Trauma doet pijn en vooral op oudere leeftijd, blijkt uit onderzoek

Traumatische ervaringen hebben impact op een mensenleven. Trauma kan namelijk fysiek en mentaal pijn doen, blijkt uit onderzoek. En kennelijk wordt die pijn in latere stadia erger. „Trauma’s gaan ‘onder je huid zitten’.”

Veel mensen maken een traumatische gebeurtenis mee. Dat kan van alles zijn. Misbruik, geweld, verlies, verwaarlozing, ziekte, overlijden, ongelukken, rampen, oorlog of andere ingrijpende gebeurtenissen kunnen impact hebben op een mensenleven. Zo vertelde zangeres SERA In de Beste Zangers zaterdag over het verlies van haar vader en gisteren vertelde Fred van Leer in De Kist ook over de traumatische gebeurtenissen in zijn leven.

Onderzoek naar trauma

Inmiddels komt steeds vaker aan het licht dat trauma diep in een mens geworteld kan zitten én invloed kan hebben op ons mentale en fysieke gestel. Dat blijkt ook uit een nieuw onderzoek. „Traumatische ervaringen uit de kindertijd kunnen invloed hebben op het hele leven”, vertelt onderzoeker Ashwin Korwal tegen Scientias. „Ze kunnen bijdragen aan sociale en emotionele isolatie, ongezonde gewoonten en een groter risico op latere trauma’s.” 

Uit het onderzoek blijkt dat trauma vooral in latere stadia van een mensenleven zijn tol eist. „We hebben vastgesteld dat trauma in de vroege levensfase nauw verbonden is met pijn, eenzaamheid en depressieve symptomen in de laatste levensfase”, aldus Kotwal.

Depressie, angst en pijn

Voor de studie werd data bekeken van ongeveer 6500 Amerikanen. De deelnemers waren ouder dan 50 jaar en overleden tussen 2006 en 2020. Zij beantwoordden vragen over hun ervaringen met elf traumatische gebeurtenissen en hun psychosociale welzijn. De deelnemers werden om de twee jaar geïnterviewd, tot aan hun overlijden. Gemiddeld overleden de kandidaten op 78-jarige leeftijd.

Uit die bevindingen bleek dat traumatische ervaringen de pijn, depressie en eenzaamheid in de laatste levensfase verergerden. „Trauma’s gaan ‘onder je huid zitten’,” zegt onderzoeker Kate Duchowny. „We weten dat trauma verband houdt met depressie en angst, wat kan leiden tot een ontstekingsbevorderende omgeving die samenhangt met chronische aandoeningen. Aanhoudende stress kan uiteindelijk leiden tot ontstekingen en schadelijke gezondheidseffecten in latere levensfasen.”

Effect traumatische ervaring mensenleven

Uit het onderzoek bleek dat 2 op de 5 deelnemers een traumatische ervaring meemaakten. Ervaringen zoals in aanraking komen met politie of blootstelling aan drug- of alcoholmisbruik binnen het gezin. Wat de meest voorkomende traumatische ervaring was in de jeugd? Het overdoen van een schooljaar. Kennelijk maakt ook ‘blijven zitten’ indruk op een mens.

Bij volwassenen bleken de meeste trauma’s ontstaan door een levensbedreigende ziekte of het hebben van een partner of kind met een levensbedreigende ziekte. Meer dan 80 procent van de deelnemers had minstens één trauma in hun leven meegemaakt, en 1 op de 3 had er minstens drie ervaren.

Deelnemers die geen trauma meemaakten, hadden minder kans op pijn of eenzaamheid in hun laatste levensfase. Ook hadden zij minder last van depressies.

Trauma doet pijn

De onderzoekers leggen uit dat deze bevindingen aantonen dat zorgverleners hiermee rekening dienen te houden. Zodra zij patiënten behandelen in hun laatste levensjaren, kunnen de gevolgen van trauma zichtbaar zijn. „Wat dit ons als zorgverleners leert, is dat we de behoeften van een patiënt vanuit een traumatisch perspectief moeten bekijken,” zegt Kotwal. Hij vervolgt: „Naarmate mensen dichter bij het einde van hun leven komen, kunnen ze ‘totale pijn’ ervaren – pijn die zowel geestelijk als emotioneel kan zijn, naast de pijn die afkomstig is van lichamelijke oorzaken. Levenslange trauma’s kunnen deze totale pijnervaring beïnvloeden. Het zoeken naar ondersteuning bij een psycholoog, geestelijke of maatschappelijk werker kan de meest effectieve manier zijn om deze pijn te verlichten.”

„We realiseren ons nu dat het lijden van een patiënt niet alleen het gevolg is van ziekte-symptomen, maar ook van de constante angst en stress die ontstaan door het gevoel de controle over het lichaam te verliezen”, vult co-auteur Chelsea K. Brown aan. „Als iemand ook nog een traumatische gebeurtenis heeft meegemaakt, kan het verlies van controle hen terugbrengen naar eerdere pijnlijke ervaringen. En dit is moeilijk om op zoveel manieren te herbeleven”, aldus de onderzoeker.

Vrees voor dementie? Deze psychiater legt uit wanneer je je wel en geen zorgen hoeft te maken

Veel discussie over euthanasie in de media en effect op jongeren: juist goed of gevaar voor copycat-gedrag?

Reacties