Victoria Warmerdam kreeg een Oscarnominatie voor ‘Ik ben geen robot’: ‘Best grappig als ik erachter kom dat ik een robot ben’
Heel herkenbaar: als je op een website komt waar je persoonlijke gegevens moet invoeren, bijvoorbeeld je e-mailadres, moet je eerst de zogenaamde Captcha-test ondergaan: klik erop dat je geen robot bent. Eerst moet je een reeks vervormde cijfers en letters inhalen en dan volgt de beruchte puzzel. Klik op alle foto’s met verkeerslichten, bruggen, fietsen of auto’s. Wie is daar nog nooit vastgelopen? Hoort het paaltje ook bij het stopbord? Is dat nog steeds het viaduct, of eigenlijk meer de oprit?
Captcha kennen we nu dankzij de korte film van Victoria Warmerdam Ik ben geen robot (2024), staat voor ‘volledig geautomatiseerde publieke turingtest om computers en mensen afzonderlijk te vertellen’. Kortom: het is een test om te controleren of een site niet wordt bezocht door een spam- of ander bot. Denk maar aan de DDOS-aanslagen op de TU Eindhoven vorige week. De absurdist Ik ben geen robot Werd deze week genomineerd voor een Oscar voor beste korte film. De laatste keer dat een Nederlandse film eer te beurt viel was in 1963.
“Uiteindelijk begon ik mezelf allerlei filosofische vragen te stellen, zoals wat ons mens maakt”
Frustratie
Ik ben geen robot Uitgedeeld uit haar eigen frustratie over die captcha-testen zegt Victoria Warmerdam tijdens een telefonisch interview: “Dat ging precies zoals in de film. Ik zat achter de computer en probeerde zo’n test te doorstaan, wat meerdere keren niet lukte en toen dacht ik: “Best grappig als ik er nu achter kom dat ik een robot ben.”
In de film volgen we muziekproducent Lara, die in een spiraal van twijfel aan zichzelf belandt als ze de test niet doorstaat. Is ze normaal? Warmerdam: “Ja, nu ontkomen we natuurlijk niet aan een paar spoilers, maar ze ontdekt wel degelijk dat ze een robot is en raakt in een identiteitscrisis.” Eenmaal ‘Truman-show ontmoeten PygmalionDe film wordt donkerder en donkerder.
“Uiteindelijk begon ik mezelf allerlei filosofische vragen te stellen, zoals wat ons menselijk maakt. Ik heb haar ontworpen als een persoon met bewustzijn en emoties. Lara voelt zich groot verraden door het feit dat ze is gekocht door haar vriendin, en dat hij heeft haar helemaal naar zijn ideeën ontworpen. Wat betekent het dat ze een goede baan heeft en het brood op de plank legt? Wie is zij zelf?
Vervreemding
Sinds haar afstuderen aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht in 2015 is Victoria Warmerdam (1991) geïnteresseerd in vervreemding en dagelijkse absurditeiten. In haar afstudeerfilm Gelukkig ben ik blij (2014) worden de personages gevolgd door een fysieke manifestatie van een voice-over die al hun handelingen van commentaar voorziet. Korte kuitspier (2019) gaat over dertigers die zichzelf heel gewoon vinden, maar door anderen als heel ‘anders’ worden ervaren: “Hij komt erachter dat iedereen denkt dat hij een kabouter is, terwijl hij in werkelijkheid twee meter lang is.”
Warmerdam heeft al een duidelijke signatuur in haar kleine oeuvre: ze kiest dagelijks voor iets herkenbaars en drijft dat tot het absurde. Voor wie een overeenkomst met de andere filmmaker met Warmerdam in hun achternaam ziet: ja dat klopt, en nee, zij is geen familie van Alex van Warmerdam, maar ‘hij was vooral toen ik nog op de Academie zat een voorbeeld’ , Net als de scenario’s van Charlie Kaufman (Eeuwige zonneschijn van de vlekkeloze geest). Net als zij neem ik mijn personages heel serieus. Voor hoofdrolspeler Lara is het totaal niet grappig om te ontdekken dat zij een robot is, het is een existentieel drama. ”
Momentum
Dit jaar waren er maar liefst twee Nederlandse korte films genomineerd. In de categorie korte animatie komt regisseur Nina Gantz mee Dwaal naar verwonderingdie afgelopen zomer in première ging op het Filmfestival van Venetië, werd genomineerd voor een Bafta en won eerder een Gouden Kalf. Ook Ik ben geen robot heeft al een hele festivaltour achter de rug: “Het geheim is een goede producer. Die van mij deed al mee aan de Oscarrace Narcose In 2022 en weet dus hoeveel tijd en energie je in zo’n campagne moet steken, in impressies in Londen, New York en Los Angeles, met vervolggesprekken en recepties, zodat je zoveel mogelijk academieleden kunt ontmoeten. We hadden geluk met een vliegende start op het Fantasy Film Festival van Sitges, waar we de prijs voor Beste Film wonnen. ”
“Het Spaanse Sitges is een van de festivals waar winnaars in aanmerking kunnen komen voor een Oscarnominatie. En daarna speelden we op honderd verschillende festivals en kozen De New Yorker de film voor zijn YouTube-kanaal. “
Ondertussen zit ze tussen alle Oscaractiviteiten door vanwege een speelfilmversie van Ik ben geen robot Om te ontwikkelen liggen andere plannen op de plank: “Nu hebben we momentum, dus dat moeten we pakken.”
Ik ben geen robot is te zien op het YouTube-kanaal van The New Yorker