Valencia is een plek geworden met twee werelden
In het centrum van Valencia lijkt het een normale warme dag. Toeristen fietsen door de stad, de winkels zijn open en de terrassen zitten redelijk vol. Een tourbus rijdt door Carrer de Don Juan de Austria, de winkelstraat van Valencia. Maar in dezelfde straat hangen vlaggen halfstok en op sommige etalages hangt een A-4-blad met een zwarte strik erop, ter nagedachtenis aan de ruim tweehonderd dodelijke slachtoffers als gevolg van de overstroming.
Hoe anders is het beeld in de buitenwijken en omliggende dorpen. Daar zijn de straten modderig, de verwoesting is enorm en overal staan intens verdrietige mensen op straat. Het contrast met het centrum van de beroemde stad kan niet groter zijn.
De twee Amerikaanse vrienden uit Washington, Rachel en Amanda, checken in in de lobby van het Only You hotel aan Plaça de Rodrigo Botet. “De stad ziet er prachtig uit”, zegt Rachel. “Ik heb nog niet veel van de overstromingen gemerkt, maar ik ben hier pas een uur”, legt ze uit. De reis annuleren was geen optie, want dan waren ze hun geld kwijt. „We zullen zien”, zegt Amanda. “Misschien kunnen we wat liefdadigheid toevoegen aan onze reis en mensen helpen.”
Tegenover het hotel is een inzamelpunt voor donaties ingericht. Iedereen die wil helpen, kan basisbenodigdheden zoals eten, drinken en kleding doneren. Bezems en andere schoonmaakmiddelen zijn ook welkom. ‘We halen wat boodschappen en brengen ze langs,’ zegt Rachel tegen Amanda. ‘Ja, goed idee,’ roept Amanda. De dames verlaten even later het hotel op zoek naar een supermarkt.
Wegen gesloten
Veel reizigers moesten hun vakantie annuleren omdat Valencia moeilijk te bereiken is. Het vliegverkeer lag enige tijd stil. Treinverkeer is ook niet mogelijk omdat het spoor bezaaid is met afval en auto’s zijn weggevaagd door de overstromingen. Toegangswegen naar Valencia zijn gesloten, behalve voor hulpdiensten. Vooral binnenlandse toeristen moesten hun reis staken vanwege de onbereikbaarheid van de stad, terwijl de Spanjaarden een lang weekend vrij hebben vanwege Allerheiligen. “Normaal gesproken zijn we dit weekend volgeboekt, maar inmiddels staat zo’n 40 procent van onze kamers leeg”, vertelt receptioniste Alejandra.
Op het terras van brunchwinkel Milk and Butter zit een groep Spanjaarden te genieten van hun maaltijd en koffie. “Dit voelt onwerkelijk”, zegt Sofía Martínez, die in de getroffen buitenwijk La Torre woont. “Alsof ik in een heel andere wereld ben, terwijl er op nog geen tien kilometer afstand mensen zijn omgekomen door de overstroming. Ik denk dat ik gek aan het worden ben”, zucht ze. Voor het restaurant wachten toeristen uit verschillende landen op een tafel: Zweden, Britten en Italianen. De serveerster brengt koffie en mengt zich in het gesprek. “Hoe gaat het met jullie? Ben je je spullen kwijt?” vraagt ze aan Martínez en de rest van de tafel. “Alleen de auto, gelukkig geen grote schade. Jij ook?” vraagt Martínez terug. “Nee, God zij dank. Mijn familie en ik wonen in Sedavi op de derde verdieping, dus alles komt goed”, zegt de serveerster terwijl ze boven een bedankje maakt. “Het voelt vreemd om te moeten werken terwijl de buren samen de straten schoonmaken. Maar er moet ook geld verdiend worden en ik kan het me niet veroorloven mijn baan te verliezen”, zegt ze schouderophalend terwijl ze weer naar binnen loopt. De Zweedse toeristen die een tafel verderop zitten, kijken nieuwsgierig naar het gesprek.
Lange stoet vrijwilligers over de snelweg
Duizenden vrijwilligers verzamelden zich zaterdagochtend in de Ciudad de las Artes y las Ciencias en liepen samen naar de getroffen dorpen om hulp te bieden. Geduldig wachtten ze in de enorme rijen op instructies van de Valenciaanse overheid, die de vrijwilligers per bus naar verschillende bestemmingen vervoert. Regionale president Carlos Mázon riep vrijdag inwoners op om thuis te blijven “om de hulpdiensten niet in de weg te lopen”. Maar niemand besteedde aandacht aan die oproep en daarom besloot de Valenciaanse regering de vrijwilligers naar een ontmoetingspunt te laten komen om de zaken enigszins te coördineren. Maar niet iedereen heeft zin om op de bussen te wachten, daarom lopen velen op eigen houtje naar het rampgebied.
Onder de menigte bevinden zich ook toeristen die hun vakantie een andere betekenis hebben gegeven. “Ik kan niet door de stad dwalen en naar gebouwen staren en bier drinken als ik weet dat zoveel mensen dood zijn of nog geen hulp hebben gekregen”, zegt de 24-jarige James uit Groot-Brittannië. Hij is met een groep buitenlanders die hij in zijn hostel heeft ontmoet. “Als dit in mijn land zou gebeuren en toeristen gewoon naar een museum zouden gaan en deden alsof er niets aan de hand was, zou dat mij ook echt raken”, zegt hij. “Elkaar helpen zou de normaalste zaak van de wereld moeten zijn.”
Lees ook
Na het water en de verwoestingen is er nu woede over het gebrek aan coördinatie
De bruggen die de stad met de omliggende dorpen verbinden, stromen weer vol met honderden vrijwilligers. Met bezems in de hand marcheren ze voor de vierde dag op rij naar het rampgebied. Als de avond valt, keren de meeste vrijwilligers terug naar het centrum van Valencia. Van top tot teen bedekt met modder. Van de bezems die eerder op de dag boven de menigte uitstaken, is niets meer over. “Ik ben er ook kapot van, maar tevreden”, zegt de 37-jarige Lorena uit Alicante. Sinds donderdagavond is ze in Valencia om te helpen, samen met haar twee broers. “We hadden toch alle drie vrij”, zegt ze. “En alle Spanjaarden moeten de handen uit de mouwen steken, niet alleen de hulpdiensten. Dit zijn onze mensen. Wij zijn een familie. Wij zijn één familie.”
Restaurant Los Gomez, waar de specialiteit van het huis de traditionele Valenciaanse paella is, zit zaterdagavond vol. Er is live Spaanse muziek, er wordt gezongen en gelachen. Terwijl een paar kilometer verderop mensen hun spullen zijn kwijtgeraakt. Valencia is een plek geworden met twee totaal verschillende werelden.