Robbie Williams wilde even vergeten worden, maar keert terug met film over zichzelf (als aap)
Een kwartier met Robbie Williams: je weet niet of je er een recensie of een interview van moet maken. Deze dinsdagavond geeft hij een sfeervol optreden in het Amsterdamse hotel The Grand. Hij grijnst, maakt grapjes en verbreekt nooit het oogcontact – zijn gesprekspartner is niet alleen een interviewer, hij is de interviewer. Met zijn kuif omhoog als een monoliet, zijn rug recht en een glinsterend kruis dat aan zijn lage V-hals bungelt, is het alsof je een uitdrukkelijk Madame Tussauds-beeld ontmoet.
Voor aanvang van het gesprek maakt Williams een selfie met de vertrekkende journalist. Gebeurt dat vaker: journalisten die met hem op de foto willen? “Ja, altijd. Wat bedoel je met: normaal gesproken doen jullie dat niet? Hij slaat – de letters LOVE zijn op zijn knokkels getatoeëerd.
Williams is weer wereldberoemd. Twaalf jaar na zijn laatste nummer één-hit (‘Candy’) kreeg hij binnen anderhalf jaar een documentaire, een kunsttentoonstelling in het Moco, en nu een biografische speelfilm: Beter mens. ‘Een renaissance’, noemt hij het. “Het universum heeft besloten dat dit het moment is. Mensen willen mij weer omarmen.” Hij spreidt zijn armen en lacht: “En ik ben klaar om omhelsd te worden.”
De première is later op de avond Beter mens in Pathé Tuschinski. Beginnend met de opkomst van Williams eind jaren negentig, door zijn drugsverslavingen, en eindigend met zijn recordbrekende optreden in Knebworth, waar hij in drie dagen tijd voor 375.000 mensen optrad. Hij noemt het zijn “favoriete film ooit” en belooft die avond bij de première in Pathé Tuschinski: “Het enige dat je niet zult zien zijn mijn aambeien.”
aap
Het is logisch dat Williams een biofilm krijgt. Nu kinderen uit de nullen Toen ik opgroeide, is de nostalgie naar de hoogtijdagen van Williams volwassener geworden. En dan is het ook de tijd van muziekbiografieën: Bob Dylan, Bruce Springsteen, alle Beatles krijgen er binnenkort ook één.
Maar Williams’ film is uniek: Williams is een computergeanimeerde aap in de film (gespeeld door Jonno Davies). Een onwerkelijk beeld, vooral omdat de overige personen in de film door echte acteurs worden gespeeld – Williams deelt in Tuschinski ook bananen uit.
In elk interview geeft hij een andere verklaring voor zijn apendom. Mensen geven meer om dieren dan om mensen, zegt hij De Bewaker. Hij beschouwde zichzelf altijd als onderontwikkeld (YouTube), zag zichzelf als een dansende aap (Verscheidenheid), of deed het zo dat iedereen zichzelf in hem kan herkennen (de Volkskrant).
Tijdens dit gesprek: “In Engeland, als je brutaal [ondeugend, brutaal] jij bent, dan ben jij één brutale aap. Als er een foto van is brutaal stond in het woordenboek, en toen was het een foto van mij. Ik kan het niet helpen! Dus werd ik een chimpansee. Dat is waar jij het meeste op lijkt als persoon. Maar eigenlijk dacht ik eerst aan een baviaan. Ik had vroeger een geweldige kont, weet je.
Dat is alles wat Williams hoefde te doen om beroemd te worden: pronken, een beetje maar brutaal doen, zegt hij. “Dankzij talent ben ik niet zo ver gekomen. Dat had er niets mee te maken. Het was compleet persoonlijkheid. Sommige mensen reageren daar goed op. Anders was ik waarschijnlijk een zeer onsuccesvolle drugsdealer geworden.
“Er was toen nog geen YouTube. Als ik nu jong was, zou ik er een hebben maker van inhoud Zijn. Dat is een meer democratische kans op roem.”
Beter mens is een tranentrekker. Waarin drugsverslaving, zelfmoordgedachten en een gedwongen abortus voorkomen en ‘My Way’ tweemaal wordt gezongen.
Het thema is Williams’ paradoxale band met roem. Zijn levensbloed en gif. Op zestienjarige leeftijd zien we hoe hij zich in boyband Take That charmeert. Maar na vier jaar maakt hij zichzelf onmogelijk met zijn drugsgebruik en ego. Solo wil hij bewijzen dat hij de ster is, en niet Take That-frontman Gary Barlow. En hij doet het. Maar hij heeft meer medicijnen nodig dan ooit om de druk aan te kunnen.
Hij had ook een moeilijke relatie met de pers. Hij gebruikte het om zijn persoonlijkheid te laten zien – zoals hij nu doet, tijdens het interview. Het gaat niet alleen om het uitwisselen van informatie; Williams laat zijn persoonlijkheid zien. Af en toe lachen de pers en de getatoeëerde Williams-entourage om zijn grappen. Maar hij verbreekt het oogcontact niet: als je naar je aantekeningen kijkt, bewegen zijn ogen, hij wendt je blik weer van de pagina af. Maar hij had ook voortdurend ruzie met de pers. Hij kampeerde ‘24/7’ voor zijn ouderlijk huis, kocht vrienden om en luisterde hem zelfs af, zegt Williams. “Niet alle pers is kwaadaardig. Maar een deel van de pers maakt van jouw trauma een verdienmodel. Ze lieten me mijn ergste momenten zien, want dan kochten mensen kranten.”
Schurk
In Beter mens het is ook Williams die in een slecht daglicht komt te staan. In de ruzies tussen hem en Barlow, manager Nigel Martin-Smith en vriendin Nicole Appleton is hij doorgaans de dader. Het dieptepunt is wanneer Williams heroïne in het toilet injecteert gedurende de dag een ruzie met Appleton.
Een andere slechterik in de film is de vader van Williams. Peter Williams – bekend als kunstenaar Pete Conway – laat hem Sinatra zingen in bars en bejaardentehuizen. Pas als Robbie een ster is, zal hij bij ons op de stoep staan.
“Ja, ik ben de slechterik in de film”, beaamt Williams. “Dat komt deels ook omdat alleen ik legaal de slechterik kan zijn. [Vóór de opnames voerde Williams nog aanpassingen in het scenario door, op verzoek van Take That-leden.] Ik mag de andere schurken nu ook niet noemen. Ik wil ze niet in de problemen brengen. Of ikzelf.”
“Mijn vader is een beter persoon dan in de film. Hij is lief, charismatisch, gemakkelijk in de omgang, gemakkelijk om van te houden. Charmant… Maar om het scenario vooruit te helpen, moesten we hem in een minder gunstig daglicht stellen. Dat merkte ik pas toen ik de film zag. Daar heb ik spijt van.”
Zijn vader is nu 75 en heeft Parkinson. Hij heeft de film nog niet gezien. ‘Maar ik kan hem niet tegenhouden. Hij zal het waarschijnlijk zien als de film op streaming komt.
Williams wil graag dat de rest van de wereld de film ziet. Hij omschrijft zichzelf als een ‘professionele aandachtzoeker’. “Het is bijzonder wat er gebeurt. Deze film herinnert mensen eraan dat ik besta. Dat zijn ze vergeten. Niet bij concerten: ik speel nog steeds in volle stadions. Maar mensen vragen mij vaak of ik nog muziek maak. ‘Ja, ik maak nog steeds muziek, Jij kut!’ Ik heb deze film in Dubai gezien. Toen vroeg een man die ik net had ontmoet: “Mis je het?” Ik: ‘Wat?’ Hij: ‘Zing!’ Rot op!”
Ook Williams wilde even vergeten worden, maar nu is hij klaar om zijn roem te hervatten. Beter mens hij ziet het als zijn meest veelbelovende optie.
“Er schuilt schoonheid en veiligheid in alomtegenwoordigheid. De vorige keer kon ik er niet van genieten omdat ik mentaal niet gezond was. Dus ik wil het graag een keer meemaken’de man‘zijn en gelukkig zijn.
“Ik ben niet bang voor de pers. Want er zit geen verhaal in: ‘Tevreden man in een gelukkig huwelijk’. Zolang ik mijn lul in mijn broek houd en geen drugs gebruik, gaat het prima. De beste verdediging is een saai dagboek.”
De tijd is om. Williams staat op en biedt opnieuw die liefdesvuist aan. ‘Wil je niet met mij op de foto? O, kom op! Je kunt nu echt geen ‘nee’ zeggen!” Charmeprestatie succesvol. Vijf ballen.
Gekke achtbaan met Robbie Williams als aap
Om maar met de deur in huis te vallen: popster Robbie Williams (1974) in de nieuwe biopic Beter mens het laten spelen door een CGI-chimpansee is niet alleen een gek, maar ook een briljant idee van regisseur Michael Gracey. Natuurlijk was het niet alleen maar een idee, de aap is een drievoudige metafoor. Williams noemde zichzelf in talloze interviews een ‘performing monkey’, een aap aan een stok: aangekleed en geketend, een braaf schouwspel. Alleen braaf, dat was niet bepaald het jongste lid van boyband Take That. Hij was nog een jonge tiener toen hij in 1990 in de boyband werd gecast, en niet veel ouder toen hij eruit werd gezet wegens wangedrag. Zijn succesverhaal is een furieuze mix van talent, bravoure, verslavingen en mentale problemen, helaas een constante in het leven van te veel muzikanten. Dan komt de tweede aap uit de mouw: die van de zelfhaat, de lelijke aap die Williams in de spiegel zag – en die hem vanuit het publiek in de film boos blijft aankijken. En dan is er nog de ‘aap op zijn schouder’, junkiejargon voor het verslavingsdier dat gevoed moet worden.
Beter mens volgt zijn 35-jarige carrière langs muzikale hoogtepunten en wanhopige drugsvalleien; degenen die zich willen verdiepen in details, kunnen de raadplegen vierdelige Netflix-documentaire. Maar jongen, hoe laat Beter mens we voelen hoe het is om de zoon te zijn van een mislukte charmezanger, die de liefde van zijn vader opeist door beter te willen zijn dan Frank Sinatra, Dean Martin en Sammy David Jr. samen. Hoe de film ons in de huid laat kruipen van iemand die vol faalangst en behoefte aan assertiviteit eindeloos op brute en brutaal eerlijke teksten hamert en avond na avond met de moed van de wanhoop het podium betreedt. Die naar eigen zeggen altijd de boef bleef die hij was toen hij zijn eerste successen vierde, omdat je als kinderster simpelweg niet de kans krijgt om volwassen te worden. En hoe ervaren we de euforie van zijn signature nummer ‘Let Me Entertain You’. Het is allemaal grappig en bombastisch en vaak veel te lang uitgesponnen. Maar wat een achtbaan van emoties.
Dana Linssen
