Terwijl de oorlog in Oekraïne escaleert, dringt Zelenski aan op een ‘rechtvaardige vrede’

Duizend dagen na het begin van de grootschalige Russische invasie in Oekraïne gaat het internationale gesprek over de oorlog twee kanten op. Met de komst van Noord-Koreaanse soldaten aan het front heeft de oorlog een nieuwe, onheilspellende mondiale dimensie gekregen. Tegelijkertijd heeft de verkiezing van Donald Trump geleid tot gesprekken – voor en achter de schermen – over mogelijke onderhandelingen en vredesscenario’s.

De Oekraïense president Zelenski markeerde de duizendste oorlogsdag met onder meer een korte videoboodschap voor het Europees Parlement. Hij herhaalde zijn hoop dat de oorlog in 2025 zal eindigen, maar waarschuwde dat Vladimir Poetin niet op eigen kracht vrede zal sluiten, maar tot een ‘rechtvaardige vrede’ moet worden gedwongen. De laatste tijd is de druk op Kiev om te onderhandelen toegenomen, ook al heeft Rusland ongeveer 20 procent van het Oekraïense grondgebied bezet.

In zijn korte toespraak waarschuwde Zelenski ook dat Noord-Korea meer troepen naar Rusland zou kunnen sturen. “Poetin heeft nu 11.000 Noord-Koreaanse soldaten naar de Oekraïense grens gebracht, wat zou kunnen toenemen tot 100.000.”

‘Directe dreiging’

Met de komst van Noord-Koreaanse soldaten is het duidelijk geworden dat de oorlog van Poetin gevolgen heeft gehad in de Indo-Pacific. De deelname van Noord-Korea roept ook opnieuw vragen op over de rol van Iran en China. “Het verschrikkelijke feit is dat vier landen samenwerken”, zegt NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte, al is het hem niet altijd helemaal duidelijk hoe de coördinatie in zijn werk gaat. Rutte nam dinsdag deel aan een bijeenkomst van de Europese ministers van Defensie waar mogelijkheden voor uitbreiding van de steun aan Oekraïne werden besproken.

De steun die Poetin krijgt is niet gratis, benadrukte Rutte tegenover journalisten. “Poetin moet daarvoor boeten. Bijvoorbeeld door Noord-Korea te voorzien van rakettechnologie. Dat is niet alleen een directe bedreiging voor ons, maar ook voor Zuid-Korea, Japan en zelfs voor de continentale Verenigde Staten. Rusland compenseert Iran met geld, geld dat de bondgenoten van Iran in het Midden-Oosten ten goede komt en Iran in staat stelt te doen wat het doet. Er is dus sprake van een mondiaal effect.”

Rutte liet zich niet meeslepen in reflecties over de onderhandelingen. ‘Laten we onze ogen op de bal houden’, zei hij. “We moeten gefocust blijven en er alles aan doen om Oekraïne te blijven steunen, zodat Oekraïne die strijd kan voeren. En al die speculaties over wat er daarna komt: er is maar één orgaan dat over onderhandelingen kan beslissen en dat is de huidige regering in Kiev.”

Rutte vertelde de ministers dat de Europese defensie-industrie een impuls moet krijgen en dat de Europese landen zich voorbereiden op defensie-uitgaven die de huidige NAVO-norm van 2 procent van het bruto binnenlands product overschrijden.

Lees ook

Duizend dagen oorlog in Oekraïne in vijf grafieken en twee kaarten

Bufferzone

Sinds de Amerikaanse verkiezingen wordt er veel gespeculeerd over mogelijke onderhandelingen. De beoogde vice-president van Trump, JD Vance, heeft voorgesteld de gevechten te bevriezen, een bufferzone in te stellen langs de wapenstilstandslijn en Oekraïne voorlopig niet toe te laten tot de NAVO. Dergelijke scenario’s zijn moeilijk in Kiev.

“We zullen onze soevereiniteit, onze veiligheid of de toekomst van Oekraïne niet verhandelen”, zei Zelenski dinsdag tijdens een toespraak voor het parlement in Kiev. “Wij zullen het recht van Oekraïne op zijn grondgebied niet opgeven. Wij zullen ook op rationele wijze de rechten van onze staat garanderen. We moeten verstandig handelen.”

Ook al zijn de plannen van de nieuwe Amerikaanse regering nog uiterst vaag, inmiddels zijn er in Europa discussies begonnen over een Europese rol in een wapenstilstand. Dat heeft de Estse minister van Buitenlandse Zaken Margus Tsahkna gezegd Financiële tijden dat Europa bereid moet zijn soldaten in Oekraïne te stationeren ter ondersteuning van een vredesplan van Trump. Internationale vredestroepen moeten langs elke bufferzone worden gestationeerd. De VS hebben ook gesuggereerd dat Europa hiervoor zorg moet dragen.

Eén variant is dat Oekraïne wordt gesteund door een coalitie van bereidwilligen, onder leiding van Polen en de Joint Expeditionary Force, waartoe ook Nederland behoort. De JEF is een defensiepartnerschap van landen in Noord-Europa onder leiding van Groot-Brittannië, dat een voortrekkersrol speelt op het gebied van militaire steun aan Oekraïne. Volgens Tsahkna zouden ook Frankrijk en Duitsland zich bij zo’n coalitie moeten aansluiten.

Atacs

Ondertussen escaleert de oorlog. Volgens onbevestigde Russische berichten heeft Oekraïne een aantal Amerikaanse langeafstandsraketten afgevuurd op doelen in Rusland. Rusland beweerde dinsdag dat het vijf van de zes supersonische kruisraketten in de Bryansk-regio had neergeschoten.

De inzet van langeafstandswapens in Rusland was lange tijd een vurige wens van Oekraïne, maar werd door Biden tegengehouden uit angst voor escalatie. Poetin reageerde op berichten in de media over de vrijgave van de wapens met een aanpassing van de Russische nucleaire strategie. Formeel kan een aanval met conventionele wapens op Rusland nu ook een reden zijn om kernwapens in te zetten. Dit was voorheen mogelijk, maar alleen als het voortbestaan ​​van Rusland op het spel stond.

De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock (Groenen) zei dat ze zich niet liet intimideren door Russische nucleaire ‘dreigingen’. “Poetin speelt met onze angst. Hij is daar niet 1000 dagen geleden mee begonnen, maar in 2014. Duitsland heeft toen de fout gemaakt zich door die angst te laten intimideren.”

Baerbock was in Warschau waar ministers van een aantal grote Europese landen het erover eens waren dat Europa “groots moet handelen en denken” als het om zijn eigen veiligheid gaat.

Lees ook

‘Er zijn genoeg signalen om hoopvol te zijn over wat Trump voor Oekraïne kan doen’

Om te delen





E-mail de redacteur