Rickrollen, Baby Shark en MrBeast: YouTube bestaat 20 jaar

“Het coole aan olifanten is dat ze echt heel lange slurven hebben.” Met die inspirerende woorden werd bijna 20 jaar geleden een van de populairste sites ter wereld afgetrapt. YouTube ging op Valentijnsdag 2005 live, maar de eerste video werd pas twee maanden later geüpload. Mede-oprichter Jawed Karim deed daarin kort verslag van een bezoekje aan de dierentuin in San Diego. Naar de maatstaven van nu is het een saaie video:

Karim bouwde de site samen met mede-oprichters Chad Hurley en Steve Chen om het voor gewone internetgebruikers mogelijk te maken filmpjes te delen: privébeelden, maar ook belangwekkend nieuwsbeeld zoals de Super Bowl of de grote tsunami van 2004. Het bleek een gouden zet: YouTube groeide in 20 jaar uit tot een van de meest bezochte sites ter wereld. Een greep uit belangwekkende en opvallende momenten:

Al na een paar maanden werd YouTube miljoenen keren per dag bezocht. Populaire content in de beginfase waren sketches uit komische tv-programma zoals Saturday Night Live, die door kijkers zelf werden geüpload. Een sketch als Lazy Sunday van The Lonely Island kreeg op die manier miljoenen nieuwe kijkers, buiten het reguliere tv-publiek om:

TV-zender NBC greep in 2006 in tegen wat het bedrijf zag als inbreuk op het auteursrecht en liet de illegaal geüploade video’s later vervangen door eigen versies. Maar toen had YouTube al ruimschoots zijn bereik vergroot. Tech-gigant Google had zijn ogen laten vallen op de start-up en lijfde het bedrijf in de herfst van 2006 in voor 1,65 miljard dollar.

Vlak voor Kerst datzelfde jaar riep Time Magazine ‘You’ uit tot persoon van het jaar, in plaats van de traditionele politicus of andere notabele die zijn of haar stempel op het nieuws had gedrukt. Met ‘You’ werden alle gewone mensen bedoeld die via sociale media als Facebook of MySpace hun stem lieten horen, of bijdroegen aan Wikipedia, maar de vormgeving van het tijdschrift verwees onmiskenbaar naar YouTube:

Een van de eerste opvallende internettrends die geboren werd op YouTube, is het rickrollen: een op eerste gezicht bloedserieuze hyperlink verspreiden, die pas na aanklikken blijkt te leiden naar Rick Astley’s hit Never Gonna Give You Up uit 1987. Waarom Rick Astley? Waarom niet! Het leverde de wat vergeten Britse zanger in ieder geval een heropleving in zijn carrière op, die tot vandaag voortduurt:

Gebruikers die video’s uploaden kunnen al sinds 2007 meedelen in de advertentie-inkomsten van YouTube, als ze maar genoeg kijkers trekken. Een van de mensen die daar het beste gebruik van weet te maken is de Amerikaan Jimmy ‘MrBeast’ Donaldson, die in 2012 begon met het uploaden van simpele filmpjes over computerspellen zoals Minecraft:

De meest bekeken video ooit werd in de zomer van 2016 geüpload door het Zuid-Koreaanse mediabedrijf Pinkfong, dat vooral liedjes en filmpjes maakt voor baby’s en peuters. Wat het liedje zo bijzonder maakt is moeilijk te zeggen, maar Baby Shark is inmiddels meer dan 15,6 miljard keer bekeken:

Google blijkt niet te beroerd om ideeën te jatten van concurrenten die bepaalde dingen beter doen. In 2020 lanceert het bedrijf Shorts, verticale video’s die niet langer dan 3 minuten duren, om de strijd aan te gaan met het snel opgekomen Chinese bedrijf TikTok. Dat bedrijf wordt er niet mee uit de markt gedrukt, maar YouTube is met deze shorts alsnog zo succesvol dat deskundigen zich zorgen gaan maken over de verslavende werking van deze korte snackvideo’s op jongeren.

Van de NOS is vooral het Jeugdjournaal populair: het programma ging al in 2009 van start op YouTube, en het kanaal groeide uit tot het populairste van de NOS, met zo’n 867.000 abonnees. De populairste video van de hele NOS is ook van het NOS Jeugdjournaal, deze video over het leven van de Nederlandse prinsessen, uit 2017: