Verhitte discussie binnen VVD over belastingverhoging gemeenten

• Wilma Borgman

  Politiek verslaggever

Een groep van bijna vijftig VVD-wethouders uit het hele land luidt de noodklok over het geldtekort van de gemeenten. In een brandbrief aan het VVD-hoofdbestuur en de Tweede Kamerfractie van de VVD zeggen ze dat het niet langer lukt “om te staan voor onze inwoners en ondernemers”.

“Het werken wordt ons onmogelijk gemaakt”, zegt Jeroen Verwoort, wethouder Financiën uit Velsen en een van de ondertekenaars. “De VVD is de enige partij in het kabinet die ook in gemeentebesturen zit. Je zou verwachten dat de partij dan ook staat voor zijn lokale bestuurders.”

Verwoort noemt het pijnlijk en teleurstellend dat de VVD-fractie weinig begrip toont. “Kamerleden rijden toch ook over gemeentelijke wegen, sporten in de gemeentelijke gymzaal en vinden het prettig als hun afval wordt opgehaald?”

In de brief staat een duidelijke waarschuwing voor partijleider Yesilgöz, die onlangs de Agenda voor hardwerkend Nederland presenteerde. “Mooie ambities, maar de uitvoering ervan wordt tegelijkertijd ondergraven.” De Bredase wethouder van Financiën Carla Kranenborg is initiatiefnemer van de brief. “Er moet heel wat gebeuren voor je VVD-wethouders zo boos krijgt, maar we zitten met de handen in het haar”, zegt ze in een toelichting.

Voor 2026 is het tekort 2,3 miljard euro, terwijl wettelijke taken als jeugdzorg of huishoudelijke hulp gewoon moeten doorgaan. Gemeenten voelen zich gedwongen daarvoor meer geld op te halen bij hun inwoners. Bijvoorbeeld door het verhogen van de parkeertarieven en de ozb (onroerendezaakbelasting).

Dat is pijnlijk voor VVD-wethouders: hun partij belooft de kiezer juist van oudsher lastenverlichting. De VVD in de Tweede Kamer wil dan ook liever geen hogere gemeentelasten voor burgers. Deze houding wordt door de VVD-wethouders totaal niet begrepen. Hoe moeten we anders onze begroting rondkrijgen, vragen zij zich af. “De maat is vol. Geen nieuwe commissies, geen eindeloos overleg. Het is tijd voor boter bij de vis”, schrijven ze.

De wethouders halen in hun brief ook uit naar VVD-Kamerlid Aukje de Vries. Die plaatste vorige week een bericht op X met kritiek op de hogere gemeentelasten. Zij verweet gemeenten de auto en de eigen woning “als melkkoe” te gebruiken en riep het kabinet op snel met plannen te komen om de gemeentelijke belastingen in de hand te houden. “Dat bericht schiet ons in het verkeerde keelgat”, schrijven de boze wethouders.

Het “zeer pijnlijke” bericht op X was volgens wethouder Verwoort de lont in het kruitvat. Al langer maakt hij zich zorgen over de verhouding tussen het Rijk en de andere overheden. “We zijn verworden tot een uitvoeringsloket van het Rijk. Onder aan de streep staan we in de gemeenten aan de frontlinie van de democratie. De gemeente is het fundament van het Huis van Thorbecke en het Rijk is dat fundament aan het verwaarlozen.”

Woensdagavond reisde een deel van de wethouders naar het gebouw van de Tweede Kamer voor overleg met de VVD-fractie. Initiatiefnemer Kranenborg noemt dat gesprek “positief om elkaars positie te begrijpen”. Maar er zijn geen toezeggingen gedaan, zegt zij.

VVD-Kamerlid Van Eijk was namens de fractie bij het gesprek: “De discussie gaat over hoe we gemeenten voldoende ruimte geven om de juiste keuzes te maken en de goede dingen te doen voor hun inwoners. Tegelijkertijd willen we allemaal de lasten voor de hardwerkende Nederlander zo laag mogelijk houden.”

De gesprekken zijn soms scherp, geeft Van Eijk toe, maar de VVD’ers blijven met elkaar praten. Wethouder Kranenborg: “We blijven in gesprek, maar een gesprek is niet goed genoeg. Als er geen extra geld komt, dan zijn we genoodzaakt om de parkeertarieven en de belastingen te verhogen. Niet als melkkoe maar uit noodzaak.”