn Koole paste ‘Hokwerda’s Kind’ aan de huidige tijd aan: ‘Jarenlang waren we volkomen blind voor vrouwenhaat in de kunst’

Regisseur en scenarioschrijver Boudewijn Koole (59) heeft door zijn verfilming van de roman absoluut geen moeite met ‘de huidige tijd’ Hokwerda’s soort (2002) klappen. Hij liet het vallen tijdens een gesprek over zijn verfilming naar aanleiding van een Instagram-post van Rifka Lodeizen. De actrice, die niet in Koole’s film voorkomt, verdedigde vurig de bewerking van de vrouwelijke hoofdpersoon uit het boek, nadat ze de reacties “lauw” vond. Deze krant omschreef de film als “Hokwerda’s kind licht”.

De hoofdpersoon uit Oek de Jongs bestseller is immers merkbaar van karakter veranderd. Zowel in boek als film gaat voormalig topsporter Lin een relatie vol intense seks, geweld en dominant gedrag aan met de onvoorspelbare Henri. Net als De Jong zijn Lin en Henri beiden psychisch beschadigd door hun jeugd. Maar waar Lin in het boek vaak angstig en nederig is, blijkt ze in de film weerbarstiger en gelijkwaardiger te zijn dan haar minnaar. En ze is niet langer iemand die zich terloops laat verkrachten. Lodeizen prees de verandering, ze “wil geen films meer zien over vrouwen die vrijwillig worden onderworpen en gedomineerd.”

Lees ook

de recensie: Drama ‘Hokwerda’s Kind’ is een geloofwaardige, maar luchtige versie van het boek

Boekaanpassingen veroorzaken altijd discussies; wat heeft een filmmaker verwijderd, wat is er gebleven? Tegenwoordig rijst de vraag in hoeverre de plot en karakters terecht zijn aangepast aan de huidige tijdgeest. Ook in de recente verfilming van Arthur Japins Een prachtig gebrek (2003) is de vrouwelijke hoofdpersoon minder passief. En de komende verfilming zal met argwaan bekeken worden Joe Speedboot (2005); Vorige maand kreeg het boek zware kritiek van schrijver Uschi Cop vanwege “kartonnen vrouwelijke karakters” en “slut shaming”.

Turks Fruit

Aan het aanpassen van Lin’s persoonlijkheid ging een turbulent proces vooraf, vertelt Koole in het kantoor van zijn producer Witfilm, tussen de vitrines op de Amsterdamse rosse buurt. Zeven jaar geleden besloot de regisseur dat hij wilde samenwerken met Oek de Jong, omdat hij hield van ‘de diepgang van de personages’ in zijn literatuur. De romanschrijver vroeg toen of Koole Hokwerda’s soort wilde er een film van maken, de rechten werden vrijgegeven.

Koole herlas de bestseller. Tijdens de proloog, waarin Lin’s vader Hokwerda haar als kind herhaaldelijk in een greppel gooit en zij naar zijn aandacht verlangt, realiseerde hij zich dat het boek aansloot bij thema’s uit zijn eerdere werk, zoals ouder-kindrelaties en de dood.

Tegelijkertijd merkte hij tijdens het herlezen dat zijn mening was veranderd. Toen hij het boek twintig jaar geleden las, had hij bijvoorbeeld niet gemerkt dat Lin na haar eerste date met Henri door hem wordt verkracht. “De eerste keer was ik helemaal betrokken bij hoe Lin de dingen ervaart. Door haar problematische jeugd beschouwt ze dat moment niet als een verkrachting, maar dat is het wel.

“We waren allemaal jarenlang volledig blind voor vrouwenhaat in de kunst. Zo vond ik de artiest gespeeld door Rutger Hauer Turks Fruit tientallen jaren inspirerend. Ik zag de film als tiener en trouwde later op de fiets in Amsterdam. Toen ik het onlangs met een Israëlische vriend bekeek, moest ik het na een kwartier uitzetten, ik schaamde me vreselijk.”

Koole was het met De Jong eens dat hij zijn boek niet letterlijk zou verfilmen en besloot commentaren en de ‘onderbuikgevoelens’ van jongere vrouwen, zoals hoofdrolspeelster Sanne Samina Hanssen, zeer serieus te nemen.

Na een ruwe eerste versie van het scenario verwijderde Koole veel van de expliciete seks en geweld in het boek. “Want seks en geweld in film voelen al snel als een trucje: je hebt meteen de aandacht, maar wel op een heel makkelijke manier.” Een extra reden voor minder expliciete seks: volgens Koole willen jongeren het niet meer in films. “Ik ben opgegroeid in de jaren zeventig en wij vonden het bevrijdend om het in de bioscoop te zien, maar voor de jongeren van nu is dat niet meer nodig, zij associëren het met porno.”

Koole verwijderde ook het bijvoeglijk naamwoord “bang” en de synoniemen ervan uit de beschrijvingen van Lin, ook al zijn ze alomtegenwoordig in het boek. “Mijn geliefde wees me er ook op dat Lin zo vaak angstig is in mijn eerste scenarioversie.” Door deze karaktereigenschap te verwijderen moesten talloze scènes herschreven worden. Maar volgens Koole maakte het de film spannender: de uitkomst van het ‘machtsduel’ dat zich afspeelt tussen Henri en Lin is minder zeker.

Het scenario bleef evolueren tijdens het filmen. Zo moest een cruciale scène op het laatste moment volledig herschreven worden. In eerdere edities van het boek verlaat Henri Lin tijdens een nachtelijke ‘baan’ op een schip met een ‘Afrikaan’ die haar verkracht. Koole wist bij het herlezen al dat hij die scène wilde filmen zonder karakter van kleur en fysiek seksueel geweld. “In het boek praat Lin achteraf slechts zelden expliciet over de verkrachting. In een film kun je zoiets niet negeren en het zou de tweede helft volledig domineren. Terwijl ik de kijkers vooral wilde laten nadenken over waarom Henri haar in zo’n situatie achterlaat.”

In het scenario van Koole werd Lin met geweld uitgenodigd voor seks door een kennis van Henry terwijl ze aan het wachten was. De keuze om hierop te reageren was aan haar. Koole: “Maar tijdens de opname merkte Sanne op dat de Lin uit mijn scenario in die situatie gewoon weg zou lopen en ik stemde toe.” Koole stopte volledig met de dure nachtelijke opnames. “En ik ging apart zitten met mijn assistent-regisseur en de acteurs om het script te herschrijven.” Uiteindelijk kwam Koole uit bij een scène waarin Lin op het schip blijft omdat ze zich ‘gezien’ voelt door haar latere aanvaller, en wat volgt is eerder psychologisch dan fysiek geweld.

Collectieve kunstvorm

Zou het niet makkelijker zijn geweest als een vrouwelijke maker deze film had gemaakt? De recensent in deze krant schreef: “Semi-mystiek vrouwelijk masochisme is moeilijk te filmen door een man in 2024: de tijd van Hanekes De pianist (2001) en von Triers Het breken van de golven (1996) ligt achter ons.” Halina Reijn scoorde daarentegen goed op het Filmfestival van Venetië met een sterk vrouwelijk karakter dat ervan geniet gedomineerd te worden tijdens de seks.

Koole benadrukt dat Lin naar zijn mening geen sadomasochistische neigingen heeft, zoals karakters in de genoemde titels. Volgens hem is dat al vaak genoeg gebeurd, zijn verhaal gaat over iets anders, over hoe Lin ‘Hokwerda’s kind’ is en blijft.

“Maar ik begrijp de positie van mensen als Joey Soloway (maker en regisseur van de serie Transparant) dat mannen geen verkrachtingsscènes meer mogen filmen. Ik zie ook hoe slecht en gedachteloos zulke scènes vaak aan scripts worden toegevoegd. Tegelijkertijd vind ik het ook een uitdaging om een ​​film te maken over een personage als Lin in deze tijd, als man van een bepaalde leeftijd.”

Koole noemt het ook “een uitdaging waar hij voor staat” en “spannend” om zijn visie op het verhaal te combineren met de meningen van mensen die “sommige dingen duidelijker zien”. Koole: “Ik zie filmmaken als een collectieve kunstvorm. Als ik een verhaal maak over een jonge vrouw, geloof ik dat jonge vrouwen invloed moeten hebben.”

Hoewel het geen gemakkelijk proces was – Koole omschrijft de nacht, waarin vijftig cast- en crewleden stonden te wachten tijdens het herschrijven, als “de slechtste ervaring in mijn regiecarrière” – is hij tevreden met het eindresultaat en blijft hij achter zijn plannen staan. werkwijze. “Er is de laatste jaren veel meer bewustzijn gekomen over de vertegenwoordiging van vrouwen, maar tegelijkertijd zie je bij influencers als Andrew Tate een enorme angst voor verandering.” Ook vindt hij het belangrijk dat we meer vrouwen zoals Lin zien. “Dus ik denk dat het absoluut geen reflex is om, als je de ziel van het boek bewaakt, een personage in deze tijd zo sterk neer te zetten.”

Om te delen





E-mail de redacteur