Zaaddonoren boos over misstanden: ‘Je zal te maken krijgen met 70 kinderen’

• 

  Bart Rutten

  redacteur Nieuwsuur

• 

  Judith Pennarts

  verslaggever Nieuwsuur

De overheid moet donorkinderen én spermadonoren zo snel mogelijk duidelijkheid verschaffen over de misstanden rond fertiliteitsklinieken. Zij hebben recht te weten hoeveel kinderen, broers en/of zussen ze hebben. Dat zegt Priamos, een platform dat belangen behartigt van donoren.

Vandaag werd bekend dat Nederland zeker 85 massadonoren telt als gevolg van onjuist handelen van klinieken. Die klinieken gebruikten sperma vaker dan toegestaan. Sommige mannen hebben daardoor meer dan 25 donorkinderen, het maximaal toegestane aantal. Er zijn zelfs donoren met 50, zelfs 75 of misschien wel meer biologische kinderen.

Dat is niet alleen heftig nieuws voor de kinderen, zegt Michiel Aten, ook voor de mannen die hun zaad doneerden. “Je zal maar te maken krijgen met zeventig donorkinderen. Dat is heel onoverzichtelijk en overweldigend.”

Aten is oprichter van platform Priamos en kent dus veel mannen die, net als hijzelf, sperma gaven aan een kliniek met het idee dat die zich aan de regels zou houden. Donorkinderen zouden dan op hun 16e contact kunnen opnemen met hun biologische vader.

De boosheid bij sommige zaaddonoren is groot, vertelt Aten. Hij denkt dat het wachten is op de eerste donorvader die een kliniek aanklaagt en een schadevergoeding eist.

Aten zelf heeft twintig donorkinderen. De kliniek waar hij zijn sperma afstond, lijkt niet te hebben gesjoemeld. Maar hij kent mannen voor wie dat wel geldt. Onlangs sprak hij nog een donor die veel meer kinderen blijkt te hebben dan afgesproken. “Hij kan ze amper nog uit elkaar houden en zei gekscherend dat hij een secretaresse nodig heeft om bij te houden wie wie is.”

Peter van Geffen is één van de 85 mannen die dankzij fouten van de kliniek meer dan 25 nakomelingen heeft. Hoeveel het er precies zijn, weet hij niet, maar hij schat ergens tussen de 60 en 80.

Een duizelingwekkend aantal, vindt Van Geffen, waar hij liever niet al te lang over nadenkt. “Ik probeer het een beetje weg te drukken. Maar vooral voor de kinderen vind ik het erg.”

Het maximum van 25 donorkinderen is in 2018 aangepast naar maximaal twaalf gezinnen per donor. Dat aantal is eigenlijk al te veel, vindt Aten, want er is een kans dat halfbroers en -zussen relaties met elkaar krijgen zonder dat ze hun familiebanden kennen. “Ik ken een donor die een reünie hield met z’n kinderen en twee bleken elkaar al te kennen. Ze hadden dezelfde studie gevolgd.”

Sommige Nederlandse vrouwen die een zaaddonor zoeken, kloppen online aan bij buitenlandse spermabanken. Met name Scandinavische organisaties zijn in trek. Maar Priamos vreest dat ook daar in de toekomst misstanden aan het licht komen. Dus vindt het platform dat de Nederlandse overheid het gebruik van internationale spermabanken moet beperken.

Van Geffens oudste donorkinderen hebben inmiddels hun zestiende verjaardag gevierd. Dat is de leeftijd waarop zij de mogelijkheid krijgen om contact op te nemen met hun biologische vader. “Dan zal ik ze te woord staan en leuk met ze omgaan. Dat ben ik verplicht.”

Op dit moment heeft hij met ruim tien kinderen al contact. “Dat vind ik al veel.” De gedachte dat daar de komende jaren nog tientallen anderen bij kunnen komen, valt hem zwaar. “Het zal mijn leven enorm gaan bepalen.”

Van Geffen spande ooit een zaak aan tegen Arnhemse Rijnstate-ziekenhuis om erachter te komen hoeveel kinderen hij precies heeft. Een nieuwe gang naar de rechter, naar aanleiding van de onthullingen van vandaag, ziet hij niet zitten. “Ik wil het ook een keer achter me laten.”

De term massadonor is de afgelopen jaren vaak in het nieuws geweest. Vooral Jonathan Meijer deed veel stof opwaaien. Over de Nederlandse vlogger werd Netflix-documentaire gemaakt genaamd The Man with 1000 Kids. De ‘massazaaddonor’ heeft als doel zo veel mogelijk kinderen te verwekken.

Gevallen als Jonathan hebben het imago van ‘normale’ zaaddonoren geen goed gedaan, merkt Michiel Aten. “Types als Jonathan zijn kwaadaardig bezig. Maar wij houden ons aan de regels.”

Dat juist enkele van die goedwillende mannen nu te veel kinderen blijken te hebben, doet hem daarom extra pijn. “Wij zijn normale mannen die alleen maar hebben geprobeerd kinderloze echtparen te helpen…”